در سال‌های اخیر، همزمان با افزایش آگاهی عمومی درباره چاقی، دیابت و سبک زندگی سالم، تمایل به استفاده از داروهای کاهنده وزن به‌ویژه در میان اقشار جوان و میانسال جامعه رشد فزاینده‌ای داشته است. این تقاضا، اگرچه از دغدغه‌های قابل‌توجه سلامت فردی نشأت می‌گیرد، اما در سایه نبود آگاهی کافی، زمینه‌ساز سوءاستفاده‌های خطرناک نیز شده است.

یکی از نمونه‌های نگران‌کننده این روند، رواج مصرف قاچاق و خودسرانه داروی «مونجارو» (تیرزپاتاید) است؛ دارویی که بدون طی مراحل قانونی وارد کشور شده و اکنون با تبلیغات گمراه‌کننده و قیمت‌های نجومی، سلامت مردم را هدف قرار داده است.

در پی افزایش هشداردهنده مصرف و توزیع غیرمجاز داروی «مونجارو» با نام ژنریک تیرزپاتاید (Tirzepatide)، سازمان غذا و داروی کشور با صدور اطلاعیه‌ای رسمی، زنگ خطر گسترش یک پدیده نگران‌کننده در حوزه سلامت عمومی را به صدا درآورد. این دارو که بدون طی مراحل قانونی و دریافت مجوزهای لازم، به‌صورت قاچاق و از مبادی غیررسمی وارد کشور شده، به گفته این سازمان نه تنها در فهرست داروهای مجاز ثبت نشده، بلکه نگهداری و مصرف نادرست آن می‌تواند پیامدهای خطرناک و حتی جبران‌ناپذیری برای بیماران داشته باشد.

دارویی پیچیده با تأثیرگذاری دوگانه؛ بازی با جان بیماران

تیرزپاتاید، دارویی نسبتاً جدید در حوزه درمان دیابت نوع ۲ و چاقی است که ابتدا توسط شرکت آمریکایی «Eli Lilly» با نام تجاری مونجارو تولید شد. این دارو با اثرگذاری بر دو گیرنده متفاوت (GLP-1 و GIP)، می‌تواند در کنترل سطح قند خون و کاهش وزن مؤثر باشد. اثربخشی این دارو موجب شده است که در بسیاری از کشورهای پیشرفته با نظارت کامل پزشک و تنها برای بیمارانی با شاخص توده بدنی مشخص تجویز شود.

با این حال، در کشور ما روندی متفاوت در حال وقوع است. برخی افراد سودجو با قاچاق این دارو و تبلیغ آن در فضای مجازی و برخی مراکز غیرمجاز، عملاً زمینه‌ساز استفاده خودسرانه و غیرعلمی از «مونجارو» شده‌اند؛ اقدامی که می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی جسمی و روانی شود.

تجارت سیاه با برچسب «سلامت»؛ تا ۵۰ میلیون تومان برای هر قلم

برخی افراد و مراکز فاقد مجوز قانونی، این دارو را با قیمت‌هایی گزاف تا ۵۰ میلیون تومان برای تنها یک قلم در ماه به فروش می‌رسانند. سودجویی از دغدغه‌های سلامت و کاهش وزن مردم، به ویژه در میان جوانان و بانوان، موجب شده است بازار سیاه گسترده‌ای پیرامون این دارو شکل گیرد؛ بازاری که نه تحت نظارت است، نه تضمینی برای اصالت کالا دارد.

بخشی از داروهای عرضه‌شده در این بازار تقلبی هستند و با ظاهری مشابه داروی اصلی، سلامت مصرف‌کننده را به خطر می‌اندازند. سازمان غذا و دارو نیز ضمن تأیید این موضوع اعلام کرده که گزارش‌هایی از وجود نمونه‌های جعلی این دارو در کشور به دست رسیده است.