در کنار عوامل درونی بازار، تحولات سیاسی نیز نقشی پررنگ در شکل‌دهی انتظارات ایفا کرده‌اند. خبرهای مرتبط با تعامل ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و نیز گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال تعویق یا تمدید مکانیسم ماشه، مستقیما بر انتظارات ارزی اثر گذاشت و منجر به عقب‌نشینی نرخ دلار در بازار غیررسمی به زیر سطح ۱۰۰ هزار تومان شد. این تغییر نرخ ارز به‌عنوان سیگنالی مثبت، محرک تازه‌ای برای تقاضا در بورس ایجاد کرد. در عین حال، بازار سهام همچنان چشم به اخبار سیاسی دوخته است و بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که تعیین تکلیف پرونده تحریم‌ها و مکانیسم ماشه، می‌تواند سرنوشت میان‌مدت بازار را رقم بزند.
علاوه بر این، تحولات صنعت خودرو و پالایشی‌ها و همچنین سررسید آپشن شهریورماه در نمادهایی همچون صندوق اهرم و سایپا از دیگر متغیرهای اثرگذار بر معاملات روزهای پیش‌رو به شمار می‌روند. در چنین فضایی، برخی کارشناسان تاکید دارند که تداوم ورود نقدینگی و ثبت ارزش معاملات خرد بالای ۱۰هزار میلیارد تومان، شرط لازم برای تقویت امیدواری‌ها به تداوم روند صعودی خواهد بود. در غیر این صورت، بازار بار دیگر در وضعیت نوسانی قرار خواهد گرفت و واکنش‌ها بیش از پیش تابع اخبار سیاسی خواهد بود.
رشد مقطعی در گرو معاملات پرحجم
حسن حسین‌نیا، تحلیلگر بازار سرمایه به بررسی وضعیت اخیر بازار پرداخت و گفت: «بازار سهام هفته جاری را در شرایطی آغاز کرد که نسبت به دو هفته گذشته بهبود نسبی داشته است. هفته قبل شاخص‌های قیمتی رشد قابل‌توجهی داشتند، اما ارزش معاملات چندان قابل اتکا نبود. با این حال، طی سه روز کاری اخیر شرایط تغییر کرد و هم در حجم و هم در ارزش معاملات خرد سهام و صندوق‌های سهامی وضعیت متفاوتی رقم خورد؛ به‌گونه‌ای که روز دوشنبه ارزش معاملات به محدوده ۱۰هزار میلیارد تومان نزدیک شد.»
او در ادامه افزود: «از عوامل اثرگذار بر تحرک اخیر بازار می‌توان به اخبار مرتبط با توافق ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و همچنین شایعات پیرامون احتمال تمدید مکانیسم ماشه اشاره کرد. این تحولات باعث شد نرخ دلار در بازار آزاد و غیررسمی بار دیگر به زیر سطح ۱۰۰ هزار تومان بازگردد و همین سیگنال، زمینه رشد مقطعی بورس را فراهم آورد.»
حسین‌نیا با اشاره به اهمیت تحولات سیاسی و صنایع کلیدی تصریح کرد: «آنچه در روزهای پیش‌رو برای بازار سهام اهمیت بیشتری خواهد داشت، جزئیات دقیق‌تر از نحوه تعامل سیاسی کشور برای جلوگیری از بازگشت تحریم‌های سازمان ملل است. همچنین خبرهای مرتبط با صنایع تاثیرگذار همچون خودرویی‌ها و پالایشی‌ها می‌تواند در روند بازار تعیین‌کننده باشد. علاوه بر این، روز چهارشنبه سررسید آپشن شهریورماه در نمادهای صندوق اهرم و سایپا فرا می‌رسد که نحوه معاملات آنها نیز می‌تواند اثر کوتاه‌مدتی بر بازار داشته باشد.»
این تحلیلگر بازار سرمایه در پایان خاطرنشان کرد: «به نظر می‌رسد اگر ارزش معاملات خرد سهام و صندوق‌های سهامی طی چند روز متوالی آینده به بالای ۱۰هزار میلیارد تومان برسد، می‌توان نسبت به ادامه روند صعودی کوتاه‌مدت امیدوار بود. در غیر این صورت، بازار احتمالا بار دیگر در وضعیت نوسانی قرار خواهد گرفت.»
تعیین تکلیف بازار در گرو سرنوشت مکانیسم ماشه
محمد خبری‌زاد، تحلیلگر بازار سرمایه به بررسی معاملات سه روز اخیر بازار پرداخت و اظهار کرد: «سه روز ابتدایی این هفته هر یک شرایط کاملا متفاوتی را تجربه کردند. در معاملات روز شنبه، با وجود انتشار اخبار سیاسی مثبت در انتهای هفته گذشته که احتمال تعویق مکانیسم ماشه را تقویت کرده بود، بازار کار خود را با افزایش عرضه در برخی نمادها آغاز کرد. برای نمونه، بازگشایی نماد ایران‌خودرو و فشار عرضه بر نماد سایپا، فضای منفی ایجاد کرد. در مقابل، برخی صنایع بنیادی در همان روز با رشد مواجه شدند. هرچند ابتدای معاملات شنبه با فشار فروش همراه بود، اما در پایان روز شاخص کل تقریبا به وضعیت متعادل رسید.»
وی در ادامه افزود: «روز یکشنبه با تقویت فضای خوش‌بینی سیاسی، شاهد افزایش تقاضا و رشد ۱.۸ درصدی شاخص کل بودیم. میانگین ارزش معاملات در دو روز ابتدایی هفته حدود ۶۱۰۰میلیارد تومان برآورد شد. با این حال، همان‌طور که پیش‌تر هم اشاره کرده بودم، هرچه به مهلت قانونی مربوط به فعال‌سازی مکانیسم ماشه نزدیک‌تر می‌شویم، وزن اخبار سیاسی در بازار افزایش می‌یابد و سایر عوامل اثرگذاری کمرنگ‌تر می‌شوند. همین موضوع زمینه را برای ورود و خروج سریع‌تر سرمایه‌گذاران با حجم بالا فراهم می‌کند.»
این تحلیلگر بازار سرمایه درباره شرایط روز دوشنبه توضیح داد: «معاملات روز دوشنبه تقریبا عکس روز شنبه بود. شاخص کل در ابتدای بازار مثبت آغاز شد، اما با افزایش عرضه در ادامه مسیر، شاخص به سمت منفی میل کرد و نهایتا در سطحی نزدیک به صفر روز را به پایان رساند. تابلوی معاملات امروز صحنه جدال دو دیدگاه متفاوت بود: گروهی که معتقد بودند مکانیسم ماشه تمدید نخواهد شد و احتمال توافق سیاسی وجود دارد، در سمت خریداران فعال بودند. در مقابل، دسته‌ای دیگر که بر فعال شدن ماشه تاکید داشتند، در سمت فروشندگان قرار گرفتند. همین تقابل باعث شد ارزش معاملات امروز به یکی از بالاترین سطوح خود پس از جنگ تحمیلی ۱۲ روزه برسد و حتی می‌توان گفت رکوردی تازه را رقم زد.»
خبری‌زاد در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اهمیت حجم معاملات گفت: «یکی از نکات امیدوارکننده امروز، ثبت ارزش معاملات خرد بسیار بالا بود. تجربه نشان داده است در دوره‌هایی که روند اصلی بازار نامشخص است، حجم معاملات می‌تواند بهترین راهنما برای تحلیلگران باشد. افزایش ارزش معاملات نشان می‌دهد با وجود فشار فروش، خریداران همچنان در بازار حضور دارند و پا پس نکشیده‌اند. اگر طی روزهای پایانی هفته، ارزش معاملات در سطح ۸ تا ۹ هزار میلیارد تومان باقی بماند، حتی در صورت آغاز منفی معاملات، می‌توان به ایجاد فضای خوش‌بینی امیدوار بود.» وی در پایان تاکید کرد: «در مجموع می‌توان گفت بازار سرمایه در حال حاضر در سیاسی‌ترین وضعیت ممکن قرار دارد. اگرچه وضعیت بنیادی بسیاری از شرکت‌ها مساعد و آماده رشد است، اما تمامی نگاه‌ها به وزارت امور خارجه و تصمیمات مرتبط با مکانیسم ماشه دوخته شده است. تا زمان تعیین تکلیف نهایی این موضوع، نمی‌توان به‌طور قطعی برنده این جدال میان خریداران و فروشندگان را مشخص کرد.»
