سال ۲۰۲۵ را می‌توان سال شکوفایی استارتاپ‌های فعال در حوزه هوش مصنوعی دانست؛ شرکت‌هایی که با نوآوری در فناوری‌های زبانی و خودکارسازی فرایندهای دیجیتال، توانسته‌اند به ارزش‌هایی فراتر از یک میلیارد دلار دست پیدا کنند و به جمع موسوم به «یونیکورن‌ها» بپیوندند.
به گزارش ایمنا، بر اساس داده‌های منتشرشده از سوی CB Insights و تحلیل پایگاه BestBrokers، بخش عمده این شرکت‌ها در ایالات متحده آمریکا مستقرند و در رأس آن‌ها استارتاپ «تینکینگ ماشینز لب Thinking Machines Lab» به معنای آزمایشگاه ماشین‌های متفکر قرار دارد که با ارزشی معادل ۱۲ میلیارد دلار، عنوان ارزشمندترین استارتاپ سال را به خود اختصاص داده است.
این شرکت در فوریه ۲۰۲۵ توسط میرا موراتی، مدیر پیشین فناوری شرکت اپن‌ای‌آی (OpenAI)، در سان‌فرانسیسکو بنیان‌گذاری شد و هدف اصلی آن توسعه سامانه‌هایی است که فناوری هوش مصنوعی را برای کاربران قابل‌درک‌تر و شخصی‌سازی‌شده‌تر کنند. نخستین محصول این شرکت با نام تینکر (Tinker)، یک رابط برنامه‌نویسی مبتنی‌بر پایتون برای ریزتنظیم مدل‌های زبانی بزرگ است که به پژوهشگران امکان می‌دهد مدل‌های اختصاصی ایجاد کنند، آزمایش‌های نوین انجام دهند و فرآیندهای پیچیده آموزش را در محیطی ساده‌تر مدیریت کنند.
در میان دیگر شرکت‌های برتر این فهرست می‌توان به استارتاپ‌های «ابریج Abridge» با ارزش ۵.۳ میلیارد دلار، «اپن اویدنس OpenEvidence» با ۳.۵ میلیارد دلار و دکارت «Decart» با ۳.۲ میلیارد دلار ارزش اشاره کرد که همه در حوزه‌های مختلف هوش مصنوعی فعالیت دارند. شرکت دکارت به‌ویژه با تمرکز بر تولید بلادرنگ محتواهای هوش مصنوعی برای بازی، رسانه و پلتفرم‌های استریم ویدئویی، جایگاه ویژه‌ای در بازار فناوری پیدا کرده است و از زیرساخت‌هایی استفاده می‌کند که می‌تواند هزینه‌های آموزش مدل‌های زبانی را به شکل چشمگیری کاهش دهد.
در کنار این نام‌ها، استارتاپ Lovable از سوئد نیز با ارزشی نزدیک به ۱.۸ میلیارد دلار، یکی از سریع‌ترین شرکت‌های در حال رشد اروپا محسوب می‌شود. این شرکت پلتفرمی موسوم به «وایب‌کودینگ Vibe-Coding» ارائه کرده است که به کاربران اجازه می‌دهد با استفاده از دستورات زبان طبیعی، اپلیکیشن‌های کامل و چندلایه طراحی کنند. این نوآوری، مرز تازه‌ای میان هوش مصنوعی و توسعه نرم‌افزار ایجاد کرده است.
داده‌های سال ۲۰۲۵ در حالت کلی نشان می‌دهد که استارتاپ‌های هوش مصنوعی توانسته‌اند تعریف تازه‌ای از ارزش، سرعت رشد و خلاقیت در بازارهای جهانی ارائه دهند. از سامانه‌های آزمایشی پیشرفته گرفته تا پلتفرم‌های خرده‌فروشی مبتنی‌بر داده، این شرکت‌ها نه‌تنها صنایع فناوری را متحول، بلکه نگاه سرمایه‌گذاران جهانی به آینده نرم‌افزار، سلامت، دفاع و تجارت دیجیتال را نیز به‌طور کامل دگرگون کرده‌اند. به‌نحوی که می‌توان گفت سال ۲۰۲۵ نقطه عطفی در تاریخ نوآوری و سرمایه‌گذاری خطرپذیر به‌شمار می‌رود؛ آغاز دورانی که هوش مصنوعی به‌سرعت در حال تبدیل‌شدن به موتور اصلی رشد اقتصادی و خلاقیت فناورانه جهان است.
