گمرک جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که یکپارچه‌سازی تبادل اطلاعات میان گمرک، سازمان بنادر و دریانوردی و سازمان جمع‌آوری و فروش اموال تملیکی با هدف تسهیل در روند انجام تشریفات گمرکی و افزایش شفافیت اطلاعاتی به‌صورت رسمی عملیاتی شده است.
به گزارش تسنیم، این اقدام از جمله پروژه‌های کلیدی گمرک در راستای هوشمندسازی فرآیندهای ترخیص و تبادل داده‌های تجاری به شمار می‌رود و قرار است با اتصال برخط سامانه‌های مربوطه، روند ترخیص کالا از بنادر کشور به‌ویژه در گمرکات بزرگ دریایی از جمله شهید رجایی بندرعباس و بندر امام خمینی (ره) به شکل قابل‌توجهی تسهیل شود.
در سال‌های گذشته، نبود ارتباط میان سامانه گمرک و سازمان بنادر یکی از چالش‌های جدی در زنجیره واردات کالا به کشور بود. در این وضعیت، به دلیل فقدان دسترسی به اطلاعات لحظه‌ای انبارهای بنادر، وضعیت کالاهای اظهار‌نشده به گمرک اجرایی نامشخص باقی می‌ماند. این مسئله علاوه بر ایجاد ابهام برای واردکنندگان، موجب افزایش رسوب کالا در بنادر و کندی فرآیند تأمین کالاهای اساسی و مواد اولیه می‌شد.
اکنون با اجرای طرح جدید، اطلاعات انبارهای بنادر — به‌ویژه در بنادر شهید رجایی و امام خمینی — به صورت مستقیم و لحظه‌ای در اختیار گمرک قرار می‌گیرد. به این ترتیب، قبض انبار و وضعیت کالا حتی پیش از اظهار رسمی نیز قابل مشاهده و رصد خواهد بود و گمرک می‌تواند با اتکا به داده‌های دقیق، کالاهای رسوبی و انبارشده را شناسایی و مدیریت کند.
از سوی دیگر، اتصال سامانه گمرک به سازمان جمع‌آوری و فروش اموال تملیکی نیز پس از حدود یک دهه از مطرح شد ایده اولیه، به مرحله اجرا رسیده است. موضوع این اتصال نخستین بار در دوران مدیریت «امین دلیری» در سازمان اموال تملیکی مطرح شده بود، اما به‌دلیل مشکلات فنی و عدم هماهنگی میان سامانه‌ها اجرایی نشد.
با تحقق این پروژه، روند انتقال و تعیین تکلیف کالاهای متروکه یا ضبط‌شده در گمرکات کشور شفاف‌تر و سریع‌تر خواهد شد و امکان پیگیری برخط کالاهای موجود در انبارهای سازمان اموال تملیکی فراهم می‌شود. کارشناسان این اقدام را گامی مهم در جلوگیری از فساد، انباشت غیرضروری کالاها و کاهش اطاله زمانی در تعیین وضعیت نهایی کالاها می‌دانند.
به نظر میرسد، هدف از اجرای این پروژه، ایجاد زنجیره داده واحد میان دستگاه‌های اقتصادی ذی‌ربط است تا از موازی‌کاری و اتلاف منابع جلوگیری شود. به گفته مقامات گمرک، در مرحله بعد قرار است ارتباط سامانه‌های گمرک با بانک مرکزی، وزارت صمت و سازمان استاندارد نیز به‌صورت کامل برقرار شود تا همه فرآیندهای واردات و صادرات کشور در قالب یک بستر دیجیتال یکپارچه قابل پیگیری باشد.
بر اساس برنامه اعلام‌شده، این پروژه بخشی از طرح کلان هوشمندسازی گمرک جمهوری اسلامی ایران است.
