به گزارش همشهری آنلاین، «پلوتو» کمی منزوی است. این سیاره کوتوله دیگر یک سیاره عادی شناخته نمی‌شود؛ مدار آن نیز بسیار بیضوی و زاویه‌ی آن بسیار کج است.
در واقع، مدار آن بسیار شبیه مدار همسایگانش در کمربند کایپِر است، منطقه‌ای به شکل دونات فراتر از مدار نپتون که میزبان دیگر سیاره‌های کوتوله مانند مِیک‌مِیک و اِریس و همچنین میلیون‌ها جسم یخی است. اما حتی در قیاس با اجسام دیگر کمربند کایپِر، مدار پلوتو عجیب است. چگونه مدار پلوتو به این شکل درآمده است؟
ابتدا بیایید پلوتو را با زمین و دیگر سیارات منظومه شمسی مقایسه کنیم. بیضوی بودن مدار پلوتو (میزان انحراف آن از دایره کامل) برابر ۰.۲۵ است. برای مقایسه، بیضوی بودن مدار زمین ۰.۰۱۶۷ است که کمابیش دایره‌ای است. بیضوی بودن مدار زحل و مریخ به ترتیب ۰.۰۵۴ و ۰.۰۹۳ است.
زاویه‌ی مدار پلوتو ۱۷.۴ درجه است، در حالی که زاویه مدار زمین ۱.۵ درجه و عطارد کمابیش ۲ درجه است. بیضوی بودن و زاویه‌ی غیرعادی مدار پلوتو شاید ناشی از تعاملات آن با نپتون و دیگر سیارات غول‌پیکر باشد.
دانشمندان معتقدند مهاجرت نپتون به دلیل تعاملات گرانشی با همسایگان غول‌پیکر پیرامونش، نقش مهمی در توضیح مدار پلوتو ایفا می‌کند. در مقطعی، سیارات جابجا شدند و پلوتو «در این نوع مدار قرار گرفت زیرا مدار نپتون به سمت بیرون حرکت کرده بود و پلوتو را به این رزونانس کشاند»، یعنی زمانی که جاذبه‌ی اجرام در حال گردش به‌شکل دوره‌ای یکدیگر را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
فرض کنید سطحی صاف دارید و سنگ‌ها را به شکل تصادفی روی آن می‌اندازید، سنگ‌ها هر جایی می‌افتند. اما اگر سطح دارای فرو رفتگی باشد، سنگ‌ها در آن فرو رفتگی‌ها می‌افتند. در مورد سیارات، مهاجرت نپتون یک چاله‌ی گرانشی برای اجسام رزونانسی مانند پلوتو ایجاد کرد.
در مقایسه با هشت سیاره منظومه شمسی، مدار عجیب پلوتو به‌راستی بی‌نظیر است
نپتون مدار پلوتو را با وجود عجیب بودن آن کنترل می‌کند. این دو سیاره در رزونانس مداری ۳:۲ هستند، یعنی هر بار که نپتون سه مدار کامل می‌کند، پلوتو دو مدار کامل می‌کند. این پیکربندی بسیار پایدار است و پلوتو را از آشفتگی بیشتر محافظت می‌کند.
یک ویژگی عجیب دیگر مدار پلوتو اینست که وقتی این سیاره کوتوله به نقطه حضیض (نزدیک‌ترین نقطه به خورشید) می‌رسد، همیشه بالای صفحه‌ی مدار سیارات قرار دارد که به راستی عجیب است. این نتیجه‌ی رقص گرانشی بین پلوتو و سیارات مشتری و اورانوس است که مانع از بی‌ثبات شدن پلوتو می‌شود.
دانشمندان پیشتر گمان می‌کردند تنها نپتون و پلوتو مهم هستند، اما روشن شد که سایر سیارات هم در این ویژگی دیگر پلوتو نقش مهمی دارند.
البته پلوتو تنها سیاره کوتوله با مدار عجیب نیست. برای نمونه، سیاره کوتوله اِریس بیضوی ۰.۴۵ و زاویه‌ی نزدیک ۴۳ درجه دارد.
هنوز چیزهای زیادی برای یادگیری درباره مهاجرت سیارات و میزان آن وجود دارد و محله کیهانی پلوتو، یعنی کمربند کویپر، بدون‌شک اسرار بیشتری خواهد داشت.
منبع: عصر ایران
