حضور مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق در تهران فرصتی بود تا بار دیگر دیدگاه جمهوری اسلامی ایران درباره تامین امنیت منطقه تبیین شود. طی سالهای اخیر دو دیدگاه درباره نحوه تامین امنیت منطقه مطرح و از سوی کشورهای منطقه پیگیری شده است. برخی کشورهای منطقه به دنبال تامین امنیت خود با کمک کشورها و قدرتهای فرامنطقهای هستند. در حالی که ایران بر امنیت درونزا و بومی تاکید دارد که با مشارکت و همکاری کشورهای منطقه و عدم دخالت قدرتهای فرامنطقهای تامین میشود.
آیت الله سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری روز گذشته در دیدار با الکاظمی با تاکید بر تداوم همکاری تهران-بغداد در حوزههای راهبردی گفت: جمهوری اسلامی ایران از نقش آفرینی منطقهای عراق حمایت می کند و ما بدنبال تثبیت امنیت منطقه با محوریت ایران، عراق و کشورهای پیرامونی بدون مداخله نیروهای خارجی هستیم.
رییس جمهوری با بیان اینکه تهران حامی گفت و گوهای درون منطقهای، بدون مداخله بیگانگان است، یادآورشد: حضور نیروهای خارجی به ویژه آمریکاییها در هر یک از کشورهای منطقه مخل امنیت و ثبات در سطح منطقه است و هیچ سودی برای کشورهای منطقه ندارد و اجرای قانون مجلس عراق در این رابطه میتواند موثر باشد.
نخست وزیر عراق با استقبال از سخنان آیت الله رئیسی در مراسم تحلیف خاطرنشان کرد: سخنان شما درباره تعامل با همسایگان و کشورهای منطقه بسیار خوب و دقیق بود و این نگاه با استقبال سران دولتهای منطقه مواجه شد.
محمد مخبر معاون اول رئیس جمهوری هم با قدردانی از ابتکار دولت عراق در برگزاری کنفرانس منطقه ای بغداد به منظور حل بحرانها و شناخت ظرفیتها برای تعاملات منطقه ای گفت: ایران دخالت کشورهای خارجی را به زیان کشورهای منطقه میداند و بر تلاش برای همکاریهای دوجانبه و چندجانبه تاکید دارد. به گفته مخبر حضور آمریکاییها در منطقه نه تنها منفعتی برای کشورهای منطقه نداشته بلکه ضرر و زیان گسترده ای برای ملت ها به جا گذاشته است.
دریابان علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی هم در دیدار با نخست وزیر عراق بر اشتراک مساعی و همگرایی کشورهای منطقه بدون حضور کشورهای فرامنطقه ای تاکید کرد.
طی یکی دو سال اخیر تلاشهای برای آشکارسازی روابط برخی کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی در منطقه آغاز شده است. این در حالی است که ملتهای منطقه بویژه ملت مسملمان فلسطین هشت دهه است که با گرفتاریها و مصیبت ناشی از حضور این رژیم ناشروع درگیر هستند و ریشه اصلی تنشهای منطقهای این رژیم نامشروع بوده است.
تلاشها برای عادی سازی مناسبات با این رژیم ناشروع به نوعی گسترش دادن نا امنی از سرزمینهای اشغالی به سایر مناطق و کشورهای اسلامی است. غیر قابل انکار نیست که دولت پیشین آمریکا کارگردانی این پروژه را در دستور کار داشت.
در همین زمینه شمخانی با اشاره به همکاری برخی کشورهای سازشکار منطقه با رژیم صهیونیستی گفت: این گونه اقدامات که در چارچوب دکترین جدید امنیت ملی آمریکا در منطقه صورت میگیرد نه تنها کمکی به ایجاد امنیت و ثبات نمیکند بلکه موجب تصاعد بحران و تشدید ناامنی در منطقه خواهد شد.
وی یادآورشد:۲۰ سال اشغال فاجعهبار افغانستان توسط آمریکا ثابت کرد حضور و دخالت آمریکا در منطقه، جز بیثباتی، ناامنی و وارد شدن خسارتهای بزرگ مادی و معنوی به مردم منطقه حاصلی ندارد.
تحولات یکی دو سال اخیر افغانستان بویژه خروج مفتضحانه نیروهای نظامی آمریکا از افغانستان و رها کردن مردم این کشور در گرداب نا امنی و بی ثباتی موید دیدگاه ایران در تامین امنیت درونزا بوده است. آمریکا دو دهه در افغانستان حضور داشتند انتظار می رفت زیرساختهای تامین امنیت در این کشور شکل گرفته باشد با این حال فروپاشی سریع و غیر قابل باور ارتش و نیروهای نظامی افغانستان در مقابله با طالبان نشان داد که تکیه بر قدرتهای فرامنطقه ای برای تامین امنیت تکیه بر باد است و قدرتهای فرامنطقه ای به نوعی امنیت کشورهای میزبان را گروگان خواستهها و مطالبات خود میکنند.
واقعیت این است که کشورهای منطقه ای که امنیت خود را در سایه نیروهای نظامی و امنیتی غربی تامین شده می بینند در معرض خطر و بروز گرفتاریهایی مانند شرایط امروز افغانستان هستند. چه بسا فردا روزی رییس جمهوری آمریکا اعلام کند حضور نیروهای نظامی این کشور درسایرکشورهای منطقه مقرون به صرفه نیست و آمریکا نیروهای خود را از این کشورها خارج می کند. یکی ازآسیبهای جدی این وضعیت عدم توجه و اتکا به ظرفیتهای درونی و منطقه ای برای تامین امنیت منطقه است.
نکته قابل تامل اینکه ایران سالهاست سیاست همسایگی را اولویت نخست خود در روابط خارجی عنوان کرده و بارها دست دوستی برای کشورهای منطقه دراز کرده است. شرایط امروز افغانستان باید برای رهبران منطقه که معتقد با تامین امنیت با استفاده از ظرفیت قدرتهای فرامنطقهای هستند عبرتآفرین باشد