به گزارش همشهری آنلاین، آیا تابه‌حال بدون هیچ فعالیت بدنی یا گرمای محیط، ناگهان متوجه عرق سرد در سر یا صورت خود شده‌اید؟ این وضعیت که با نام «عرق سرد» شناخته می‌شود، ممکن است در ابتدا بی‌ضرر به نظر برسد، اما گاهی نشانه‌ای هشداردهنده از یک مشکل جسمی یا روانی است. عرق سرد در سر و صورت ممکن است در نتیجه استرس، مشکلات متابولیکی، عفونت‌ها یا حتی برخی بیماری‌های قلبی و عصبی ظاهر شود.
شناخت علت این نوع تعریق برای تشخیص زودهنگام بیماری‌ها و مراقبت بهتر از سلامت اهمیت زیادی دارد.
عرق سرد چیست؟
عرق سرد نوعی تعریق ناگهانی و غیرعادی است که اغلب در نواحی سر، صورت، گردن یا کف دست و پا رخ می‌دهد. برخلاف تعریق معمولی که در اثر گرما یا فعالیت بدنی اتفاق می‌افتد، عرق سرد معمولاً در پاسخ به فشارهای داخلی بدن مانند استرس، افت فشار یا شوک به وجود می‌آید.
این نوع تعریق اغلب با احساس سرما در پوست، رنگ‌پریدگی یا سردی دست و پا همراه است و می‌تواند هشدار اولیه‌ای برای برخی مشکلات جدی سلامت باشد.
بیشتر بخوانید: علت زیاد عرق کردن صورت چیست؟
علائم همراه با عرق سرد در سر و صورت
عرق سرد در سر و صورت معمولاً به‌تنهایی ظاهر نمی‌شود و با نشانه‌های دیگری همراه است که می‌توانند به شناسایی علت کمک کنند:
- احساس ناگهانی سرما یا لرز
- رنگ‌پریدگی صورت و پوست سر
- ضربان قلب تند یا نامنظم
- سرگیجه یا سبکی سر
- حالت تهوع یا دل‌ضعفه
- احساس ضعف یا افت انرژی
وجود این علائم می‌تواند نشان‌دهنده اختلال در سیستم عصبی خودکار، کاهش اکسیژن یا مشکلات قلبی و متابولیکی باشد.
بیشتر بخوانید: چطور کمتر عرق کنیم؟ | درمان‌های خانگی برای رفع تعریق
دلایل اصلی بروز عرق سرد در ناحیه سر و صورت
عرق سرد در سر و صورت می‌تواند در نتیجه شرایط مختلفی رخ دهد. در ادامه به مهم‌ترین علت‌ها اشاره می‌کنیم:
۱. استرس، اضطراب یا حمله پانیک
بدن در شرایط استرس شدید یا حمله اضطرابی، وارد حالت دفاعی می‌شود. این حالت با افزایش ترشح آدرنالین و تحریک سیستم عصبی سمپاتیک همراه است که می‌تواند تعریق سرد، تپش قلب و احساس ترس شدید ایجاد کند.
۲. افت ناگهانی فشار خون
زمانی که فشار خون کاهش می‌یابد، مغز و پوست ممکن است خون کافی دریافت نکنند. این وضعیت می‌تواند باعث احساس سرما و تعریق سرد در سر و صورت شود، به‌ویژه اگر با سرگیجه یا تاری دید همراه باشد.
۳. افت قند خون (هیپوگلیسمی)
در افراد مبتلا به دیابت یا کسانی که وعده‌های غذایی نامنظم دارند، افت قند خون می‌تواند باعث عرق سرد، ضعف، لرزش و گاهی غش شود. این حالت نیاز به درمان فوری دارد.
۴. عفونت‌های شدید یا تب بالا
بدن هنگام مبارزه با عفونت‌های شدید، مانند آنفلوآنزا یا سپسیس، تلاش می‌کند دمای خود را کنترل کند. این روند گاهی با تعریق سرد و لرز همراه است، به‌ویژه در مراحل اولیه تب.
۵. حمله قلبی یا مشکلات قلبی
یکی از علائم هشداردهنده حمله قلبی، تعریق سرد ناگهانی و بدون دلیل مشخص است. اگر این علامت با درد قفسه سینه، تنگی نفس یا تهوع همراه باشد، باید فوراً به اورژانس مراجعه شود.
۶. میگرن و سردردهای شدید
در بعضی افراد، حمله میگرنی با تعریق سرد در پیشانی یا ناحیه صورت همراه است. این حالت معمولاً هم‌زمان با سردرد ضربان‌دار و حساسیت به نور و صدا دیده می‌شود.
۷. اختلالات هورمونی یا یائسگی
در دوران یائسگی یا اختلالات تیروئید، بدن نسبت به تغییرات دمایی حساس‌تر می‌شود. این حالت می‌تواند باعث گرگرفتگی یا گاهی تعریق سرد، به‌ویژه در سر و صورت شود.
۸. هایپرهیدروز موضعی
در برخی افراد، تعریق بیش‌ازحد محدود به ناحیه خاصی از بدن مانند سر یا صورت است. این حالت می‌تواند ژنتیکی باشد یا ناشی از اختلالات عصبی یا متابولیکی باشد.
بیشتر بخوانید: چطور از عرق کردن شدید صورتم خلاص شوم؟
راه‌های مدیریت و درمان عرق سرد
نوع درمان بسته به علت اصلی عرق سرد متفاوت است. با این حال، برخی روش‌های کلی وجود دارند که می‌توانند به کنترل این حالت کمک کنند:
- بررسی و درمان علت زمینه‌ای (مثل تنظیم قند یا فشار خون)
- کاهش استرس از طریق تکنیک‌های آرام‌سازی مانند تنفس عمیق، یوگا یا مدیتیشن
- استفاده از داروهای ضدتعریق در مواردی که تعریق بیش‌ازحد وجود دارد
- تغییر سبک زندگی شامل تغذیه منظم، خواب کافی و پرهیز از مصرف محرک‌هایی مثل کافئین
اقدامات روزانه برای پیشگیری یا کاهش علائم
در صورتی که عرق سرد مکرر یا مزمن باشد، این اقدامات می‌توانند مفید باشند:
- پرهیز از موقعیت‌های پرتنش یا مدیریت آن‌ها با تمرینات آرام‌سازی
- نوشیدن آب کافی در طول روز
- مصرف وعده‌های غذایی منظم و متعادل برای پیشگیری از افت قند
- پوشیدن لباس‌های نخی و گشاد برای کاهش تحریک پوست
- پرهیز از مصرف دخانیات و محرک‌های عصبی
بیشتر بخوانید: راهکارهایی برای کاهش تعریق در تابستان
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در بسیاری موارد، عرق سرد موقتی و بی‌خطر است. اما اگر با علائم زیر همراه باشد، لازم است سریعاً به پزشک مراجعه شود:
- درد یا فشار در ناحیه قفسه سینه
- تنگی نفس یا تنفس دشوار
- تب بالا یا لرز شدید
- افت هوشیاری یا غش کردن
- تکرار مداوم این حالت بدون علت مشخص
تشخیص زودهنگام و بررسی علت عرق سرد می‌تواند از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند.
از کنار این نشانه ساده نگذرید
عرق سرد در ناحیه سر و صورت ممکن است در ظاهر نشانه‌ای ساده و گذرا به نظر برسد، اما می‌تواند هشداری برای مشکلاتی جدی‌تر باشد. آشنایی با علل شایع، علائم همراه و زمان مراجعه به پزشک، نقش کلیدی در حفظ سلامت عمومی دارد. اگر تجربه مکرر عرق سرد دارید، بهتر است آن را جدی بگیرید و برای بررسی‌های بیشتر با یک متخصص مشورت کنید.
