به گزارش تابناک؛اسپارتاک فقط یک خودرو نیست، یک تغییر فاز در نگاه امنیتی ایران به مأموریت‌های مرزی است، جایی که هر پیچ و هر جاده فرعی می‌تواند به میدان تهدید تبدیل شود. ورود این امرپ به خطوط عملیاتی فراجا، یعنی یک پوست‌اندازی در حوزه ایمن‌سازی گشت‌های مرزی، انتقال نیرو، عملیات ویژه و حتی پشتیبانی جاده‌ای در مناطق ناهموار و پرخطر.
اسپارتاک بر اساس پلتفرمی طراحی شده که اصل را بر بقا گذاشته است. زره ماژولار چندلایه‌اش با استانداردهای بین‌المللی مقاومت بالستیک سازگار است و توان تحمل شلیک مستقیم سلاح‌های متداول را دارد. اما نقطه‌ای که اسپارتاک را در کلاس خود متمایز می‌کند، طراحی هندسی کف بدنه است. این بدنه به شکل V ساخته شده تا انفجار مین‌های کنار مسیر یا بمب‌های دست‌ساز را از زیر خودرو منحرف کرده و انرژی ضربه را از محفظه سرنشینان دور کند. نیروی انفجار به کناره‌ها و بیرون هدایت می‌شود و همین معماری باعث می‌شود حتی در صورت تخریب چرخ‌ها، شانس بقای نیروها در داخل به‌شدت افزایش یابد.
این زرهی در آزمایش‌های خود توانسته است پایداری مناسبی در برابر موج انفجار نشان دهد؛ ویژگی‌ای که برای مأموریت‌های مرزی ایران حیاتی است، چرا که بخش قابل توجهی از تهدیدها در مناطق مرزی غرب و شرق به شکل تله انفجاری یا حملات ضربتی اتفاق می‌افتد. علاوه بر آن، اسپارتاک با استفاده از شیشه‌های چندلایه مقاوم، پوشش ضدترکش و گاردهای جانبی تقویت‌شده، محفظه‌ای تقریباً یکپارچه می‌سازد که نقش یک کپسول ایمنی کامل را برای سرنشینان بازی می‌کند.
زره بدنه و شاسی تقویت‌شده باعث افزایش وزن شده، اما در مقابل سطح امنیتی را به‌طور چشمگیری بالا برده است. مهم‌تر اینکه زره ماژولار به نیروهای فراجا این امکان را می‌دهد که در آینده هرگونه تغییر یا ارتقای محافظتی را بدون دست‌کاری شاسی یا ساختار اصلی انجام دهند. همین انعطاف‌پذیری باعث می‌شود اسپارتاک نه یک خودرو ثابت، بلکه یک پلتفرم قابل توسعه باشد.
پیشرانه قدرتمند این امرپ کمک می‌کند تا با وجود وزن بالا، خودرو بتواند از مسیرهای دشوار، ارتفاعات سنگی و خاکی، و محیط‌هایی با شیب متغیر، بدون افت توان عبور کند. سیستم تعلیق مستقل و تقویت‌شده دقیقاً برای چنین شرایطی طراحی شده و اجازه می‌دهد وزن زره به فرمان‌پذیری ضربه نزند. فرمان‌پذیری اسپارتاک نسبت به ابعاد و وزنش قابل قبول است و در مسیرهای ناهموار ثبات خوبی از خود نشان می‌دهد. به‌خصوص در سرعت‌های متوسط، نوسان‌های طولی و عرضی کمتر از چیزی است که از یک امرپ سنگین انتظار می‌رود.
در سطح کاربردی نیز طراحی داخلی کاملاً با مأموریت‌های فراجا هماهنگ است. فضای نشیمن نیروها استاندارد، کم‌تکان، با مهاربندهای ایمنی و مسیر خروج اضطراری تعریف شده است. تهویه کابین در مناطق گرم و خشک شرقی بسیار اهمیت دارد و اسپارتاک در این بخش نمره قبولی می‌گیرد. در مناطق سرد و کوهستانی نیز سیستم گرمایشی، عملکرد مناسبی از خود نشان داده است. نمایشگرهای داخلی، سیستم‌های ارتباطی و تجهیزات الکترونیکی با توجه به نیازهای عملیاتی پلیس طراحی شده‌اند؛ یعنی تمرکز بر فرماندهی، انتقال موقعیت، هماهنگی با واحدهای پشتیبان و قابلیت استفاده در عملیات‌های مشترک.
نکته دیگر درباره اسپارتاک این است که با وجود تمام خصوصیات تهاجمی، ماهیتش دفاعی است؛ یعنی برای حفاظت، انتقال امن نیرو، پشتیبانی گشت‌های مرزی و کاهش تلفات طراحی شده، نه برای حمله مستقیم یا عملیات‌های تهاجمی خط مقدم. این موضوع آن را تبدیل به بخش مکمل و ضروری از سر شبکه مأموریت‌های مرزی ایران می‌کند.
عملکرد اسپارتاک زمانی معنا پیدا می‌کند که آن را در عمل ببینیم؛ در جاده‌های خیس هیرمند، خاکریزهای نرم مرز سیستان، کوهستان‌های سرد غرب کشور و مسیرهای صعب‌العبور شمال غرب. در این نقاط است که ویژگی‌های فنی تبدیل به واقعیت می‌شود. گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد اسپارتاک در جاده‌های مین‌خیز شرق توانسته نقش یک سپر متحرک را بازی کند. حتی در شرایطی که مسیر پر از چاله‌های انفجاری قدیمی یا خاکریزهای دست‌ساز بوده، خودرو توانسته است با حفظ سرعت عملیاتی، نیروها را از نقطه A به نقطه B منتقل کند.
در مناطق غربی نیز که تهدیدها بیشتر مسلحانه و کمینی است، زره جانبی تقویت‌شده و شلیک‌پذیری امن از داخل کابین، کمک می‌کند نیروها بدون خروج از خودرو شرایط را کنترل کنند. ارتفاع مناسب بدنه باعث افزایش میدان دید و تسلط بیشتر بر محیط می‌شود. در آزمایش عبور از شیب‌ها و تپه‌های سنگی، اسپارتاک توانسته است با کمترین افت توان، تعادل خود را حفظ کند؛ به‌ویژه به کمک سیستم تعلیق بهینه‌شده که ضربات را جذب می‌کند.
در بخش نگهداری نیز پلتفرم اسپارتاک به‌گونه‌ای طراحی شده که تعمیرات روزمره آن ساده باشد. این موضوع برای فراجا اهمیت زیادی دارد، چون بسیاری از مأموریت‌ها در فاصله دور از مراکز تعمیرگاهی انجام می‌شود. دسترسی به قطعات کلیدی، موتور، سیستم خنک‌کننده و مدارهای الکترونیکی طوری طراحی شده که روند سرویس‌کاری را تسهیل کند و زمان خواب عملیاتی خودرو را به حداقل برساند.
در میدان درگیری، اسپارتاک یک مزیت ویژه دارد: فضای داخلی آرام‌تر از انتظار است. نویز موتور و ضربات مسیر تا حدی کنترل شده‌اند که نیروها در حین حرکت، بدون فریاد، باهم ارتباط برقرار می‌کنند. این مورد برای مدیریت عملیات، کنترل فشار روانی و حفظ تمرکز نیروها بسیار مهم است.
از نظر فنی هرچند وزن زیاد و ارتفاع بلند خودرو طبیعتاً باعث می‌شود مصرف سوخت بالاتر از خودروهای سبک باشد، اما این افزایش مصرف تقریباً در تمام امرپ‌های هم‌کلاس وجود دارد و اسپارتاک در این مورد هیچ ضعف غیرعادی ندارد. در عوض پایداری و اصالت حفاظتی بیشتری ارائه می‌دهد؛ چیزی که در مأموریت‌های مرزی ارزش آن از هر فاکتور دیگری بیشتر است.
اسپارتاک به دلیل طراحی ماژولار می‌تواند بسته به مأموریت به برجک‌های مختلف، سیستم‌های نظارتی، تجهیزات دید در شب یا حسگرهای حرارتی مجهز شود. همین قابلیت به فراجا اجازه می‌دهد که یک پلتفرم مشترک را برای مأموریت‌های مختلف بومی‌سازی کند بدون آنکه نیاز به ناوگان ناهمگون و پرهزینه داشته باشد.
اسپارتاک یک امرپ کامل و به‌روز است که توانسته در مدت کوتاهی جای خود را در میان نیروهای عملیاتی فراجا باز کند. حضور این خودرو در میدان مأموریت، حس امنیت روانی بیشتری به نیروها می‌دهد و عملاً سطح حفاظت فیزیکی و عملیاتی را افزایش می‌دهد. اگرچه وزن بالا، ابعاد بزرگ و هزینه نگهداری طبیعتاً بالاتر از خودروهای سبک‌تر است، اما در برابر سطح تهدیدهای فعلی مرزهای ایران، گزینش اسپارتاک انتخابی منطقی به نظر می‌رسد.
پیش از ورود اسپارتاک به بدنه نیروهای مسلح ایران، نیروها عمدتاً از نمونه‌های ساخت داخلی استفاده می‌کردند؛ خودروهایی که با وجود محدودیت‌ها، کیفیت و کارایی مناسبی داشتند و سال‌ها در خطوط مرزی خدمت کرده‌اند. اما با ورود اسپارتاک، نیروهای مرزبانی و گشت‌های مرزی ایران چه در ارتفاعات غرب و چه در دشت‌های سوزان شرق در یک تور کامل‌تر از حفاظت فیزیکی و عملیاتی قرار گرفته‌اند؛ حفاظتی که می‌تواند در روزهای سخت، مرز میان حادثه و امنیت باشد.
