به گزارش خبرگزاری صداوسیما ششم مهرماه، روز جهانی هاری، فرصتی است برای یادآوری اهمیت پیشگیری از بیماری کشنده‌ای که هم انسان‌ها و هم حیات وحش را تهدید می‌کند.بیماری هاری، بیماری ویروسی کشنده‌ای که عمدتاً از طریق گزش حیوانات آلوده به انسان منتقل می‌شود، و رابطه‌ای مستقیم و پیچیده با وضعیت محیط زیست دارد. تغییرات زیست‌محیطی و تخریب زیستگاه‌های طبیعی حیوانات، افزایش جمعیت حیوانات ولگرد و تعامل بیشتر آنها با انسان‌ها، از عوامل مهم گسترش این بیماری به شمار می‌رود.
رئیس اداره بیماری‌های منتقله از حیوان وزارت بهداشت درباره افزایش موارد ابتلا به بیماری هاری گفت: در نیمه نخست سال گذشته، ۱۳ نفر بر اثر ابتلا به بیماری هاری جان خود را از دست داده‌اند. از این تعداد ۱۲ مورد بر اثر سگ‌گزیدگی و ۱ مورد بر اثر روباه گزیدگی بوده است. در میان موارد سگ‌گزیدگی، ۷ مورد توسط سگ‌های ولگرد، ۲ مورد توسط سگ‌های بلاصاحب، ۲ مورد توسط سگ‌های گله و ۱ مورد توسط سگ نگهبان رها شده گزارش شده است.به این ترتیب سگ‌ها به‌عنوان اصلی‌ترین ناقل ویروس هاری در ایران شناخته می‌شوند و ۹۹ درصد موارد ابتلا به هاری در انسان‌ها ناشی از گزش سگ‌ها است.
همچنین بر اساس آمار موجود، از ابتدای سال گذشته تاکنون، بیش از ۴۵۲ هزار مورد حیوان‌گزیدگی در کشور گزارش شده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، افزایشی قابل توجه داشته است. در سال ۱۴۰۲، تعداد موارد حیوان‌گزیدگی حدود ۳۸۶ هزار و ۵۲۱ مورد بوده است. این افزایش نشان‌دهنده رشد بیش از ۲.۳ برابری در مراجعه به مراکز درمانی به دلیل حیوان‌گزیدگی است.
بر اساس این آمار، با افزایش چشمگیر موارد سگ‌گزیدگی و ابتلا به بیماری هاری مواجه هستیم و این روند نگران‌کننده، ضرورت توجه ویژه به پیشگیری و کنترل این بیماری را دوچندان کرده است.
بر اساس اطلاعات اداره کل پزشکی قانونی استان مازندران، در استان‌هایی مانند مازندران، اصفهان و خراسان رضوی، آمار سگ‌گزیدگی به‌ویژه در میان کودکان و نوجوانان نگران‌کننده است. در مازندران، میزان مصدومیت ناشی از سگ‌گزیدگی نسبت به سال گذشته ۳۳ درصد افزایش داشته است.
کارشناسان حوزه محیط زیست و سلامت عمومی تأکید می‌کنند که حفظ تعادل زیست محیطی و مدیریت صحیح جمعیت حیوانات، به‌ویژه سگ‌ها و سایر پستانداران، نقش کلیدی در کنترل شیوع بیماری هاری دارد. تخریب جنگل‌ها و زیستگاه‌های طبیعی سبب افزایش حضور حیوانات ناقل بیماری در مناطق شهری و حاشیه‌ای شده و در نتیجه، تماس انسان با این حیوانات افزایش می‌یابد.
به گفته مسئولان بهداشتی، حیوانات وحشی مانند روباه، شغال و خفاش نیز می‌توانند ناقل ویروس هاری باشند و تغییرات محیط زیستی مانند کاهش منابع غذایی طبیعی آنها، موجب نزدیک شدن آنها به مناطق مسکونی شده است. این امر ریسک انتقال بیماری به انسان را افزایش می‌دهد.
به اعتقاد کارشناسان حوزه محیط زیست برنامه‌های واکسیناسیون حیوانات خانگی و کنترل جمعیت سگ‌های ولگرد باید همراه با حفظ زیستگاه‌های طبیعی و کاهش آلودگی محیط زیست صورت گیرد تا چرخه انتقال ویروس هاری قطع شود. همچنین آموزش عمومی درباره حفظ محیط زیست و رعایت نکات ایمنی در مواجهه با حیوانات می‌تواند به کاهش موارد ابتلا کمک کند.
با توجه به اینکه بیماری هاری از جمله بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان (Zoonotic) است، همکاری بین بخشی بین سازمان‌های محیط زیست، بهداشت، شهرداری‌ها و جوامع محلی برای مدیریت هوشمندانه محیط زیست و کاهش خطرات بهداشتی امری ضروری است.این ارتباط نزدیک میان هاری و محیط زیست، نشان می‌دهد که سلامت انسان‌ها و حیوانات به یکدیگر وابسته است و توجه به محیط زیست نقشی کلیدی در پیشگیری از این بیماری مرگبار دارد.
کارشناسان بهداشتی تاکید می‌کنند که آگاهی‌بخشی عمومی درباره نحوه انتقال، علائم بیماری و اقدامات لازم پس از مواجهه با حیوانات مشکوک، کلید اصلی کاهش میزان ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از هاری است.
در کشور ما نیز با توجه به گستردگی جمعیت سگ‌های خیابانی، برنامه‌های واکسیناسیون و کنترل جمعیت سگ‌ها از اولویت‌های نظام سلامت است. پزشکان توصیه می‌کنند در صورت گزش توسط هر حیوانی، فرد بلافاصله محل گزش را با آب و صابون شستشو دهد و هر چه سریع‌تر برای دریافت واکسن هاری به مراکز درمانی مراجعه کند.در غیر این صورت هنگامی که ویروس، سیستم عصبی مرکزی را آلوده می‌کند و علائم بالینی ظاهر می‌شود، هاری در ۱۰۰ درصد موارد کشنده است. بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، سالانه ۵۹ هزار نفر بر اثر هاری در سراسر جهان جان خود را از دست می‌دهند که ۴۰ درصد این آمار مربوط به کودکان زیر ۱۵ سال است.
