به گزارش همشهری آنلاین، طرح تاپ در 3بخش «دانش‌آموختگان مشمول خدمت سربازی که تمایل دارند دوران خدمت سربازی را در بنگاه‌های اقتصادی بگذرانند»، «دانشجویان تحصیلات تکمیلی که تمایل به گرفتن پایان‌نامه‌های مساله‌محور دارند» و «اعضای هیات علمی که مایلند در قالب طرح پسادکترای صنعتی و فرصت مطالعات، انجام پروژه‌های مستقل و مشترک در بنگاه‌های صنعتی و معدنی فعالیت کنند» تعریف شده است. هدف از اجرای این طرح توسعه دانش‌بنیان بنگاه‌ها با بهره‌مندی از ظرفیت‌های دانشگاهی و علمی کشور است. با وجود اینکه این طرح گام مؤثری در ارتباط بین صنعت و دانشگاه برداشته است، اما به نظر می‌رسد نمی‌تواند همه ظرفیت‌های این حوزه را پوشش دهد و علاوه بر آن، پاندمی کرونا و عدم مهارت برخی متقاضیان معرفی شده در ضریب موفقیت آن تأثیرگذار بوده است. بعد از گذشت 2 سال از میان استان‌های معرفی شده به عنوان پایلوت، اصفهان رتبه اول را در اجرای این طرح به دست آورده، اما قم در رده‌های پایین‌تر و جایگاه دوازدهم ایستاده است.
اصفهان، رتبه اول تاپ
فروردین98 طرح توانمندسازی تولید و اشتغال پایدار (تاپ) در اصفهان به عنوان یکی از استان‌های پایلوت کلید خورد. این طرح با محوریت معاونت آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صنعت، معدن و تجارت با همکاری وزارت علوم، تحقیقات و ستاد کل نیروهای مسلح اجرا شد.بنابر اظهار رئیس آموزش، پژوهش و فناوری سازمان صنعت، معدن و تجارت اصفهان در مرحله مقدماتی بنگاه‌ها و واحدهای فنی و مهندسی وارد طرح شدند و سپس واحدهایی از جمله خانه صنعت و معدن، اتاق بازرگانی، شهرک علمی و تحقیقاتی و همه واحدهای معتبری که مجوز تحقیق و توسعه داشتند به طرح ورود کردند.محسن تفکری با بیان اینکه از آغاز طرح 4526بنگاه در سامانه تاپ ثبت‌نام و 1959بنگاه نیاز خود را ثبت کرده‌اند، می‌افزاید: در مرحله بعد طی تعامل با دانشگاه، دانشجویان و اساتیدی که شرایط احراز را داشتند، ثبت‌نام شدند که تا امروز 300استاد دانشگاه و 450 دانشجو را شامل می‌شود. به گفته وی، مرحله سوم که به تازگی اجرا شده طرح سرباز تاپ است که طی آن، دانشجویان با مدرک کارشناسی ارشد و بالاتری که می‌خواهند به سربازی بروند درخواست خود را در سامانه ثبت می‌کنند تا واحدهای صنعتی بر اساس تاریخ اعزام و امتیازی که متقاضی در سامانه دارد، آنها را پذیرش کنند. تفکری توضیح می‌دهد: بیش از 40متقاضی گذراندن طرح سرباز تاپ ثبت‌نام کرده‌اند که 10 نفر از آنها از سوی وزارتخانه تأیید شده‌اند تا پس از تأیید ستاد نیروهای مسلح، سربازی خود را در واحدهای صنعتی بگذرانند.
رئیس اداره آموزش، پژوهش و فناوری صمت اصفهان با اشاره به اینکه استان در رده‌بندی کشوری از نظر بنگاه‌های ثبت‌نام شده، ثبت نیازها، پروژه‌ها، اساتید و دانشجویان رتبه اول را دارد به مزایای اجرای این طرح می‌پردازد و می‌گوید: تاپ با نیازسنجی و معرفی ظرفیت‌ها توانست ارتباطی را که کلامی بود، عملیاتی کند. قراردادهای واحدهای صنعتی و دانشگاهی در این سامانه سر و سامان گرفته است و طرح سرباز صنعت که حذف شده بود با سرباز تاپ دوباره برگشت. در این 2سال حدود هزار فرصت شغلی در بستر تاپ ایجاد شد.
برگزاری کارگاه آموزشی تاپ در خوزستان
طرح توانمندسازی تولید و توسعه اشتغال پایدار اوایل سال 83 در استان خوزستان رونمایی شد. از آن سال حدود 4نفر جذب این طرح شدند و در مراکز کارگاهی و تولیدی فعالیت می‌کنند.رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خوزستان معتقد است این طرح نه تنها در بخش اقتصادی و تولید، بلکه در بخش اجتماعی نیز موثر است و می‌تواند در ایجاد اشتغال بیشتر و کاهش آسیب‌های اجتماعی نقش داشته باشد. امیرحسین نظری از اهداف برگزاری این طرح را جبران عقب‌افتادگی در حوزه تولید و اقتصاد، نزدیک شدن به انقلاب صنعتی چهارم، همراه شدن با علم دنیا، جبران عدم ارتباط دانشگاه و صنعت، ایجاد اشتغال برای جوانان و خروج از وابستگی به نفت می‌داند. وی با بیان اینکه این طرح می‌تواند راهگشای بسیاری از مشکلات در حوزه تولید و اقتصاد کشور باشد، معتقد است تولید کنندگان و فعالان اقتصادی باید این طرح را در اولویت برنامه کاری خود قرار دهند و از این فرصت به درستی استفاده کنند.نظری با بیان اینکه تاکنون کارگاه‌های آموزشی برای دانشگاهیان و فعالان حوزه تولید و اقتصاد به منظور آشنایی با چگونگی ثبت نام در سامانه طرح تاپ به نشانی
www.iranetop.ir و فرآیندهای اجرایی این طرح برگزار شده است، ادامه می‌دهد: دانشگاهیان و نخبگان در این کارگاه‌ها شرکت داشتند تا تعداد افرادی که جذب طرح تاپ می‌شوند، افزایش یابد. تمام بنگاه‌های صنعتی و اصناف و همچنین دانشجویان و سربازان می‌توانند در سامانه این طرح ثبت‌نام کنند.
کرونا، مانع اشتغال دانشجویی در البرز
البرز از استان‌های پایلوت طرح توانمندسازی تولید و توسعه اشتغال پایدار (تاپ) است. البرز با اجرای این طرح از اسفند سال98 توانسته است رتبه سوم کشور را به دست بیاورد در حالی که طبق اهداف کلی وزارت صمت و برش‌های استانی، انتظار از استان کسب رتبه 7 بود.از اواخر سال گذشته تاکنون با توجه به صدور مجوز ستاد کل نیروهای مسلح 13سرباز با مدرک تحصیلی فوق‌لیسانس و دکتری در قالب تاپ در واحدهای تولیدی مشغول به خدمت شده و در حال اجرای طرح‌های پژوهشی در واحدهای تولیدی هستند و پیش‌بینی می‌شود ضمن تثبیت اشتغال در واحدها خود نیز در آینده جذب این واحدها شوند.در بخش دانشجویان و اساتید با توجه به شرایط کرونا و تعطیلی دانشگاه‌ها، علی‌رغم تشکیل جلسه‌های فنی در محل دانشگاه‌ها هنوز اشتغال محقق نشده، اما فرآیند در حال اجراست. به ویژه در دانشگاه علمی کاربردی به صورت خاص این موضوع مورد بررسی قرار گرفته است و پیش‌بینی می‌شود با توجه به رسالت دانشگاه، نتایج مطلوبی حاصل شود.
در مجموع از زمان اجرای طرح در البرز 598 بنگاه ثبت شده‌اند که از این میان 480 مورد نیازهای خود را ثبت کرده‌اند. 734 طرح هم در استان به ثبت رسیده است. همچنین 5 دانشجو، 15 استاد و 24 سرباز هم در طرح تاپ ثبت شده‌اند.
قم، رتبه 12 طرح تاپ
وجود بیش از 2هزار واحد صنعتی و حدود 30مرکز آموزش عالی در استان قم، ظرفیت خوبی برای گره زدن صنعت و دانشگاه است. این فرصت را طرح توانمندسازی تولید و اشتغال پایدار (تاپ) فراهم کرده است ولی استقبال نکردن مراکز آموزش عالی از این طرح نشان از مسائل جدی در تعامل این 2 نهاد دارد. طرح تاپ از سال 1398 در قم کلید خورد و مسئولان اقتصادی استان امیدوار بودند با اجرای این طرح، سطح بهره‌وری صنایع استان را با استفاده از توانمندی نیروهای نخبه دانشگاهی افزایش دهند.
رئیس اداره آموزش، پژوهش و فناوری سازمان صمت قم در این باره به همشهری می‌گوید: از آغاز اجرای طرح تاپ تاکنون 210واحد صنعتی در سامانه ثبت‌نام و 66 نیاز پژوهشی و 110 پروژه را ثبت کرده‌اند. مرحله بعد مربوط دانشگاه‌ها بود که باید به دانشجویان و اساتید اعلام می‌کردند که در این سامانه ثبت‌نام کنند که استقبال قابل توجهی از این طرح در مراکز دانشگاهی نشد. در مجموع یک دانشجو و 16 استاد در سامانه تاپ ثبت نام کرده‌اند.
مهدی احمدی می‌افزاید: در مرحله سوم یعنی طرح سرباز تاپ هم داوطلبان خدمت دانش آموخته کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری که بر اساس شیوه‌نامه سنجش صلاحیت سرباز در این طرح پذیرفته می‌شوند، 5 سرباز برای گذراندن دوران سربازی در بخش تحقیق و توسعه واحدهای تولیدی اعلام نیاز کرده‌اند که تاکنون فقط یک سرباز در شرکت فولاد غرب مشغول به کار شده است.به گفته وی، استان قم در رده‌بندی کشوری در بحث بنگاه‌های ثبت‌نام شده، ثبت نیازها، پروژه‌ها، اساتید و دانشجویان ثبت‌نام شده رتبه دوازدهم را داراست.احمدی درباره استقبال نکردن دانشگاه‌ها از این طرح بیان می‌کند: بخش اول که مربوط به سازمان صنعت، معدن و تجارت بود با استقبال واحدهای تولیدی همراه است، اما اساتید و دانشجویان از این طرح استقبال نکرده‌اند. پژوهش در بسیاری از دانشگاه‌های معتبر دنیا رواج دارد، اما برخی اساتید مراکز آموزش عالی استان نسبت به مسائل اقتصادی دغدغه ندارند. البته بعضی واحدهای تولیدی که مونتاژکاری می‌کنند چنانچه با مشکلاتی مواجه شوند به کارخانه مادر مراجعه می‌کنند و این واحدها به تحقیق و توسعه توجه ندارند.وی وجود سامانه‌های موازی را یکی از موانع اجرای طرح تاپ ذکر و اظهار می‌کند: اساتید دانشگاه‌ها نیازی به انجام کار تحقیقاتی و پژوهشی در فرایند استخدام و ارتقای رتبه ندارند، بنابراین تمایل آنها به کار پژوهشی کم است. البته اخیرا فرصت‌های مطالعاتی راه‌اندازی شده که اساتید هیأت علمی به جای اعزام به خارج کشور، این فرصت‌ها را در واحدهای تولیدی سپری و در ارتباط با مشکلات این واحدها تحقیق کنند.رئیس اداره آموزش، پژوهش و فناوری سازمان صمت قم با انتقاد به کاربردی نبودن بسیاری از پایان‌نامه‌های دانشجویی می‌گوید: پایان‌نامه‌ها باید در محیط واقعی صنعت و جامعه انجام شود، اما بسیاری از پایان نامه‌ها بدون اینکه مشکلی از جامعه رفع کنند، منابع را هدر می‌دهند.احمدی در پاسخ به این سوال که آیا طرح تاپ در استان شکست خورده است، تاکید می‌کند: طرح تاپ یک طرح جالب است و نمی‌شود این طرح را شکست‌خورده بدانیم. بعضی از واحدهای تولیدی، هیچ کسی را در بخش تحقیق و توسعه راه نمی‌دهند. این واحدها نخبگان دانشگاهی را شناسایی و با آنها قرارداد کاری امضا می‌کنند و به عنوان مثال دنبال دستیابی به فرمول خاصی در مواد غذایی و شیمیایی هستند و آن فرمول خاص را به محصول نهایی تبدیل می‌کنند، اما برخی واحدهای تولیدی هم هستند که برای تقویت واحد تحقیق و توسعه هزینه نمی‌کنند.
بخش صنعت قم به دلیل نزدیکی به پایتخت به عنوان بزرگ‌ترین بازار مصرف کشور، دسترسی به محورهای حمل و نقل جاده‌ای و ریلی و نزدیکی به فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)، پتانسیل خوبی برای رونق کسب و کارها و فعالیت‌های اقتصادی دارد. دستیابی به این چشم انداز نیازمند تعامل دانشگاه و صنعت است.
اقبال پایین در چهارمحال و بختیاری
طرح تاپ از سال98 فعالیت خود را به صورت پایلوت در چهارمحال و بختیاری آغاز کرد. پیش‌بینی می‌شد با اجرای طرح شاهد ارتباط بیشتر دانشگاه و صنعت باشیم، اما به گفته مسئول آموزش سازمان صنعت، معدن و تجارت استان در قالب این طرح فقط یک همکاری بین دانشگاه و این سازمان به توافق رسیده است.اطلاع‌رسانی ناکافی، ثبت‌نام دانشجویان رشته‌های غیرمرتبط و نبود استقبال مناسب از سوی اساتید دانشگاه از چالش‌های فرا روری این طرح بوده است به طوری که به گفته کارشناس اداره آموزش، پژوهش و فناوری سازمان صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری اگر از سوی دانشگاه‌ها همکاری بیشتری صورت می‌گرفت، طرح پیشرفت بهتری داشت. این مسئول از ثبت‌نام 101 واحد صنعتی استان برای مشارکت در این طرح خبر می‌دهد و می‌گوید: این تعداد 10 درصد از واحدهای صنعتی فعال استان را شامل می‌شود. به نظر می‌رسد از سوی صنعت همکاری خوبی انجام شده، اما از بین حدود 500 عضو هیات علمی در استان تاکنون 10 استاد برای مشارکت در این طرح ثبت نام کرده‌اند.محمدحسین قنبری همچنین تعداد نیاز ثبت‌نام شده در سامانه تاپ استان را 29 مورد اعلام می‌کند و می‌افزاید: 39 پروژه هم ثبت شده است که می‌توان کار تحقیقاتی روی آن انجام داد.وی با بیان اینکه همچنین 10 سرباز نیز در این طرح ثبت‌نام کرده‌اند و امریه آنها از شهریور آغاز می‌شود، ادامه می‌دهد: تنها خروجی طرح تاپ در استان از سال 98 انعقاد قرارداد یک دانشجوی کارشناسی ارشد با کارخانه آب معدنی قله بوده که این مشارکت برای رفع موانع تولید و چالش‌های این واحد صنعتی در حال انجام است.قنبری با بیان اینکه دانشگاه‌های استان درباره اهمیت طرح و اطلاع‌رسانی آن در بین قشر هدف اقدامات قابل قبولی انجام نداده‌اند، خاطرنشان می‌کند: تحرکات خوبی به تازگی از سوی دانشگاه آزاد شهرکرد انجام شده، اما دانشگاه شهرکرد هنوز همکاری خود را تقویت نکرده است.به گفته وی، برای اطلاع‌رسانی طرح و ترغیب دانشگاه‌ها جلسه‌های متعددی برگزار شده و امید است در ادامه بتوان صنعت و دانشگاه استان را از منافع این طرح بهره‌مند کرد.چهارمحال و بختیاری حدود هزار واحد صنعتی فعال دارد که طرح تاپ زمینه مناسبی برای ارتقای بهره‌وری آن، دانش بنیان کردن محصولات و بهره‌گیری از اساتید، دانشجویان و سربازان نخبه را برای آن فراهم کرده است.از سوی دیگر 80 درصد جمعیت بیکار این استان از بین فارغ‌التحصیلان دانشگاهی هستند که با اجرای این طرح می‌توان زمینه را برای جذب این نیروها، تجربه‌آموزی و مهارت‌آموزی آنها فراهم کرد و تا بخش زیادی نرخ بیکاری بالای این استان را مهار کرد.
