خبرگزاری مهر-گروه استانها: فرش دستباف ایلام با طرح‌ها و رنگ‌های برگرفته از تاریخ و طبیعت زاگرس، یکی از گنجینه‌های هنری و اقتصادی غرب کشور است. در این میان، شهرستان بدره با کارآفرینانی چون فرزانه شیرمحمدی توانسته سهمی چشمگیر در رونق این هنر-صنعت داشته باشد.
اکنون کارگاه‌های این کارآفرین نه‌تنها اشتغال بیش از ۱۰۰ زن را تضمین کرده‌اند، بلکه ۷۰ درصد تولیدات آن‌ها راهی بازارهای جهانی می‌شود.
فرزانه شیرمحمدی ۱۰ سال پیش کار خود را با پنج بافنده و سرمایه‌ای قرضی آغاز کرد. او با تکیه بر مهارت قالی‌بافی و شبکه‌سازی با شرکت‌های تأمین مواد اولیه، پایه‌های تولیدی را بنا نهاد که امروز به هشت کارگاه فعال و بیش از ۱۰۰ بافنده رسیده است.
امنیت مالی زنان روستایی با توسعه فرش‌بافی
کارآفرین حوزه فرش در شهرستان بدره در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: دوست داشتم برای زنان شهرستانم کاری انجام دهم. اکنون بسیاری با درآمد قالی‌بافی زندگی خود را تأمین می‌کنند و حتی برخی ادامه تحصیل داده‌اند.
فرزانه شیرمحمدی افزود: یکی از اتفاقات مثبت این کارگاه‌ها حضور جوانان تحصیل‌کرده است. این حرفه برای زنان روستایی امنیت مالی و حس استقلال به همراه آورده و درآمد آن رضایت‌بخش است.
وی ادامه داد: متوسط درآمد ماهانه بافندگان بین ۱۰ تا ۱۲ میلیون تومان است که با توجه به هزینه‌های زندگی در روستا و شهرهای کوچک، رقم قابل‌توجهی محسوب می‌شود.
به گفته وی، کارگاه‌های این مجموعه سالانه حدود یک‌هزار مترمربع فرش دستباف تولید می‌کنند که ۷۰ درصد آن به خارج از کشور صادر می‌شود. همچنین فرش‌های بدره با کیفیت بالا توانسته‌اند بخش قابل‌توجهی از بازار آلمان را در اختیار بگیرند.
صادرات فرش به کشورهای اروپایی
این کارآفرین ادامه داد: فرش دستباف ایلام با قدمتی چند صد ساله، نمایانگر هویت و فرهنگ این خطه است؛ فرش‌هایی که با رنگ‌های گیاهی، پشم طبیعی و نقش‌مایه‌های برگرفته از کوه، دشت، گل‌ها و باورهای مردم زاگرس بافته می‌شوند.
وی گفت: در شهرستان بدره، جایی که هنر و صبر در کنار هم معنا می‌یابند، زنانی با اراده آهنین چراغ این هنر ماندگار را برای نسل‌های آینده روشن نگه داشته‌اند.
شیرمحمدی یادآور شد: بافت قالی و گلیم در بدره پیشینه‌ای دیرینه دارد و نقش‌های آن عمدتاً برگرفته از گلیم نقش‌برجسته و دست‌بافت‌های عشایر است؛ غالباً شامل طرح‌های هندسی و بته‌جقه‌ای، زمینه‌های قرمز، لاکی و کرم، و استفاده از نخ‌های رنگرزی‌شده با روناس، پوست گردو، اسپرک و نیل.
وی تصریح کرد: فرش‌های تولیدی این منطقه علاوه بر بازار داخلی، سال‌هاست به کشورهای اروپایی و آسیایی صادر می‌شود. آلمان، ایتالیا، ژاپن و کشورهای حوزه خلیج فارس از مهم‌ترین مشتریان هستند.
به گفته شیرمحمدی، نبود برند ملی، کمبود سرمایه در گردش، رقابت با فرش ماشینی و مهاجرت نیروی کار ماهر از مهم‌ترین چالش‌های حوزه فرش در استان ایلام است.
تولید سالانه ۳۷۰۰ مترمربع فرش در ایلام
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت ایلام در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: در استان ایلام بیش از سه‌هزار بافنده فعال هستند که سالانه حدود سه‌هزار و ۷۰۰ مترمربع فرش تولید می‌کنند.
رضا محمدرحیمی گفت: ایجاد یک نشان تجاری واحد برای فرش ایلام مهم‌ترین نیاز این حوزه است.
وی با اشاره به پرداخت تسهیلات کم‌بهره به کارگاه‌های کوچک افزود: حضور در نمایشگاه‌های جهانی فرش از دیگر ضرورت‌های این بخش است.
مهم‌ترین مشکلات و راهکارها از نگاه کارشناسان
یک کارشناس صنایع‌دستی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: بزرگ‌ترین مشکل ما نبود یک برند ملی و رسمی برای فرش ایلام است. زمانی که هر تولیدکننده جداگانه و بدون هویت مشخص صادرات انجام می‌دهد، قدرت رقابت و معرفی استان در بازار جهانی کاهش می‌یابد.
اصغر بهادری افزود: ایجاد برند ملی فرش ایلام با همکاری میراث فرهنگی، اتحادیه فرش و کارگاه‌های بزرگ، ثبت علامت تجاری و هویت بصری واحد، نخستین گام در این مسیر است.
وی تأکید کرد: بسیاری از کارگاه‌ها برای خرید پشم مرغوب یا توسعه خطوط بافت، نقدینگی کافی ندارند. پرداخت تسهیلات کم‌بهره ویژه کارگاه‌های کوچک و راه‌اندازی صندوق حمایت از قالیبافان با همکاری تعاونی‌های روستایی ضرورت دارد.
به گفته این کارشناس، حضور مستمر در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی و ایجاد یک وبسایت چندزبانه برای فروش مستقیم، از دیگر ملزومات توسعه صادرات است.
بهادری ادامه داد: شرایط بیمه قالیبافان مطلوب نیست؛ لازم است سهمیه ملی بیمه فعال و سامانه ثبت‌نام آنلاین ایجاد شود و حتی بیمه تکمیلی نیز مدنظر قرار گیرد.
وی خاطرنشان کرد: بخش مهمی از کیفیت فرش به مواد اولیه بستگی دارد. ایجاد کارگاه رنگرزی گیاهی و قرارداد با دامداران محلی برای تأمین پشم مرغوب می‌تواند به بهبود کیفیت و ثبات تولید کمک کند.
این کارشناس تصریح کرد: باید مرکز تخصصی «طراحی و نوآوری فرش ایلام ایجاد شود تا طراحان و نرم‌افزارهای روز، نقش‌های جدید را با حفظ اصالت بومی وارد بازار کنند.
فرش دستباف بدره و استان ایلام، امروز بیش از یک کالای هنری یا اقتصادی است؛ این فرش، تابلویی زنده از تلاش زنانی است که تار و پود آن را با امید، استقلال و مهارت می‌بافند. حمایت از این هنر و صنعت نه‌تنها هویت فرهنگی ایلام را حفظ می‌کند، بلکه می‌تواند بدره را به یکی از قطب‌های مهم صادرات فرش ایران تبدیل سازد.
