به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، برگزیدگان جایزه مصطفی (ص) بر اساس سه شاخص اصلی نوآوری، دامنه نفوذ علمی و جایگاه علمی صاحب اثر انتخاب می‌شوند؛ روندی که این جایزه را به معیاری شفاف برای تجلیل از دانشمندان جهان اسلام تبدیل کرده است.
بنیاد علم و فناوری مصطفی (ص) با چشم‌انداز گسترش صلح، امنیت و رفاه بشریت، فعالیت خود را در سال ۱۳۹۱ آغاز کرده و مأموریت خود را توسعه علم و فناوری در جهان اسلام قرار داده است که برای تحقق آن، شناسایی و تجلیل از دانشمندان برجسته، زمینه‌سازی برای توسعه تعاملات پژوهشگران و افزایش همکاری و هم‌افزایی کشور‌های اسلامی در حوز‌های علم و فناوری را با تأکید بر فناوری‌های پیشرفته در دستور کار دارد.
جایزه علمی و فناوری مصطفی (ص) به عنوان نشان عالی علم‌وفناوری جهان اسلام، ذیل ماموریت اعتباربخشی این بنیاد شکل گرفته و در ۱۰ سال گذشته، ۱۹ دانشمند برجسته جهان اسلام را به واسطه دستاورد‌های ارزنده در عرصه علم و فناوری، تجلیل کرد. این جایزه هر ۲ سال یکبار برگزار می‌شود.
داوران این جایزه کشور‌های مسلمان بر اساس شاخص‌های تعریف شده‌ای اقدام به انتخاب دانشمندان می‌کنند. نخستین شاخص انتخاب آثار، ویژگی‌های برجسته اثر نوآوری مشهود در روش علمی است و پیشرو بودن اثر و نیز ماندگاری آن از مهم‌ترین ویژگی‌های مورد توجه داوران به شمار می‌رود. همچنین اثر باید کاربرد‌های مشخصی داشته یا نتایج حاصل از آن به‌صورت محسوس در جهان علم تأثیر گذاشته باشد. شرکت‌کنندگان برای اثبات این ویژگی‌ها باید دلایل کافی و مستندات قابل تشخیص ارائه کنند.
دومین شاخص داوری، دامنه نفوذ است. اثر علمی مورد داوری باید به گسترده کردن مرز‌های دانش در جهان کمک کرده و در سطح جهانی یا منطقه‌ای تأثیر علمی قابل‌ملاحظه‌ای بر جای گذاشته باشد.
همچنین آثار باید یا در قالب یک تئوری علمی در رسانه‌های معتبر علمی منتشر شده یا قابلیت تبدیل به طرح‌های اقتصادی و تولید ثروت را داشته باشند. همچنین آثار علمی ارسالی باید بر فرهنگ، جامعه، سلامت، محیط‌زیست و رفاه عمومی تأثیر مشهودی داشته و در پاسخ‌گویی به نیاز‌های علمی یا حل مسائل اجتماعی ایفای نقش کرده باشند.
سومین شاخص، ویژگی‌های صاحب اثر است. صاحب یا صاحبان اثر علمی نامزد دریافت جایزه مصطفی (ص) باید در زمینه تخصصی خود از حسن شهرت و سابقه علمی درخشانی برخوردار باشند. این سابقه از طریق داشتن آثار و مقالات منتشر شده در نشریات معتبر علمی یا نوآوری‌ها و اختراعات ثبت شده یا نقش داشتن در توسعه فناوری‌های جدید سنجیده خواهد شد. جامع‌نگری و روحیه نوآوری علمی از دیگر ویژگی‌های نامزد‌های دریافت جایزه مصطفی (ص) است.
در مرحله انتخاب و ارزیابی، آثار رسیده به دبیرخانه جایزه مصطفی (ص) در دو مرحله داوری می‌شوند. در مرحله اول کمیته‌های داوری مقدماتی مدارک و صلاحیت آثار را از نظر ویژگی‌های عمومی بررسی می‌کنند و آثار دارای صلاحیت را به مرحله بعدی داوری می‌فرستند. مطابق ضوابط، آثاری که پیش از این برنده حداقل یک جایزه معتبر علمی در سطح جهان شده باشند، به مرحله بعد راه نمی‌یابند.
همچنین آثاری که به‌صورت شخصی و خارج از مسیر صحیح نامزدی توسط نهاد‌های نامزد کننده ارائه شوند، در این مرحله پذیرفته نمی‌شوند. مرحله نهایی، در هر یک از حوزه‌های جایزه، یک گروه داوری هفت‌نفره از محققان و دانشمندان برجسته بین‌المللی، آثار نهایی را داوری و اثر برگزیده را انتخاب می‌کنند.
جایزه مصطفی (ص) طی یک دهه برگزاری، با شناسایی و معرفی دانشمندان برجسته و آثار اثرگذار آنان، جایگاه خود را به‌عنوان معتبرترین نشان علمی جهان اسلام تثبیت کرده است. تعریف شاخص‌های دقیق در داوری، توجه به نوآوری، دامنه اثرگذاری و تأثیر اجتماعی دستاورد‌ها موجب شده این جایزه نه تنها معیار جدیدی برای سنجش علم و فناوری در میان کشور‌های اسلامی باشد، بلکه به الگویی جهانی در معرفی علم نافع و کاربردی تبدیل شود.
برگزیدگان این جایزه با تحقیقات خود در حوزه‌های پزشکی، فناوری نانو، ارتباطات، فیزیک و شیمی نشان داده‌اند که علم می‌تواند در بهبود زندگی بشر و حل مسائل کلیدی جوامع نقشی تعیین‌کننده ایفا کند. استمرار این روند می‌تواند مسیر هم‌افزایی علمی، تقویت همکاری‌های پژوهشی و ارتقای مرجعیت علمی جهان اسلام را هموار کند.
