به گزارش همشهری آنلاین، این دوره، رویدادی درخشان و نسبتا کم‌سابقه در تاریخ المپیادها بود که حدود ۳۰۰دانش آموز از ۶۴کشور جهان در آن شرکت داشتند. در این پایان، تیم المپیاد نجوم و اخترفیزیک ایران در این دوره از رقابت‌ها با کشب هر ۵مدال طلای ممکن، توانست برای سومین بار عنوان قهرمانی را به‌خود اختصاص دهد.

نگاهی به تاریخچه برگزاری

المپیاد جهانی نجوم و اخترفیزیک (International Olympiad on Astronomy and Astrophysics) مسابقه‌ای بین‌المللی در نجوم و اخترفیزیک است که بین دانش‌آموزان دبیرستانی برگزار می‌شود. نخستین دوره این المپیاد در شهر «چیانگ مای» تایلند و در ماه‌های نوامبر و دسامبر۲۰۰۷ با حضور ۲۱کشور برگزار شد. پس از آن مسابقات سالانه درحال برگزاری است. در ایام کرونا، این مسابقات به‌صورت آنلاین انجام شد. ایران در سال۲۰۰۹ میزبان این رویداد بوده است. در المپیاد۲۰۲۵ در هند، مرکز آموزش علوم هومی بابا (HBCSE) زیر مجموعه مؤسسه تحقیقاتی TIFR میزبان بود و المپیاد جهانی نجوم و اخترفیزیک، مورد حمایت نهادهایی مانند وزارت آموزش، وزارت علوم و فناوری، وزارت فضایی و وزارت انرژی اتمی هند قرار گرفت.

ایران؛ تیم برتر جهان

تیم المپیاد نجوم و اخترفیزیک ایران متشکل از علی نادری، ارشیا میرشمسی کاخکی، حسین سلطانی، حسین معصومی و هیربد فودازی با عملکردی درخشان توانست ۵مدال طلا را به‌دست آورده و قهرمان هجدهمین المپیاد جهانی نجوم و اخترفیزیک شود. پس از ایران، تیم‌های هند (میزبان) و بریتانیا با ۴مدال طلا و یک مدال نقره دوم شدند. سنگاپور هم با ۴طلا و یک برنز در جایگاه چهارم ایستاد. در این دوره، ۱۲کشور برای نخستین بار در المپیاد جهانی نجوم و اخترفیزیک شرکت کرده بودند تا المپیاد هجدهم از نظر تعداد شرکت‌کننده رکورددار شود.

درخشش ایران

از دوره۲۰۲۰ این رقابت‌ها، بخش تیم برنده هم به المپیاد نجوم و اخترفیزیک اضافه شد که در آن سال، کانادا، عنوان نخست را به‌خود اختصاص داد. ایران با قهرمانی در المپیادهای ۲۰۲۲، ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵، پرافتخارترین تیم تاریخ این رویداد به‌حساب می‌آید. از جمله این قهرمانی‌ها، می‌توان به مسابقات۲۰۲۴ که در شهر ریو دو ژانیروی برزیل برگزار شده بود هم اشاره کرد که تیم المپیاد نجوم ایران با ۵مدال طلا عنوان قهرمانی را از آن خود کرده بود.

جوایز کلی

در مراسم پایانی المپیاد نجوم و اخترفیزیک۲۰۲۵ در هند، مجموعا ۱۴۵مدال شامل ۵۰طلا، ۴۴نقره و ۵۱برنز اهدا شد.

ساز و کار المپیاد نجوم

مسابقات همه‌ساله برگزار می‌شود و حدود ۱۰روز ادامه می‌یابد. هر کشور می‌تواند یک تیم حداکثر ۵نفری شامل دانش‌آموزان و دو نفر بزرگسال به‌عنوان رهبر تیم به مسابقات بفرستد. بعضی کشورها مانند ایران، می‌توانند تیم دومی را تحت‌عنوان مهمان به مسابقات بفرستند. رهبران تیم (لیدرها) می‌توانند سؤالات را به زبان مادری دانش‌آموزان ترجمه کنند. تمام هزینه‌های این ۷نفر در این ده روز، توسط برگزارکنندگان تأمین می‌شود و شرکت‌کنندگان تنها بایستی هزینه سفر خود را بپردازند.

هر دوره از مسابقات شامل آزمون‌های زیر است:

- آزمون نظری یا تئوری که از دو بخش سؤالات کوتاه و بلند تشکیل شده ‌است. هر دوره معمولا شامل ۱۵سؤال کوتاه و ۲ یا ۳ سؤال بلند است. این آزمون تقریبا نصف نمره نهایی را تشکیل می‌دهد.

- آزمون تحلیل داده که آزمونی بر روی کاغذ یا رایانه است که در آن شرکت‌کنندگان به تحلیل داده‌های واقعی می‌پردازند. این آزمون یک چهارم نمره کل را تشکیل می‌دهد.

- آزمون رصد که می‌تواند شامل رصد زیر آسمان واقعی یا آزمون آسمان‌نما (پلنتاریوم) باشد. این آزمون هم یک‌چهارم نمره نهایی را تشکیل می‌دهد.