در دهه‌های اخیر، چاقی نوجوانان جهان، همه‌گیری بسیاری پیدا کرده است. چاقی، یک بیماری چند عاملی است که عوامل مختلفی در ایجاد آن نقش دارند.

 

بررسی‌های انجام‌شده در زمینه عوامل مرتبط با چاقی در کودکان و نوجوانان، حاکی از نقش احتمالی وضعیت والدین در بروز چاقی کودکان و نواجوانان بوده است. وراثت از یک‌سو و الگو‌های رفتاری از سوی دیگر، می‌توانند در بروز این مشکل دخالت داشته باشند.

 

با توجه به این‌که در ایران، مطالعات اندکی در این زمینه انجام شده است، پژوهشگران با انجام مطالعه‌ای، عوامل محیطی و نقش والدین در همه‌گیری اضافه وزن و چاقی نوجوانان را مورد بررسی قرار دادند.

 

در این پژوهش، ۵۰۰ تن از نوجوانان دختر و پسر ۱۳ تا ۱۴ ساله شهرستان باغملک استان خوزستان، مورد مطالعه قرار گرفتند و از والدین خواسته شد از راه پرسشنامه، در این مطالعه شرکت کنند.

 

پرسشنامه درباره تغذیه با شیر مادر، مدت زمان آن، وزن هنگام تولد، نوع زایمان، وضعیت اقتصادی، میزان فعالیت فیزیکی و تحصیلات پدر و مادر بود. همچنین، شاخص توده بدنی والدین نیز با اندازه‌گیری قد و وزن والدین، محاسبه شد.

 

در این بررسی‌ها دیده شد که وزن ابتدای تولد نوجوانان دارای اضافه وزن و چاقی، به‌طور معنادار نسبت به نوجوانان با شاخص توده بدنی طبیعی یا لاغر، بیشتر بود. علاوه بر این، شاخص توده بدنی مادر و پدر نوجوانان دارای اضافه وزن و چاقی، به‌طور معنادار بیشتر از پدر و مادر نوجوانانی بود که شاخص توده بدنی آنها در محدوده طبیعی یا لاغر قرار داشت.

 

در بررسی‌های این مطالعه، رابطه معنادار بین مدت زمان تغذیه با شیر مادر و BMI نوجوانان دیده نشد. نتایج این مطالعه، نشان‌دهنده نقش مهم و تعیین‌کننده BMI والدین و وزن ابتدای تولد، در وزن زمان نوجوانی بود.

 

پژوهشگران این تحقیق می‌گویند: اگرچه نتایج این مطالعه، ارتباط معکوس معنادار بین مصرف شیر مادر و اضافه وزن نوجوانان را نشان نداد، اما به نظر می‌رسد که عواملی مانند BMI والدین و وزن ابتدای تولد، نقش مهم و تعیین‌کننده‌تری در تعیین BMI زمان نوجوانی دارند.

 

در انجام این پژوهش، شیرین امینی، پژوهشگر گروه تغذیه دانشکده علوم پزشکی شوشتر، هاجر احسانی، از شبکه بهداشت شهرستان باغملک و دکتر سیما جعفری‌راد، پژوهشگر مرکز تحقیقات تغذیه و بیماری‌های متابولیک در دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز، شرکت داشتند.

 

یافته‌های این مطالعه، به‌ صورت مقاله علمی ـ پژوهشی، با عنوان بررسی ارتباط مدت زمان تغذیه با شیر مادر و شاخص توده بدنی در نوجوانان ۱۴ - ۱۳ سال، در مجله غدد درون‌ریز و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، منتشر شده است.