فرارو- هربار که حادثه بزرگی رخ میدهد، نگاهها بیشتر معطوف کمبودها و مشکلات میشود و مدتی که میگذرد بار دیگر همه چیز به فراموشی سپرده میشود تا حادثه بعدی.
به گزارش فرارو، انفجار بندر شهید رجایی بندرعباس هم از بزرگترین حوادث ایمنی تاریخ کشور است که از این قاعده مستثنی نیست و پس از آن بار دیگر موضوع یکپارچگی نظام ایمنی و آتشنشانی کشور مطرح شد.
سازمان آتشنشانی در ایران زیر نظر شهرداریها فعالیت میکند و همین امر موجب شده است که قوانین و استانداردهای واحدی وجود نداشته باشد و هنگام بحرانهای کشوری مشکلاتی در هماهنگی عملیاتها پیش بیاید.
مهدی داوری، مدیرعامل وقت سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران، سال ۱۳۹۹ در گفتگویی با ایسنا از تبدیل سازمان آتشنشانی به یک سازمان کشوری و طراحی یک نظام یکپارچه به عنوان دو گزینه برای حل این مشکل گفت و تاکید کرد که آتش نشانها به دنبال قوانین یکپارچه هستند، نه سازمانی کشوری.
فعالیت آتشنشانی ها زیر نظر شهرداری علاوه بر تفاوت در حقوق و مزایای شاغالان در این سازمان، موجب عدم تقارن در تجهیزات و رویهها نیز شده است. برای نمونه، به گفته حمیدرضا کافی نیا، مدیرعامل سازمان آتشنشانی مشهد، تجهیزاتی که در این شهر وجود دارد، مانند نردبان ۷۲ متری حتی در پایتخت نیز وجود ندارند.
از سوی دیگر، قدرت اله محمدی، مدیرعامل سازمان آتشنشانی تهران، بهمن ماه گذشته در صحن شورای شهر تهران گفت که هر حادثهای در کشور رخ میدهد از تهران کمک میگیرند. این عدم توازن در تجهیزات، نیروهای متخصص و استانداردهای ایمنی موجب شده است تا دست کم ایجاد نظام یکپارچه ایمنی مورد تاکید فعالان این بخش قرار بگیرد.
سال ۱۳۹۲، آتش سوزی در یک ساختمان پنج طبقه تولید پوشاک در خیابان جمهوری، باز نشدن نردبان هیدرولیکی آتشنشانی و سقوط مرگبار دو زن از پنجره ساختمان رویداد دردناکی بود که به دنبال آن سند آسیب شناسی آتشنشانی های کشور نوشته شد. یک سال بعد، اسحاق جهانگیری، معاون اول دولت وقت، به وزارت کشور و کمسیسون خاص امور کلان شهرهای کشور دستور داد تا لایحه مدیریت یکپارچه ایمنی شهر و روستا با هدف ارتقای ایمنی و هماهنگی دستگاههای داخلی در امر مدیریت ایمنی ارائه شود.
لایحهای که قرار بود شش ماهه آماده شود دو سال زمان برد تا آتش سوزی و ریزش ساختمان پلاسکوی تهران که جان ۲۲ نفر، از جمله ۱۶ آتشنشان را گرفت، داغی کهنه را تازه کند. رفت و برگشتهای این لایحه هم چند سالی طول کشید تا اینکه سید سلمان سامانی، سخنگوی وزارت کشور، در مهرماه ۱۳۹۷ از ارائه این لایحه به دولت خبر داد.
پس از آن پنج سال دیگر تا مهرماه ۱۴۰۲ زمان لازم بود که مسعود احمدی، سرپرست دفتر محیط زیست و خدمات شهری سازمان شهرداریها و دهیاریهای وزارت کشور از آماده شدن این لایحه برای ارائه به مجلس خبر بدهد. یک سال بعد، موس الرضا حاجی بگلو، رئیس شورای عالی استان ها، در مراسم روز آتشنشان از تصویب قانون خدمات مدیریت یکپارچه ایمنی و آتشنشانی کشور در شورای عالی استانها و ارائه آن به مجلس خبر داد و پس از آن جز ابراز امیدواری از اعلام وصول لایحه در مجلس، دیگر خبری از آن نبوده است.
نحوه سازماندهی سازمانهای آتشنشانی در کشورهای مختلف نشان میدهد که الگوهای متفاوتی در این زمینه وجود دارد. در برخی کشورها همچون لهستان یک سازمان کشوری مسئولیت ارائه خدمات آتشنشانی و امداد و نجات را بر عهده دارد، در حالی که در کشورهایی همچون آلمان و کانادا این سازمانها زیر نظر شهرداریها فعالیت میکنند. فرانسه نیز الگویی ترکیبی را پیش گرفته است که در آن سازمانهایی در سطوح مختلف ملی، منطقهای و شهری با هماهنگی هم فعالیت میکنند.
این تنوع الگوها تا حد زیادی متاثر از عواملی همچون وسعت کشور، تراکم جمعیت، پیشینه شکل گیری سازمان و البته نوع تقسیمات کشوری است. برای مثال در آلمان و کانادا نظام فدرالی قدرت قابل توجهی را در سطح ایالتی و منطقهای توزیع میکند، در حالی که در فرانسه قدرت به شکل متمرکزتری اعمال میشود.
آنچه مهم است این است که علاوه بر توزیع متناسب امکانات، سازمان آتشنشانی در وقوع حوادث بزرگ ملی، با هماهنگی و سرعت بیشتری وارد عمل شود و تفاوت در رویهها و تجهیزات موجب اختلال در عملیات امداد و نجات نشود.