افزایش قیمت تخم مرغ نشانه‌ای از چالشی عمیق در ساختار تولید و توزیع است. گرچه صنعت طیور ایران توان تأمین کامل نیاز داخلی را دارد، اما تأخیر در تأمین نهاده‌ها، بی‌ثباتی ارزی و نبود نظام شناسنامه‌دار در عرضه، زنجیره‌ای را که سال‌ها برای آن سرمایه‌گذاری شده، تهدید می‌کند.
در ماه‌های اخیر، افزایش چشمگیر قیمت تخم مرغ بار دیگر نگاه‌ها را به سمت یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های زنجیره تأمین غذایی کشور جلب کرده است. این محصول، نه‌تنها از اصلی‌ترین منابع تأمین پروتئین خانوار ایرانی به شمار می‌رود، بلکه به دلیل گستردگی مصرف و نقششان در سبد غذایی اقشار مختلف، هر نوسان قیمتی در آن‌ها به سرعت بر زندگی روزمره مردم و شاخص تورم مواد غذایی اثر می‌گذارد.
در شرایطی که بسیاری از خانواده‌ها از گرانی تخم‌مرغ گلایه دارند، تولیدکنندگان نیز از سمت دیگر با مشکلاتی چون تأمین نهاده‌های دامی، نوسانات ارزی و نبود نظام شفاف در عرضه محصول دست و پنجه نرم می‌کنند. این در حالی است که تخم مرغ، محصولی استراتژیک و پرپتانسیل در صادرات غیرنفتی کشور محسوب می‌شود و بی‌ثباتی در این بخش می‌تواند پیامدهای اقتصادی و اجتماعی گسترده‌ای در پی داشته باشد.
فرزاد طلاکش، دبیرکل فدراسیون طیور ایران، با اشاره به وضعیت تولید تخم‌مرغ در کشور به تجارت‌نیوز گفت: در سال ۱۴۰۳ حدود یک میلیون و ۴۸۰ هزار تن تخم‌مرغ در کشور تولید شد و پیش‌بینی می‌شود این رقم تا پایان سال جاری به یک میلیون و ۵۵۰ هزار تن برسد.
وی با بیان اینکه سال گذشته ۱۶۰ هزار تن تخم‌مرغ از کشور صادر شد، افزود: در شش‌ماهه نخست امسال نیز حدود ۶۰ هزار تن صادرات انجام شده است که انتظار می‌رود تا پایان سال روند صادراتی بهبود یابد.
او با اشاره به چالش‌های بخش تولید گفت: تأمین ارز برای واردات نهاده‌های دامی، به‌ویژه ذرت و کنجاله سویا، مهم‌ترین دغدغه مرغداران است. هرگونه تأخیر در تأمین نهاده‌ها می‌تواند چرخه تولید را مختل کند، زیرا مرغ تخم‌گذار بر خلاف مرغ گوشتی در صورت حذف از چرخه تولید، برای بازگشت به دوره تخم‌گذاری حدود شش ماه زمان نیاز دارد و این مساله زیان سنگینی به کشور تحمیل می‌کند.
وی با تأکید بر اینکه در سایر بخش‌ها از جمله تأمین انرژی، دارو و واکسن مشکل جدی وجود ندارد، خاطرنشان کرد: تنها نگرانی تولیدکنندگان این است که نهاده‌ها به‌موقع و با ثبات ارزی تأمین شود تا زنجیره تولید دچار وقفه نشود.
طلاکش در ادامه با اشاره به وضعیت بازار و مصرف تخم‌مرغ گفت: در حال حاضر حدود ۸۰ درصد تخم‌مرغ تولیدی کشور فاقد شناسنامه و قیمت مصوب است و تنها ۲۰ درصد آن در بسته‌بندی‌های دارای مشخصات و قیمت مشخص به بازار عرضه می‌شود. این بی‌نظمی موجب شده که در سطح خرده‌فروشی، قیمت تخم‌مرغ در یک خیابان هم از مغازه‌ای به مغازه دیگر متفاوت باشد؛ امری که برای مردم ناراحت‌کننده و غیرقابل پذیرش است.
دبیرکل فدراسیون طیور با انتقاد از نبود نظارت کافی در عرضه، تصریح کرد: وقتی تخم‌مرغ بدون شناسنامه و بسته‌بندی وارد بازار می‌شود، نه از نظر بهداشتی تضمینی دارد و نه از نظر قیمت، کنترل‌پذیر است. این مسأله هم مصرف‌کننده را متضرر می‌کند و هم به تولیدکننده آسیب می‌زند.
او با اشاره به ماده ۷۱ قانون برنامه هفتم توسعه یادآور شد: بر اساس این ماده، وزارت جهاد کشاورزی موظف است ظرف پنج سال، تمام محصولات کشاورزی از جمله تخم‌مرغ را شناسنامه‌دار و بسته‌بندی‌شده به بازار عرضه کند. طلاکش تأکید کرد که زیرساخت‌های لازم برای اجرای این طرح کاملاً فراهم است و نیازی به سرمایه‌گذاری جدید ندارد، اما اجرای آن هنوز جدی گرفته نشده است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: اگر عرضه تخم‌مرغ در قالب بسته‌بندی‌های شناسنامه‌دار الزامی شود، کنترل قیمت‌ها به‌راحتی ممکن است، کیفیت محصول ارتقا می‌یابد و اعتماد مردم نیز به بازار بازمی‌گردد. این اقدام، هم به نفع تولیدکننده و هم به نفع مصرف‌کننده است.
