نشستن دست‌ها بعد از توالت به‌طور پنهانی به گسترش میکروب‌های مضر دامن می‌زند.
به گزارش اپک تایمز، براساس مطالعه‌ای که امسال در دانشگاه سوری در بریتانیا انجام گرفت، تقریباً نیمی از مراجعان بیمارستان‌ها بعد از بیرون آمدن از توالت دست‌های خود را نمی‌شویند؛ رفتاری که به شکل مستقیم ایمنی بیماران را به خطر می‌اندازد.
محققان رفتار مراجعان را به کمک حسگرهای تعبیه‌شده در توالت‌ها و لوله‌های متصل به روشویی‌ها به‌طور نامحسوس ارزیابی کردند. بررسی ۲ هزار ۶۳۶ نفر نشان داد که ۴۳.۷ درصد از افراد بدون شست‌وشوی دست‌های خود از توالت بیرون می‌آیند. این رفتار در بعضی از هفته‌ها به ۶۱.۸ درصد می‌رسید.
محققان در این مطالعه به الگوهای مشخصی در این رفتار نگران‌کننده پی بردند و متوجه شدند که این عادت ناپسند در ساعات صبح، عصر و زمان صرف غذا بیشتر مشاهده می‌شود.
دکتر پابلو پریرا-دوئل، نویسنده اصلی مطالعه و مدیر آزمایشگاه هیومن اینسایت در دانشکده بازرگانی دانشگاه سوری، در بیانیه‌ای مطبوعاتی گفت: «شاید خیلی‌ها تصور کنند که شستن دست‌ها به‌ویژه در بیمارستان‌ها بعد از همه‌گیری کرونا به یک عادت بدیهی تبدیل شده است، اما داده‌های ما چیز دیگری می‌گویند.»
کری نیولندز، رئیس بخش مهارت‌های بالینی در دانشکده پزشکی دانشگاه سوری، افزود: «بی‌توجهی به شستن دست‌ها در بیمارستان‌ها تبعات سنگینی برای بیماران و نظام سلامت عمومی به دنبال خواهد داشت.»
لی شانگ، پزشک بیمارستان شوانگهه که زیر نظر وزارت بهداشت و رفاه تایوان فعالیت می‌کند، به اپک تایمز گفت: «بیمارستان‌ها مملوء از میکروب هستند و همیشه توصیه می‌شود که هنگام ورود و خروج از بیمارستان دست‌های خود را بشویید.»
براساس مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۴ در نشریه آمریکایی کنترل عفونت انتشار یافت، بسیاری از سطوح مراکز درمانی به‌رغم نظافت مکرر همچنان آلوده به میکروب هستند. محققان دریافتند که مانکن‌های آموزشی، میله‌های کنار تخت و ایستگاه‌های پرستاری آلوده‌ترین نقاط هستند.
همچنین مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۰ در نشریه ارتباطات نیچر انتشار یافت، نشان داد که بیش از نیمی از سطوح بیمارستانی اعم از میله‌های کنار تخت‌ها و صندلی‌ها در جریان همه‌گیری کرونا آلودگی ویروسی داشتند.
برخلاف باکتری‌هایی که با استفاده از ضدعفونی‌کننده‌های الکلی از بین می‌برند، بسیاری از ویروس‌ها در برابر ضدعفونی‌کننده‌ها مقاوم هستند. از این‌رو، شستن مکرر دست‌ها بهترین راهکار برای پیشگیری از بیماری‌های عفونی خواهد بود.
شستن دست‌ها فراتر از یک عادت روزمره است و جزو اصول پایه بهداشت عمومی به شمار می‌آید. اثربخشی این رفتار در جلوگیری از انتشار عوامل بیماری‌زا به اثبات رسیده است.
تحلیل جامع نشریه لنست در سال ۲۰۲۳ با بررسی بالغ بر ۱۶۰ هزار نفر در قالب ۲۶ مطالعه نشان داد که شستن دست‌ها خطر عفونت‌های حاد تنفسی، عفونت‌های دستگاه تنفسی و عفونت‌های مجاری فوقانی تنفسی را به‌ترتیب ۱۷، ۲۲ و ۲۶ درصد کاهش می‌دهد.
دکتر ژنگ یوآن‌یو، متخصص بیماری‌های عفونی در کلینیک شانگ‌ون تایوان، در گفت‌وگو با اپک تایمز به تشریح سازوکار انتقال بیماری پرداخت. او گفت که دست‌ها و دیگر بخش‌های بدن در مواجهه با بیماران آلوده یا تجهیزاتی که آن‌ها لمس‌شان کرده‌اند، در معرض آلودگی قرار می‌گیرند. اگر چشم، بینی یا دهان با نواحی آلوده تماس پیدا کنند، ویروس وارد بدن می‌شود.
نورویروس به شدت مسری بوده و عامل ۵۸ درصد از بیماری‌های غذایی در آمریکا به شمار می‌آید. این ویروس هرسال به‌طور میانگین ۴۶۵ هزار نفر را روانه اورژانس می‌کند که بیشترشان خردسال هستند. از این بین، بالغ بر ۱۰۰ هزار نفر بستری می‌شوند. نورویروس می‌تواند به التهاب حاد معده منجر شود و علائمی مانند تهوع، استفراغ، اسهال و گرفتگی شکمی به بار بیاورد.
دکتر هوآنگ شوآن، متخصص مراقبت‌های ویژه و بیماری‌های قفسه سینه در تایوان، مسیرهای انتقال نوروویروس را تفکیک کرده است: تماس مستقیم با افراد آلوده، مصرف غذا یا آب آلوده و تماس با سطوح آلوده.
شستن دست‌ها با آب و صابون به مدت دست‌کم ۲۰ ثانیه بعد از استفاده از توالت، قبل از صرف غذا و قبل و بعد از لمس تلفن همراه رمز پیشگیری از نوروویروس است. شستن فاصله بین انگشت‌ها و اطراف ناخن‌ها نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. الکل توانایی نابودی نورویروس را ندارد. از این‌رو، برای ضدعفونی کردن سطوح باید از سفیدکننده استفاده کنید.
تحقیقات نشان می‌دهد که اگر رعایت بهداشت دست‌ها در بین کارکنان خانه‌های سالمندان ۶۰ درصد افزایش یابد، نرخ ابتلا به نورویروس حدود ۷۵ درصد کاهش خواهد یافت.
شستن دست‌ها در پیشگیری از آنفلوانزا مؤثر است، اما نحوه و مدت زمان شست‌وشو اهمیت دارد. مطالعه ۳ هزار داوطلب نشان داد که اگر دست‌های خود را تنها به مدت ۵ تا ۱۰ ثانیه با صابون بشویید، احتمال بروز علائم آنفلوانزا ۳۷ درصد افزایش خواهد یافت، اما شستن صحیح دست‌ها بعد از تعامل با دیگران باعث کاهش ۴۱ درصدی خطر خواهد شد.
آدنوویروس یکی از عوامل اصلی شیوع التهاب ملتحمه یا همان قرمزی چشم است. این ویروس از طریق تماس مستقیم با ترشحات چشم یا دستگاه تنفسی فوقانی بیمار و وسایل آلوده از جمله لباس، لوازم آرایشی چشم، حوله یا داروهای موضعی چشم انتقال می‌یابد.
مطالعات نشان داده‌اند که دست ۴۶ درصد از بیماران مبتلا به التهاب ملتحمه مملوء از آدنوویروس است. از این‌رو، شستن مرتب دست‌ها برای جلوگیری از انتقال این ویروس ضروری است.
ویروس کوکساکی عامل شیوع بیماری دست، پا و دهان است و کودکان به‌ویژه در برابر آن آسیب‌پذیر هستند. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۹ در نشریه عفونت انتشار یافت، نشان داد بعد از آن‌که شستن دست بچه‌ها در مهدکودک‌ها اجباری شد، نرخ ابتلا به این بیماری در بین کودکان ۶۰ تا ۷۰ درصد کاهش یافت و مرخصی‌های مرتبط با این بیماری نیز به حداقل رسید.
شستن صحیح دست‌ها نقش بسزایی در پیشگیری از بیماری‌ها دارد. در این مورد سه نکته مهم وجود دارد: اطلاع از زمان شستن، سابیدن دست‌ها به اندازه کافی و توجه به قسمت‌هایی مانند فاصله بین انگشت‌ها که معمولاً نادیده گرفته می‌شوند.
زمان‌هایی که باید دست‌ها را بشوییم:
توصیه دکتر شوآن این است که قبل از در آغوش گرفتن نوزادان و خردسالان دست‌های خود را بشویید و ماسک بزنید. سیستم ایمنی نوزادان ضعیف‌تر از بزرگسالان است. از این‌رو، آن‌ها در برابر ویروس‌ها آسیب‌پذیرتر هستند.
ارزیابی ۶۶۴ دانشجو با بررسی شیوه شستن دست‌ها و میزان باکتری‌های باقی‌مانده نشان داد که آن‌ها اغلب فاصله بین انگشت‌ها و پشت انگشت‌ها را نادیده می‌گیرند. همچنین معلوم شد که مچ‌ها و نوک انگشت‌ها بیشترین نرخ آلودگی را دارند.
توصیه دکتر یوآن‌یو این است که کف و پشت دست، فاصله بین انگشت‌ها و نوک انگشت‌ها به‌ویژه زیر انگشت شست و نقطه اتصال آن به کف دست را به دقت بشویید. کل این فرایند دست‌کم ۳۰ ثانیه به طول می‌انجامد.
دکتر ژنگ نیز تأکید دارد که دست‌های خود را دست‌کم ۲۰ ثانیه با آب و صابون بشویید. صابون به‌خودی‌خود ویروس‌ها را از بین نمی‌برد، اما آن‌ها را از روی سطح دست پاک می‌کند و با کاهش تعداد عوامل بیماری‌زا خطر ابتلا به عفونت را به حداقل می‌رساند.
دکتر شوآن نسبت به اتکای بیش‌ازحد به الکل برای ضدعفونی و دست‌کم گرفتن اهمیت شستن دست‌ها هشدار داده است. او می‌گوید: «خیلی‌ها عادت کرده‌اند که در اماکن عمومی از اسپری الکل برای ضدعفونی استفاده کنند. ویروس‌های سطحی معمولاً از طریق دست‌ها انتقال می‌یابند. دست‌ها نیز به واسطه لمس اشیائی مانند دستگیره‌ها و میزها آلوده می‌شوند و از راه دهان یا بینی به بدن راه پیدا می‌کنند.»
الکل باکتری‌ها را از بین می‌برد، اما در تقابل با بسیاری از ویروس‌ها مؤثر نیست. با این‌حال، خیلی‌ها به دلیل سهولت استفاده به ضدعفونی‌کننده‌ها بسنده می‌کنند و اطلاعی از محدودیت‌های آن‌ها ندارند. دکتر شوآن تأکید دارد که «شستن دست‌ها با صابون راهکار بهتری برای جلوگیری از انتقال ویروس‌هایی مانند انتروویروس، راینوویروس، ویروس دست، پا و دهان و نورویروس به اعضای خانواده و کودکان است.»
