همشهری‌آنلاین - پروانه بندپی: یکی از ترس‌های جالب خیلی از افراد که نباید نادیده گرفت و جای صحبت کردن و کار کردن زیاد دارد، ترس از دندانپزشکی است. خیلی‌ها فکر می‌کنند ترس از دندانپزشکی مختص بچه‌ها است و برای بزرگسالان افت دارد، اما واقعا این طور نیست. اضطراب دندانپزشکی، مشکل شایعی است که تقریباً ۳۶ درصد بزرگسالان دنیا دچارش هستند. برخی گزارش‌ها هم می‌گویند که نزدیک به ۵۰ درصد مردم حداقل یک بار اضطراب یا استرس قبل از مراجعه به دندانپزشک را تجربه کرده‌اند. ترس از دندانپزشک تا حدی جدی است که "روز جهانی دوست داشتن دندانپزشک" داریم.
البته این ترس دسته‌بندی دارد؛ مثلا بعضی‌ها می‌ترسند اما با وجود ترس و اضطراب، به دندانپزشک مراجعه می‌کنند. ولی بعضی‌ها به دلیل ترس زیادی که شبیه فوبیا است، از مراجعه به دندانپزشک سر باز می‌زنند و همین می‌تواند به قیمت پوسیدگی و نابودی دندان‌هایشان تمام شود.
چرا از دندانپزشکی می‌ترسیم؟
ترس از دندانپزشکی دلایل خیلی زیادی دارد و در هر فردی می‌تواند متفاوت باشد. مثلا تجربیات ناخوشایند گذشته (مثلا ترسی که از کودکی ماندگار شده)، بوی مطب، رنگ روپوش کارکنان، ترس از درد، ترس از دستگاه‌های داخل اتاق، صدای ابزارهای دندانپزشکی، احساس خفگی زیر دست دندانپزشک، ترس از دراز کشیدن طاق‌باز و باز نگه داشتن دهان به مدت طولانی، نگرانی از عوارض بی‌حسی، ترس از سوزن، سابقه اختلال اضطراب، بی‌اعتمادی به دندانپزشک، وسواس تمیزی و ده‌ها دلیل دیگر در اضطراب افراد از دندانپزشکی نقش دارند. اما مهم این است که بتوان با این ترس و اضطراب مواجه شد و آن را کنترل یا کم کرد.
بعضی از افراد قبل از ورود به مطب دندانپزشکی کمی احساس ناراحتی می‌کنند، اما اضطراب‌شان در حدی نیست که از رفتن پیش دندانپزشک خودداری کنند. درمقابل، افرادی که اضطراب جدیِ دندانپزشکی دارند، ممکن است قبل از ویزیت علائم آزاردهنده متعددی را تجربه کنند. مثل تپش قلب، فعال شدن سندروم پای بیقرار، افت فشار خون، تعریق شدید، احساس ضعف و حتی حمله پانیک (Panic Attack).
بیشتر بخوانید؛
-
چرا بچه‌ها از دندانپزشک می‌ترسند؟
-
۱۴ عادت غلط که باعث نابودی دندان‌هایتان می‌شود
-
۱۴ توصیه مهم به والدین برای کاهش اضطراب کودکان
۱۲ توصیه کاربردی
راه‌های زیادی برای غلبه بر اضطراب دندانپزشکی وجود دارد که مورد تایید و تاکید خود دندانپزشکان هم است. در این گزارش برای این افراد ۱۲ توصیه کاربردی خواهیم داشت.
پرسیدن درباره نحوه کار: قبل از مراجعه، از دندانپزشک بخواهید که روند درمان را به طور کامل و شفاف برای شما توضیح دهد. دانستن مراحل کار تا حد زیادی اضطراب را کاهش می‌دهد. حتی یک توضیح کوتاه و مختصر درباره روند درمان به زبان ساده می‌تواند اضطراب بیمار را کاهش دهد. لازم نیست خیلی وقت‌گیر باشد.
به دندانپزشک بگویید که اضطراب دارید: قبل از شروع کار یا قبل از مراجعه، به دندانپزشک خبر دهید که اضطراب دندانپزشکی دارید تا در طول کار با شما همکاری کند. دندانپزشکی که مهارت بالایی دارد، اگر در میانه کار متوجه اضطراب شما شود، یا اگر از قبل به او گفته شود، دست از کار می‌کشد و به شما فرصت می‌دهد تا بر اضطراب خود مسلط شوید.
تنفس عمیق و آرام: هنگام نشستن روی صندلی دندانپزشکی، تنفس عمیق و آهسته انجام دهید. این کار تا حد زیادی باعث آرامش سیستم عصبی می‌شود.
استفاده از موسیقی: با خود هدفون و موسیقی آرام‌بخش همراه داشته باشید تا صدای دستگاه‌ها کمتر اذیت‌تان کند. می‌توانید از قبل به دندانپزشک بگویید تا شما را درک کند و در این زمینه همکاری کند.
درخواست توقف موقت: با دندانپزشک توافق کنید که اگر خیلی اضطراب داشتید، بتوانید با بالا بردن دست تان از او بخواهید که کار را موقتاً متوقف کند.
چشم‌ها را ببندید و روی نفس‌ها تمرکز کنید: موقعی که زیر دست دندانپزشک هستید و اضطراب هم دارید، چشم‌ها را ببندید و فقط به نفس‌های آرام و عمیق خود فکر کنید. سعی کنید حواستان را به لحظه حال بیاورید و بدون قضاوت به صداها، بوها و احساس‌های اطراف توجه کنید. تمرین ذهن‌آگاهی یا Mindfulness کمک می‌کند تا در لحظه بمانید و بوها و صداهای اطراف‌تان را هم بزرگ‌نمایی نکنید.
آرام‌سازی عضلانی تدریجی: قبل از مراجعه چند دقیقه عضلات بدن خود را به آرامی شل کنید (مثلاً از پاها شروع کنید و به سر برسید).
مراجعه با همراه: اگر امکان دارد، با یک دوست یا فرد مورد اعتماد به مطب بروید تا حمایت عاطفی داشته باشید.
استفاده از تکنیک‌های تصویرسازی ذهنی: قبل از رفتن، خود را در جای آرام و خوشایندی تصور کنید تا ذهن‌تان آرام شود. البته خیلی از دندانپزشکی‌ها روی سقف، پوسترهای نقاشی‌های متفاوتی از دریا، جنگل، باغ و سایر چشم‌اندازهای زیبا نصب می‌کنند تا اگر چشم مراجعین به سقف افتاد، احساس آرامش کنند و ترس خود را برای لحظاتی از یاد ببرند.
مشورت درباره داروهای آرام‌بخش: اگر اضطراب‌تان خیلی شدید است، حتما قبل از مراجعه با دندانپزشک درباره استفاده از داروهای آرام‌بخش (مثل داروهای خوراکی یا بی‌حسی‌های موضعی موثر) صحبت کنید.
مراجعه به دندانپزشک متخصص در اضطراب: بعضی از دندانپزشک‌ها در مدیریت اضطراب دندانپزشکی تخصص دارند و از روش‌های ویژه‌ای استفاده می‌کنند. البته بیشتر این دندانپزشکان در مطب‌های خصوصی کار می‌کنند که هزینه بالایی دارد و همه افراد توانایی مراجعه به آنها را ندارند. اما این موضوع دلیل بر این نیست که نمی‌توانید اضطراب خود را کنترل کنید. راهکارهای زیادی برای کنترل این ترس وجود دارد.
مشورت با تراپیست: شاید لازم باشد برای مدیریت اضطراب خود با یک رواندرمانگر صحبت کنید. گاهی دانستن چند تکنیک و توصیه کاربردی از سوی رواندمانگر می‌توانید تا حد زیادی بر اضطراب خود مسلط شوید و با ترس کمتری، به دندانپزشک مراجعه کنید.
