همشهری آنلاین: ۱۲ موشک اسرائیلی که هفته گذشته مقر نیروهای فلسطینی حماس در دوحه، پایتخت قطر را هدف قرار داد، نه فقط شهر دوحه بلکه کل جهان عرب را لرزاند. از بحرینی که اکنون بیش از چهار سال است که میزبان سفارت اسرائیل شده تا اماراتی که حتی خرید و فروش ملک را برای صهیونیستها آزاد کرده تا سوریهای که پس از بشاراسد به هر سازی که نتانیاهو خواست، رقصید و حتی مصری که اکنون ۴۷ سال است دست دوستی به سوی تل آویو دراز کرده، همگی در یک سوال با هم اتفاق نظر دارند: نتانیاهو پس از دوحه قطر کدام کشور منطقه را بمباران خواهد کرد؟ بمباران دوحه قطر توسط صهیونیستها نشان داد که حتی بزرگترین ناوگان هوایی آمریکا در منطقه با بیش از ۱۰۰ هواپیما و مرکز عملیات هوایی مشترک و کنترل عملیات های هوایی آمریکا در غرب آسیا با حضور انواع جنگندههای مختلف از جمله F۱۶، F۱۵، بمب افکنهای B۵۲ و B-۱ و شکاری های پنهانکار F۲۲ و هواپیماهای شناسایی الکترونیک RC-۱۳۵ و انواع پهپادهای پیشرفته رزمی و جاسوسی آمریکایی و انواع هواپیماهای ترابری ۱۳۰-C، ۱۷-C و انواع هواپیماهای سوخت رسان آمریکایی نیز که بیش از ۲ دهه است در قطر احداث شده، تضمین امنیت کشور میزبان، یعنی قطر نخواهد بود.
امتیازات داده شده اعراب به اسرائیل و نقض تمام توافقات
بخشی از کشورهای منطقه از دهه ۱۹۷۰ به سمت عادی سازی روابط با اسرائیل حرکت کردند؛ اما همه این توافقات تا کنون از سوی طرف صهیونیستی نقض شده است:
مصر: ۱۹۷۸ - عادی سازی روابط براساس پیمان کمپ دیوید و بازگشایی سفارتخانههای دو طرف با تعهد اسرائیل بر عدم انجام عملیات نظامی در مرز رفح - طبق معاهده مذکور، اسرائیل اجازه اقدام در منطقه مرزی بین نوار غزه و مصر به ویژه در محور صلاح الدین (فیلادلفیا) را ندارد مگر اینکه مصر با آن موافقت کند.
نقض توافق: ارتش رژیم صهیونیستی در جریان جنگ غزه برای تکمیل پروسه حمله به رفح، ضمن تصرف گذرگاه این شهر از محور فیلادلفیا (محور حائل مرزی بین مصر و سرزمین های اشغالی) نیز عبور کرد. این اقدام، نقض توافقنامه صلح مصر و اسرائیل در سال ۱۹۷۹ موسوم به توافقنامه کمپ دیوید است.
لبنان: ۱۹۸۲ - انعقاد توافقی بین لبنان و اسرائیل در طول جنگ داخلی لبنان در تاریخ ۱۷ می ۱۹۸۳ پس از جنگ ۱۹۸۲ لبنان و محاصره بیروت با درخواست خروج نیروهای ارتش اسرائیل از لبنان و زمینهساز عادی سازی روابط دو طرف
نقض پیمان: پس از این پیمان اسرائیل حداقل در چهار نوبت جنوب لبنان را اشغال کرده و همچنان با وجود پیمان آتش بس، اما لبنان را بمباران میکند.
اردن: ۱۹۹۴ - پیمان عادی سازی روابط اردن و اسرائیل با هدف حل و فصل اختلافات مربوط به آب و زمین و گسترش همکاری در زمینهٔ گردشگری و تجارت
نقض پیمان: به موجب توافقنامه صلح «وادی عربه» که در سال ۱۹۹۴ بین اردن و اسرائیل به امضا رسید، مقرر شد، اسرائیل سالانه ۵۰ میلیون متر مکعب آب مورد نیاز اردن را از دریاچه طبریه تأمین کند. در ژوئیه سال ۲۰۲۱ در توافقی جدید مقرر شد، اسرائیل ۵۰ میلیون متر مکعب آب مازاد به اردن بفروشد، اما تنها یک موضعگیری ساده اردن در قبال آنچه پس از عملیات طوفان الاقصی بر سر فلسطینیها میگذرد، باعث شد تا تلآویو، امان را تهدید به قطع فروش آب به اردن کند.این تهدید باعث شد تا اردن به سرعت بابت موضع خود در قبال فلسطینیها از اسرائیل عذرخواهی کند و پس از آن در برابر همه جنایاتی که در نوار غزه رخ داد و همچنان رخ میدهد، سکوت اختیار کند. اکنون بیشتر منابع آبی اردن، از جمله پایتخت این کشور که از سوریه سرچشمه میگیرد، در کنترل اسرائیل است و به نظر نمیرسد، راهحلی برای برون رفت از این بحران برای اردن وجود داشته باشد.
امارات، بحرین، سودان، مراکش: ۲۰۲۰ - پیمان ابراهیم مجموعهای از توافقها هستند که عادیسازی روابط دیپلماتیک بین اسرائیل و چند کشور عربی، ابتدا با امارات متحده عربی و بحرین، را برقرار کردند و قرار بود این توافقات به سایر کشورهای عربی از جمله عربستان نیز تسری یابد.
نقض پیمان: در حالی که تلآویو بر اجرای طرح الحاق کرانه باختری تاکید دارد، امارات در اقدامی هماهنگ با ریاض، این امر را «خط قرمز» اعلام و تهدید کرده که در صورت پیشروی اسرائیل در این طرح، توافقات ابراهیم را لغو و روند عادیسازی را متوقف خواهد کرد، چون به گفته مقامات امارات، تصرف کرانه باختری برخلاف پیمان ابراهیم است.
بخش دوم: انواع همکاریهای نظامی و امنیتی با آمریکا
حتی به نظر میرسد که همکاریهای امنیتی کشورهای عربی با آمریکا و کشورهای غربی نیز نتوانسته امنیت آنها را تامین کند و حمله اخیر به دوحه، بی سرانجامی این ائتلافها و همکاریهای نظامی را ثابت کرد:
همکاری نظامی: تأسیس پایگاههای نظامی آمریکا در کشورهای عربی مانند قطر (پایگاه هوایی العدید)، بحرین (پایگاه ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا)، کویت و امارات.
فروش و انتقال تسلیحات پیشرفته: آمریکا بزرگترین صادرکننده سلاح به کشورهای عربی است؛ مانند فروش جنگندههای F-۱۵، F-۱۶ و سیستمهای دفاع موشکی پاتریوت و THAAD
همکاری اطلاعاتی سایبری: تبادل اطلاعات درباره گروههای تروریستی و مشارکت در رصد و تحلیل فعالیتهای سایبری و اینترنتی در منطقه.
ائتلافهای نظامی و راهبردی مشترک: ائتلاف بینالمللی ضد داعش با آمریکا (از ۲۰۱۴ تاکنون) با مشارکت برخی کشورهای عربی مانند عربستان، امارات، اردن و بحرین انجام شده و شراکتهای استراتژیک در قالب گفتوگوهای امنیتی منطقهای مانند ابتکار امنیتی خاورمیانه (MESA) یا ناتوی عربی میان کشورهای عربی و آمریکا جریان دارد.
بخش سوم: قطر چه امتیازاتی را به آمریکاییها داده است؟
هدف قرار گرفتن دوحه از سوی اسرائیل به عنوان متحد استراتژیک آمریکا در حالی است که قطر در همه سالهعای گذشته بیشترین امتیازات امنیتی و نظامی را به آمریکا داده بود.
۱. استقرار پایگاه نظامی آمریکا در قطر
پایگاه هوایی العُدید (Al-Udeid Air Base) به عنوان بزرگترین پایگاه نظامی آمریکا در خاورمیانه میزبانی بیش از ۱۰٬۰۰۰ نیروی نظامی آمریکا و مقر فرماندهی مرکزی نیروهای هوایی آمریکا در منطقه (CENTCOM) و باند فرود پیشرفته با ظرفیت هواپیماهای بزرگ نظامی مانند B-۵۲، C-۱۷ و KC-۱۳۵ را برای نیروهای آمریکایی فراهم کرده است. قطر میلیاردها دلار برای توسعه پایگاه العدید سرمایهگذاری کرده تا آن را برای استفاده بلندمدت نیروهای آمریکایی آماده کند. ساخت خوابگاه، تأسیسات آموزشی، باندهای جدید و امکانات پشتیبانی لجستیکی نیز با مشارکت دولت قطر صورت گرفته است.
۲. مشارکت در عملیات نظامی مشترک
قطر در عملیات ائتلاف بینالمللی ضد داعش نقش پشتیبانی لجستیکی و عملیاتی داشته و هواپیماهای آمریکایی از پایگاه العدید برای عملیاتهای هوایی در عراق، سوریه و افغانستان استفاده میکنند.
۳. خرید و دریافت تسلیحات پیشرفته آمریکایی
قطر یکی از مشتریان اصلی تسلیحات آمریکایی در منطقه است و خرید جنگندههای F-۱۵QA به عنوان مدرنترین مدل F-۱۵ و دریافت سامانههای دفاع موشکی مانند پاتریوت (PAC-۳)و همچنین دریافت سامانههای راداری و هواپیماهای شناسایی از سوی قطر صورت گرفته است.
۴. آموزش نظامی و تبادل نیرو
نیروهای قطری در آمریکا و در پایگاههایی مثل وست پوینت( West Point) و دیگر مؤسسات نظامی آموزش می بینند و همزمان مربیان و مشاوران آمریکایی در قطر برای آموزش و ارتقاء توانمندی نیروهای مسلح قطر حضور دارند.
۵. هدیه ویژه به ترامپ
حتی بزرگترین هدیه مالی به ترامپ نیز توسط قطریها پیشنهاد شد. در جریان سفر دونالد ترامپ به خاورمیانه، دولت قطر یک فروند بوئینگ ۸-۷۴۷ مجلل به ارزش ۴۰۰ میلیون دلار به او به عنوان هدیه پیشنهاد داد. هواپیمایی که با نام «کاخ پرنده» شناخته میشود و از نظر ابعاد، امکانات، و طراحی داخلی بسیار مدرنتر و پیشرفتهتر از ایرفورس وان فعلی است. اما حتی این هدیه نیز نتوانست قطر را امن نگه دارد.