به گزارش اقتصادنیوز، سازمان همکاری شانگهای، با حضور چین، روسیه و ۲۰ رهبر آسیایی و منطقه‌ای، به سکوی اصلی بازتعریف نظم جهانی توسط پکن و مسکو تبدیل شده است. این اجلاس، فرصتی برای نمایش اتحاد استراتژیک، توسعه اقتصادی مشترک و مقابله با سلطه غرب فراهم کرده و نشان می‌دهد عصر چندقطبی در حال شکل‌گیری است و چین و روسیه از ابزارهای دیپلماتیک و اقتصادی برای تقویت جایگاه جهانی خود بهره می‌برند.
سی‌ان‌ان در گزارشی نوشت: در جریان اجلاس دو روزه سازمان همکاری شانگهای در استان تیانجین، شی جین‌پینگ رهبر چین ، روز دوشنبه با اشاره ضمنی به ایالات متحده و انتقاد از سیاست‌های قلدرمآبانه دونالد ترامپ، کشورش را به عنوان رهبری جدید در مدیریت کلی جهانی معرفی کرد.
این سخنان در حالی مطرح شد که سیاست «اول آمریکا» دونالد ترامپ، نظم جهانی را به چالش کشیده و فرصت‌هایی را برای چین و متحدانش برای تقویت نقش خود در رهبری فراهم کرده‌است.
شی در سخنرانی افتتاحیه این اجلاس رو به بیش از ۲۰ رهبر جهان گفت: «قوانین یک کشور نباید به دیگران تحمیل شود.»
اجلاس سازمان همکاری شانگهای با همکاری چین و روسیه و با هدف برجسته کردن رهبری جهانی چین و همکاری نزدیک این دو کشور، طراحی شده است.
این اجلاس، مهم‌ترین رویداد دیپلماتیک چین در سال جاری محسوب می‌شود و رهبران سیاسی بزرگی چون ولادیمیر پوتین، نارندرا مودی و رجب طیب اردوغان در آن حضور یافتند.
شی جین‌پینگ در جریان این نشست، وعده ۲ میلیارد یوان (حدود ۲۸۰ میلیون دلار) کمک بلاعوض به کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای و همچنین ارائه ۱۰ میلیارد یوان (۱.۴ میلیارد دلار) وام به کنسرسیوم بانکی این سازمان ، در طی سه سال آینده را داد. او تاکید زیادی بر بهره‌گیری از ظرفیت بازارهای بزرگ و تکمیل‌پذیری اقتصادی بین اعضای سازمان برای تسهیل تجارت و سرمایه‌گذاری داشت.
او همچنین طرح مبتکرانه «حکمرانی جهانی» را معرفی کرد که ادامه‌ای بر سه طرح پیشین او در حوزه امنیت، توسعه و تمدن است. این طرح چارچوبی برای ارائه دیدگاه چین در زمینه بازتعریف نظم بین‌الملل را فراهم می‌کند. شی در ادامه گفت: «منتظر همکاری با تمام کشورها برای ایجاد نظام عادلانه‌تر و منصفانه‌تر در حکمرانی جهانی هستم.» او همچنین بر افزایش نمایندگی کشورهای در حال توسعه، و حمایت از چندقطبی‌گرایی تأکید کرد.
در این چارچوب، وی ضمن رد ائتلاف‌هایی مانند ناتو، به انتقاد از نظام مبتنی بر ارزش‌های غربی و مفهوم حقوق بشر جهانی پرداخت و خواستار بازتعریف قدرت در سازمان ملل و سایر نهادهایی شد که به اعتقاد چین تحت سلطه غرب هستند. چنین پیامی کاملا با شعارهای پکن در دهه گذشته، مبنی بر اینکه کشورهای در حال توسعه باید صدای بیشتری در نظام بین‌الملل داشته باشند، همسو است.
اگرچه شی به‌طور مستقیم نامی از آمریکا نبرد، اما با استفاده از اصطلاحاتی چون هژمونی‌طلبی، ذهنیت جنگ سرد و رفتارهای زورگویانه، به سیاست‌های واشنگتن انتقاد کرد. چین این سیاست‌ها را که شامل جنگ تجاری، خروج از سازمان‌های بین‌المللی، کاهش کمک‌های خارجی و پیام‌های تهدید آمیز در شبکه‌های اجتماعی می‌شود، به عنوان تهدیدی علیه نظم جهانی موجود تلقی کرد و از این وضعیت برای ترویج دیدگاه‌های خود به عنوان جایگزینی برای نظم غربی، بهره برد.
شی جین‌پینگ تصریح کرد: «باید برای ایجاد جهانی چندقطبی، منظم و متوازن تلاش کنیم و سیستم‌های اقتصادی فراگیر و سودمندی را برای همه ترویج دهیم و نظام حکمرانی جهانی را عادلانه‌تر سازیم.» این دیدگاه، پیامی روشن برای جهان و به ویژه آمریکا دارد: چین به دنبال رهبری جهانی و اصلاح نظم بین‌المللی به نفع خود و متحدانش است.
تحلیلگران معتقدند این پیام نشان‌دهنده افزایش اعتماد به نفس چین در عرصه جهانی و تمایل آن به استفاده از قدرت اقتصادی و دیپلماتیک برای شکل‌دهی به قواعد بازی بین‌المللی است.
ولادیمیر پوتین نیز در این اجلاس از دیدگاه‌های خود درباره ایجاد سیستم جدید امنیتی اوراسیا به عنوان جایگزینی برای ائتلاف‌های غربی، صحبت کرد. به باور ولادیمیر پوتین، این سیستم جایگزین مدل‌های قدیمی اروپامحور خواهد شد و منافع گسترده‌ترین کشورها را مد نظر قرار خواهد داد. همچنین این اجازه را نمی‌دهد که برخی کشورها امنیت خود را به قیمت امنیت دیگران تضمین کنند.
سخنان همسو رئیس جمهور روسیه با دیدگاه چین، نشان‌دهنده همکاری نزدیک مسکو و پکن برای ایجاد نظم نوین جهانی و مقابله با سلطه غرب است. پوتین همچنین تلاش کرد حضور چین و هند را به عنوان مهر تأییدی بر مشروعیت اقدامات روسیه در صحنه جهانی جلوه دهد و به جهان نشان دهد که روسیه تنها نیست و حمایت شرکای استراتژیک خود را دارد.
این نشست همچنین فرصتی برای نمایش روابط نزدیک شخصی بین شی و پوتین بود. در مراسم استقبال، ویدئوهایی از گفت‌و‌گوهای دوستانه و لبخندهای رهبران منتشر شد که نشان‌دهنده هماهنگی سیاسی دو کشور است. این روابط نزدیک فراتر از جنبه نمادین بوده و تأثیر مستقیمی بر سیاست‌های مشترک اقتصادی، امنیتی و دیپلماتیک دارد.
این اجلاس اولین فرصت دیدار رهبران پس از نشست پوتین و ترامپ در آلاسکا بود؛ در حالی که فشارهای غرب برای پایان جنگ اوکراین ادامه دارد. پوتین با استفاده از این جمع، تلاش کرد مقاومت روسیه و حمایت چین را به عنوان نشانه ناکامی تحریم‌ها و انزواسازی غرب نشان دهد و همزمان استراتژی هماهنگی با پکن برای تأمین کالاها و تجهیزات دوگانه‌منظوره را تقویت کند.
جنگ علیه اوکراین، با حمله نظامی روسیه از فوریه ۲۰۲۲ همچنان ادامه دارد. پوتین بار دیگر مدعی شد که بحران اوکراین نتیجه کودتای مورد حمایت غرب است، نه تجاوز روسیه، و از نقش چین و هند در تلاش برای حل بحران تقدیر کرد.
نارندرا مودی نخست‌وزیر هند نیز بر روابط نزدیک با هر دو کشور تأکید کرد و از تلاش‌ها برای صلح در اوکراین استقبال کرد. این دیدار، در شرایط تشدید فشارهای آمریکا و تعرفه‌های تجاری، نشانه‌ای از نزدیکی هند به محور چین روسیه و تلاش برای حفظ توازن استراتژیک در آسیا محسوب می‌شود.
تحلیلگران می‌گویند حضور هند در این اجلاس، علاوه بر پیام صلح، نشان‌دهنده تلاش دهلی نو برای تأمین منافع اقتصادی و سیاسی هند در شرایط رقابت شدید جهانی است. روابط هند با چین و روسیه، به دلیل فشارهای غرب و منافع مشترک اقتصادی، علی‌رغم تنش‌های مرزی و رقابت‌های تاریخی، رو به نزدیکی قرار گرفته است.
حضور مودی و دیدارهای خصوصی او با پوتین و شی، بازتاب‌دهنده تلاش‌های هند برای حفظ روابط متوازن با قدرت‌های بزرگ است. این نشست همچنین نشان‌دهنده رقابت فزاینده بین چین، روسیه و آمریکا برای نفوذ اقتصادی و سیاسی در منطقه و جهان است.
چین از این اجلاس به عنوان سکویی برای نمایش قدرت دیپلماتیک و اقتصادی خود استفاده کرد و در آستانه رژه بزرگ نظامی در پکن که انتظار می‌رود پوتین و کیم جونگ اون نیز حضور داشته باشند، جایگاه خود را به عنوان محور قدرت در آسیا تثبیت کرد.
این اقدامات نشان می‌دهند که چین نه تنها به دنبال جایگزینی برای نظم جهانی تحت سلطه غرب است، بلکه از طریق ابزارهای اقتصادی و دیپلماتیک و ایجاد شبکه‌های چندجانبه، تلاش می‌کند تا نفوذ خود را در حوزه‌های امنیتی و ژئوپلیتیک نیز گسترش دهد.
