اسماعیل سپهوند، متولد ۱۳۴۷ و از نیروهای اطلاعات عملیات لشکر ۵۷ حضرت ابوالفضل(ع)، به مناسبت هفته دفاع مقدس، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، از روند نگارش کتاب «بلدچی» و تجربه‌هایش در ثبت خاطرات جنگ می‌گوید؛ اثری که تاکنون سه جلد آن منتشر شده و به گفته او می‌تواند به یکی از مستندترین روایت‌های خودنوشت دفاع مقدس تبدیل شود.
اسماعیل سپهوند با یادآوری روزهای حضورش در جبهه می‌گوید: بنده قبلاً اصلاً در نظر نداشتم که بخواهم خاطراتم را ضبط کنم، ولی به اصرار فرماندهانی که قبلاً داشتیم و در خدمتشان بودیم و دوستان عزیزی که داشتیم، با توجه به اینکه بنده نسبت به تمام مأموریت‌های لشکر ۵۷ حضرت ابوالفضل(ع) کاملاً توجیه بودم و در تمام عملیات‌های این لشکر شرکت داشتم، این‌ها خیلی اصرار داشتند که حتماً من یا خودم خاطراتم را بنویسم یا به کسی بگویم که بنویسد. در نهایت تصمیم گرفتم که خاطراتم را ثبت و ضبط کنم. به نظر خودم ۸۰ درصد از خاطرات حافظه شخصی خودم بوده و گاه برای تاریخ دقیق بعضی وقایع تحقیق کردم. حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد هم اسناد معتبر فرماندهی کل سپاه بود که توانستم خاطرات خودم را با آن‌ها به‌روز و دقیق کنم.
وی افزود: از زمانی که شروع به نوشتن خاطره کردم، برنامه‌ام این بود که حداقل یک کتاب ۴۰۰ یا ۵۰۰ صفحه‌ای بنویسم. اما هرچه جلوتر رفتم، فضا برایم بازتر شد و بعد از مدتی کتاب تقریباً چهار جلد شد. با نویسنده‌های جوان استان آشنا شدم، اسناد تازه‌ای به دستم رسید و فضاسازی و شخصیت‌سازی را از آن‌ها یاد گرفتم. در نهایت کتاب بلدچی به پنج جلد تبدیل شد. تا الان سه جلد آن چاپ شده، هر جلدی حدود ۷۰۰ صفحه. جلد سوم حتی ۷۵۰ صفحه به‌صورت فشرده است. جلد چهارم در حال ویراستاری است و جلد پنجم هم چهار پنج سال پیش تکمیل شد ولی هنوز تحویل حوزه هنری نداده‌ام. به‌زودی باید تحویل بدهم تا پنج جلد کامل چاپ شود.
خاطراتی که سند می‌شوند
سپهوند با تأکید بر اهمیت خاطرات می‌گوید: به نظر من همین خاطرات اگر تاریخ و زمان داشته باشند، می‌توانند تبدیل به سند شوند. مخصوصاً در یگان‌های پایین‌تر مثل تیپ‌ها، مستندنویسی زیادی نداشتیم. یکی از کارهای خوبی که فرماندهان سپاه آن موقع انجام می‌دادند این بود که قبل از هر عملیات یک راوی یا به اصطلاح کاتب همراه فرمانده لشکر می‌فرستادند. وقتی مأموریت ابلاغ می‌شد، با ۵۰ تا ۱۰۰ نوار و ضبط و دفترچه می‌آمدند و تمام وقایع را ضبط می‌کردند. جاهایی هم که امکان ضبط نبود، ثبت می‌کردند. به همین دلیل الان اسنادی داریم که دقیقه و حتی ثانیه‌ای هستند. تمام جلسات قبل و بعد از عملیات موجود است و می‌شود از آن‌ها استفاده کرد.
روایت جزئی و همزادپنداری نسل‌ها
این نویسنده ادامه داد: تا الان در کشور ما کسی به این سبکی که من روایت کردم کار نکرده است. بیشتر روایت‌ها کلی‌گویی است، اما من سعی کردم جزئیات را با فضاسازی و شخصیت‌سازی توضیح بدهم. کلی‌گویی هیچ دردی را دوا نمی‌کند. کتاب بلدچی پنج جلد است، چیزی حدود سه هزار و پانصد تا چهار هزار صفحه. در این دوره که همه به متن‌های کوتاه فضای مجازی عادت دارند، خواندن ۴ یا ۵ هزار صفحه سخت است. اما قبل از شروع به نوشتن، یک کتاب رمان سفر به گرای ۲۷۰ درجه احمد دهقان را خواندم. از بین تمام کتاب‌های خاطراتی که چاپ شده بود، به نظرم آمد این رمان از همه بهتر توانسته حالات رزمنده‌ها و درگیری‌ها را توصیف کند. بقیه خاطرات بیشتر کلی‌گویی‌اند، اما من سعی کردم جزئی‌گویی بکنم و خوب هم از آب درآمد.
وی افزود: به نظر خودم مخاطب این کتاب هم نسل قدیم است و هم نسل جدید. الان خیلی از جوان‌ها می‌خوانند و راحت می‌توانند با آن همزادپنداری کنند. معمولاً کتاب طوری نوشته شده که تعلیق و کشش دارد و نسل جوان هم روزی ۵۰ تا ۱۰۰ صفحه را به راحتی می‌خواند. من کلاً کتاب خاطراتم را برای همه دنیا نوشتم و دوست دارم همه بخوانند.
سختی‌ها و جایگاه «بلدچی»
سپهوند درباره مشکلات مسیر انتشار کتاب گفت: یکی از مشکلات، مراحل چاپ است. مثلاً چاپ جلد اول بلدچی هفت سال طول کشید. این باعث می‌شود نویسنده انگیزه‌اش را از دست بدهد. رفت‌وآمدهای اداری هم که معمولاً من خودم انجام نمی‌دهم، ولی آدم اذیت می‌شود. برای کسی مثل من هیچ سود مالی هم ندارد. برای تحقیق باید از استانی به استان دیگر بروی، شب بمانی، حتی یک هفته بمانی برای بعضی مصاحبه‌ها. اما کسی کمک نمی‌دهد. در حالی که رزمنده‌های زیادی خاطرات عالی دارند که می‌تواند به کتاب تبدیل شود. ولی مسئولان باعث شده‌اند در استان ما این کار پیشرفت چندانی نداشته باشد.
او در پایان تأکید کرد: کتاب بلدچی روایت دفاع مقدسی استان لرستان است. تا حالا یک کتاب پنج جلدی خاطرات خودنوشت در کشور چاپ نشده. به نظر من حتی شاید در دنیا هم کتابی با این حجم نباشد. من در بیش از بیست عملیات شرکت داشتم که بیش از ۹۰ درصد آن‌ها به‌عنوان نیروی اطلاعات عملیات بودم. شما می‌توانید تحقیق کنید که آیا تاکنون چنین کتابی چاپ شده یا نه. شاید بتوان گفت بلندترین روایت دفاع مقدس استان لرستان همین کتاب بلدچی است.
