به گزارش مشرق، بازار ارز ایران همواره متاثر از ترکیبی از عوامل روانی، سیاستی و اقتصادی است.

کاهش اخیر نرخ دلار، نه صرفاً محصول یک تصمیم آنی، بلکه نتیجه هم‌زمان سیاست‌های عرضه، تغییر انتظارات و تحولات سیاسی است.

بازارساز و مدیریت عرضه

فعالان ارزی می‌گویند ورود هدفمند بانک مرکزی و افزایش عرضه در روزهای اخیر باعث شد فشار تقاضای سفته‌بازانه تخلیه شود.

به بیان ساده، عرضه اسکناس و حواله در حجم بالاتر، عطش بازار را کاهش داد.

بازارساز پس از رشد دلار تا قله ۱۰۵ هزار تومانی، با سیگنال‌های عملیاتی و افزایش تزریق به صرافی‌ها، سقف قیمتی را شکست و فضا را به سمت نزول هدایت کرد.

این رویکرد، تکرار سیاستی است که در سال‌های گذشته هم اجرا شده بود: هر زمان شکاف بین نرخ آزاد و نیمایی بیش از حد بزرگ می‌شود، مداخله عرضه‌محور به کنترل آن کمک می‌کند.

بنابراین بخش مهمی از افت اخیر ناشی از مدیریت فعال عرضه ارز است؛ هرچند پایداری آن به توان و استمرار این سیاست وابسته خواهد بود.

آرام شدن فضای سیاسی و روانی

یکی از عوامل کلیدی در شکل‌گیری موج صعودی اخیر، نگرانی‌های سیاسی و ریسک‌های ژئوپولیتیک بود. کاهش شدت اخبار منفی در این حوزه، موجب تعدیل انتظارات شد.

بازار ارز به‌شدت به خبر حساس است. در شرایطی که هیچ سیگنال تازه‌ای از تشدید تنش‌های خارجی مخابره نشد، بخش قابل‌توجهی از تقاضای احتیاطی عقب‌نشینی کرد.

تجربه نشان داده است که هر بار «هراس سیاسی» فروکش کند، سرمایه‌گذاران خرد و معامله‌گران کوتاه‌مدت اولین گروهی هستند که از موقعیت‌های خرید خارج می‌شوند.

افت اخیر دلار نیز بازتاب همین تغییر انتظارات است؛ بازاری که چند روز پیش منتظر جهش‌های جدید بود، امروز به سمت اصلاح حرکت کرده است.

شرایط کلان اقتصادی و انتظارات تورمی

نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در محدوده ۳۵ درصد است، اما بازار انتظار داشت که این عدد بالاتر برود.

انتشار گزارش‌های آماری که نشان داد تورم کنترل‌شده‌تر از پیش‌بینی‌هاست، بخشی از فشار تقاضا را تخلیه کرد.

در عین حال، سیگنال‌های مالی از دولت در زمینه تأمین کسری بودجه از طریق اوراق، نه از طریق ارزپاشی، باعث شد بازار تصور کند فشار مستقیم بر ذخایر ارزی کمتر خواهد بود.

وقتی معامله‌گران ببینند که انتظارات تورمی تعدیل می‌شود و نرخ‌های بهره یا سیاست‌های پولی سمت کاهش دارند، انگیزه برای خرید ارز به‌عنوان پناهگاه دارایی کمتر می‌شود.

همین تعدیل انتظارات تورمی و تغییر نگاه به سیاست‌های کلان، به دلار جهت نزولی داده و تقاضای محافظه‌کارانه را عقب رانده است.

کاهش ادامه‌دار و هشدار به خریداران

افت اخیر دلار می‌تواند شروع یک مسیر نزولی بزرگ‌تر باشد. تجربه‌های گذشته نشان می‌دهد وقتی نرخ از سقف‌های هیجانی برمی‌گردد، اغلب موجی از فروشندگان تازه وارد بازار می‌شود.

همین پدیده «دام نقدینگی» ایجاد می‌کند؛ یعنی خریدارانی که با تصور رشد بیشتر وارد شدند، اکنون به فروشنده تبدیل می‌شوند.

بازارساز با دیدن این فرصت، معمولاً با عرضه بیشتر فشار را مضاعف می‌کند تا سرمایه‌گذاران سفته‌باز متضرر شوند.

همین رفتار باعث می‌شود روند نزولی تقویت و کانال‌های پایین‌تر تست شود. به بیان دیگر، کاهش امروز می‌تواند سیگنال هشدار برای کسانی باشد که هنوز قصد ورود به بازار ارز دارند.

از طرفی، داده‌های کلان نیز نشان می‌دهد تقاضای واقعی برای ارز (واردات، سفر، حواله‌ها) در هفته‌های اخیر کمتر از پیش‌بینی‌ها بوده است. این افت تقاضا همراه با مداخله عرضه می‌تواند بازار را در کوتاه‌مدت به سمت آرامش ببرد. در این شرایط، خرید در سقف‌ها به معنای پذیرش ریسک زیان قابل‌توجه است.

پیام روشن برای معامله‌گران خرد این است: بازار ارز جایی برای تصمیم‌های هیجانی نیست. خریداران تازه‌وارد باید بدانند احتمال اصلاح‌های سنگین و طولانی وجود دارد. در چنین شرایطی، ورود بدون تحلیل دقیق نه تنها سودآور نخواهد بود، بلکه می‌تواند به دام زیان‌های بزرگ تبدیل شود.

امکان تثبیت نرخ دلار

کامران رحیمی، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس درباره چرایی افت ناگهانی دلار از قله ۱۰۵ هزار تومانی گفت: چند عامل هم‌زمان بود. مهم‌ترین دلیل آن افزایش عرضه از سوی بازارساز و کاهش جو روانی ناشی از اخبار سیاسی بود.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: تا دیروز همه خرید را جلو انداخته بودند، اما امروز با افت نرخ، بیشتر سفته‌بازان دست نگه داشتند و بازار خرده‌فروشی نیز آرام‌تر شده است.

وی افزود: اگر سیاست عرضه ادامه یابد و تنش‌های سیاسی تازه‌ای شکل نگیرد، امکان دارد دلار در همین کانال تثبیت شود. اما هر خبر منفی می‌تواند مسیر را تغییر دهد.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: بیشتر به‌نظر می‌رسد دلار در کوتاه‌مدت بین ۱۰۰ تا ۱۰۲ هزار در نوسان بماند؛ مگر آنکه یک عامل غافلگیرکننده وارد بازار شود.

پیام به خریداران با رفتار هیجانی

کارشناسان معتقدند کاهش قیمت دلار از ۱۰۵ به ۱۰۲ هزار تومان تنها یک نوسان مقطعی نیست؛ پشت آن مجموعه‌ای از عوامل ساختاری قرار دارد: مدیریت عرضه بانک مرکزی، فروکش‌کردن هیجانات سیاسی و تعدیل انتظارات تورمی.

این سه عامل در کنار افت تقاضای واقعی، نشان می‌دهند که بازار در حال عبور از فاز هیجانی و ورود به دوره‌ای آرام‌تر است.

اگرچه نرخ ارز همچنان تحت‌تأثیر تحریم‌ها، کسری بودجه و تورم بالا باقی خواهد ماند، اما شتاب رشدهای قبلی فعلاً مهار شده است.

برای معامله‌گران و خریداران تازه‌کار پیام واضحی وجود دارد: بازار ارز در حال حاضر بیشتر جنبه پرریسک دارد تا پر بازده.

خرید در سقف‌های قیمتی می‌تواند به ضرر سنگین منجر شود، به‌ویژه اگر روند کاهشی تثبیت شود.

آینده بازار به دو متغیر کلیدی گره خورده است: تداوم سیاست‌های عرضه بازارساز و ثبات فضای سیاسی. تا وقتی این دو عامل دست بالا را دارند، انتظار اصلاح یا ثبات بیشتر از جهش‌های تازه واقع‌بینانه‌تر به نظر می‌رسد.