شمال نیوز: *دکتر محمدعلی نصیری خلیلی - به دنبال عنایات سفر آقای رئیسی، ریاست محترم جمهوری به استان مازندران، طرح پتروشیمی مازندران با تاکید بر رعایت الزامات زیست‌محیطی تصویب گردید.
اکنون در فضای رسانه‌ای یکی از چالش‌های عمده‌ی پیش روی صنعت پتروشیمی در راستای توسعه‌ی اقتصادی شرق مازندران، مسائل زیست‌محیطی عنوان شده است.
اساساً هر توسعه‌ای، ذاتاً موانع زیست‌محیطی را به همراه دارد.
در دیدگاه محیط زیست، بخش کشاورزی نیز چالش‌زاست؛ زیرا سالانه هزاران تُن سموم کشاورزی و کودهای شیمیایی را به منابع آب، خاک و هوا، وارد کرده و تنوع زیستیِ اکوسیستم و سلامت انسان را به مخاطره می‌اندازد.
با این حال و براساس دیدگاهِ محیط زیست سالم، آیا باید صنعت کشاورزی تعطیل شود؟
در محافل علمی دنیا واژه‌ی توسعه‌ی پایدار در ادبیات توسعه‌ی صنعتی و اقتصادی، برای حل مساله و پاسخ به این دسته از مشکلات مطرح گردید.
صنعت پتروشیمی مازندران، هم فرصت است، و هم چالش!
چگونه از میانِ ظرفیت‌های اشتغال و منافع اقتصادیِ آشکار و از سویی خسارات محیط زیستیِ احتمالی، یکی را برگزینیم؟
پاسخ اینست که ما باید در برخورد با موضوع ترجیحِ اولویت‌ها (یعنی موضوعاتی که هم سود و هم زیان دارد) دیدگاه استراتژیک را محورِ نقد و بررسی قرار دهیم.
رویکرد راهبردی می‌گوید با توجه به ارزیابی فنی اقتصادی و دسترسی به بندر امیرآباد، سرمایه‌گذاری طرح ماهیت اشتغال‌زایی و صادرات‌محوری دارد. مولفه‌ی صادرات‌گرا بودن، ابهامات شورای محترم نگهبان را نیز در مساله‌ی " منطقه‌ی_آزاد تجاری و اقتصادی بندر بزرگ امیرآباد" در آینده حل خواهد کرد.
از سویی نگرانی‌های احتمالی مخاطرات زیست‌محیطی، چالش‌هایی نیستند که لاینحل باشند. مهم است که دیدگاه منتقدان طرح پتروشیمی بر ارائه‌ی راهکارها و راه‌حل‌ها استوار باشد.
امروزه با رشد و گسترش تکنولوژی‌ها در حوزه‌ی زیست‌پالایی و فناوری‌های مهندسی، عمده‌ی مشکلات و آلودگی‌های زیست‌محیطی آب، خاک و هوا قابل مرتفع شدن می‌باشند.
برای درک بهتر انتخاب تصمیم استراتژیک در مگاپروژه‌های صنعتی و اقتصادمحور، توجه شما را به پروژه‌های نفت و گاز و صنایع و معادن معطوف می‌دارم؛
اکتشاف و بهره‌برداری از میادین نفتی در گستره‌ی دریا، با آلودگی نفتی آب دریا همراه است. آیا ملاحظات ذیل کنوانسیون‌های بین‌المللی، منطقه‌ای و ملیِ محیط زیست، موانعِ استخراج نفت هستند؟!
در قضیه تولید بنزین و پالایشگاه، اراده و نظر سازمان حفاظت محیط زیست بر عدم اجرا بود و تاکید داشت که آلودگی هوای تهران و کلان‌شهرها به بنزین داخلی مربوط می‌شود، اکنون صادر کننده بنزین هستیم. بنابراین، مدل تفکر استراتژیک در تصمیم‌گیری‌ها و سیاستگذاری‌ها مهم است. آنجایی که طرح، اهمیت و ضرورتِ راهبردی می‌یابد، فرصت‌سوزی، خلافِ منافع منطقه‌ای و ملی است.
و بطور مثال، آیا می‌توان جذابیت و رونق اقتصادی در حوزه‌ی معادن و کانی‌های گرانبها را با فرض مجاورت در پناهگاه حیات وحش، نادیده گرفت؟!
در پایان، مطابق تاکیدات ریاست محترم جمهور مبنی بر رعایت ملاحظات زیست‌محیطی در اجرای پروژه پتروشیمی مازندران، پیشنهاد می‌شود در پیوست‌های فنی محیط زیستیِ طرح، گلوگاه‌های عمده‌ی ایجاد آلودگی‌ها شناسایی گردد و ارزیابی ریسک مخاطرات زیستی و شاخص‌های ایمنی و سلامت از منظر پدافند غیرعامل مورد بررسی قرار گیرد.
*عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی مالک اشتر
