به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، پروژه پژوهشی- تالیفی «دین و موسیقی در ایران معاصر» با پژوهش و نویسندگی حسین سروی روز جمعه، نهم خردادماه با حضور بابک رضایی (مدیرکل دفتر موسیقی)، داریوش پیرنیاکان (رئیس هیئت‌مدیره خانه موسیقی)، حمیدرضا نوربخش (مدیرعامل خانه موسیقی) و جمعی دیگر از هنرمندان و پژوهشگران موسیقی در تالار استاد جلیل شهناز خانه هنرمندان ایران رونمایی شد.
حسین سروی مولف کتاب «دین و موسیقی در ایران معاصر» در مورد این اثر گفت: «کتاب دین و موسیقی در ایران معاصر، حاصل بیش از سه سال تلاش پیوسته برای پرداختن به یکی از پیچیده‌ترین و در عین حال زنده‌ترین روابط فرهنگی در جامعه ما؛ یعنی نسبت میان دین و موسیقی است. ما در جریان این پژوهش، از رویکردی چندجانبه بهره گرفته‌ایم که از آن جمله می‌توان به تحلیل فتاوا و متون فقهی، بررسی آرشیوهای مطبوعاتی، تحلیل آماری داده‌ها و گفت‌وگوهای میدانی با طیفی گسترده از افراد، از جمله مدیران ارشد حوزه موسیقی، فعالان نشر آثار موسیقایی و موسیقیدانانی در نقش‌های گوناگون آهنگساز، نوازنده، خواننده و پژوهشگر اشاره کرد. شرایطی که تلاش شد تا تجربه‌های متنوع و گاه متضاد، کنار هم، مطرح و شنیده شوند.»
او تاکید کرد: «دوستانی که با پژوهش میدانی آشنا هستند، می‌دانند که سختی‌های کار فقط در انجام مصاحبه‌ها نیست بلکه دسترسی به منابع دست‌اول، ورود به آرشیوها و یافتنِ داده‌های معتبر به خودی خود، فرآیندی طولانی و پرچالش بود که البته در این مسیر، برخی مدیران رسانه‌ها، واقعا همراهی بزرگوارانه‌ای با ما داشتند. در عین حال هرچند یافته‌های این پژوهش، مبین و بیانگر استقلال روزافرون نهاد هنر از نهاد دین، به‌ویژه در امر موسیقی است. نکته ظریف و بسیار قابل تأمل این است که این دو، نه صرفاً دو گستره جداگانه، که دو قلمروی معنابخش‌اند، امّا گفت‌وگوی میان این دو تنها زمانی مؤثّر خواهد بود که بر پایه فهم و احترام متقابل شکل گرفته باشد. امروز با توجه به توسعه روزافزون رسانه‌های اجتماعی، هوش مصنوعی و فن‌آوری‌های نوین در تمامی عرصه‌ها، انتظار از نهاد دین، در داوری نسبت به پدیده‌ای در گستردگی موسیقی، داشتن شناختی است که هرگونه اظهارنظر و تصمیمی را معنادار و مسؤولانه کند.»
این پژوهشگر عرصه موسیقی در ادامه صحبت‌هایش ضمن ارائه توضیحاتی از روند شکل‌گیری کتاب گفت: «در جای‌جای تحلیل‌های این اثر، به این مفهوم اشاره شده که ما نیازمند شکل‌گیری نوعی «سواد دوسویه نهادی» هستیم. نوعی کوشش برای رسیدن به گفت‌وگویی که در آن، هر نهاد، دیگری را جدی بگیرد و فهم کند. این مفهوم محوری، بی‌تردید می‌تواند پلی برای نزدیک‌تر شدن دو سوی این گفت‌وگو و درک بهتر دغدغه‌های طرفین باشد که اگر این اتفاق بیفتد، شاید به‌جای مرزکشی، بتوانیم به امکان‌هایی برای هم‌افزایی بیندیشیم.»
سروی در بخش دیگری از این مراسم توضیح داد: «یقینا دشواری‌ها و سختی‌های مسیر آغاز و فرجام این پژوهش، ارزش و موضوعیتی چندوجهی داشت. از جمله این که ما را به صدای واقعی‌تری، از وضعیت دین و موسیقی در ایران معاصر، نزدیک کرد. در این مسیر، نکته راهبردی‌ای که برایم اهمیت ویژه داشت این بود که اثر، نه صرفاً از زاویه هنری و نه صرفاً از منظر جامعه‌شناسی باشد. واقعیت این است که بسیاری از پژوهش‌های موجود، این دو حوزه را جدای از هم، تحلیل کرده‌اند. ما تلاش کردیم این شکاف را تا حدی پر کنیم؛ تا جامعه‌شناسی و هنر موسیقی را بیش از پیش، کنار هم بنشانیم. البته از آن‌جا که باور دارم هیچ پژوهشی بی‌نیاز از نقد و بازنگری نیست؛ از همه صاحب‌نظران و خوانندگان این کتاب، فروتنانه دعوت می‌کنم که نقدها، دریافت‌ها و پیشنهادهایشان را حتماً با ما در میان بگذارند.»
او در پایان صحبت‌های خود ضمن گرامیداشت یاد و خاطره شاعران، هنرمندان و مدیران فقید عرصه موسیقی گفت: «مصاحبه‌نامه‌هایی که در این کتاب فقط گوشه‌هایی از آن‌ها آمده، به‌زودی به‌صورت مجموعه‌ای مستقل، منتشر خواهد شد. مجموعه‌ای که به درستی می‌تواند مرجعی قابل اعتماد برای مستندسازی بخشی از تاریخ شفاهی موسیقی و فرهنگ ایران معاصر قرار گیرد و اگر این صداها ثبت نشوند، بی‌تردید به گوشه فراموشی خواهند رفت.»
در بخش دوم مراسم رونمایی این کتاب که به برگزاری نشست تخصصی کارشناسان حوزه‌های مختلف فرهنگی و موسیقی اختصاص داشت، حمیدرضا نوربخش، حسن محدثی گیلوایی (مدرس دانشگاه و جامعه‌شناس)، اکبر ایرانی (پژوهشگر، مدرس دانشگاه و مدیرموسسه پژوهشی میراث مکتوب) و عباس نعیمی جورشری (مدرس دانشگاه، پژوهشگر و جامعه‌شناس) با اجرای حسین سروی به ارائه نقطه نظرات خود پیرامون کتاب «دین و موسیقی در ایران معاصر» پرداختند.
تاکید بر بررسی دقیق‌تر نهاد هنر در تعامل با نهادهای دینی طی تاریخ جوامع اسلامی، نقش سازنده کارگزاران هنری نسبت به مسائل و رویدادهای اجتماعی، توجه مولف کتاب «دین و موسیقی در ایران معاصر» به گسترده‌تر شدن استقلال هنر موسیقی با وجود مشکلات پیش روی آن، تلاش برای تعمیق و بهبود پیوند میان دین و موسیقی، طرح مباحثی پیرامون نظر و آرای فقها در حوزه موسیقی، پیوست فرهنگی و علمی کتاب در ارتباط با سند ملی موسیقی کشور، قدردانی از تلاش نویسنده برای تدوین نظرات و آرای فقها از گذشته تا امروز در حوزه موسیقی، تاکید برحضور موثرترزنان هنرمند در موسیقی و نادیده نگرفتن آن‌ها در این عرصه، تحلیل وضعیت موسیقی کشور پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تاکید بر بهبود نابسمانی‌ها و آسیب‌های موجود، تاکید بر دوری جستن از نگاه سلیقه‌ای در جریان مدیریت عرصه موسیقی کشور، ارائه جزییاتی از نقش مهم موسیقی به مثابه یک هویت جمعی ایرانیان، ارائه توضیحاتی درباره رواج گزینه‌ای به نام «موسیقی زیرزمینی»، توجه به قرارگرفتن موسیقی در ساختار اجتماعی با در نظرگرفتن تفاوت سلیقه‌ها در ساختارهای طبقاتی از جمله مواردی بود که در این پنل تخصصی مورد نقد، بحث و تبادل نظر قرار گرفت.
۲۴۲۲۴۳
