عصر ایران - ویتامین د برای بسیاری از فرایندهای بدنی و جذب کلسیم از رژیم غذایی ضروری است. با این حال، مصرف بیش از حد ویتامین د می تواند باعث جذب بیش از حد کلسیم توسط بدن شود که به عوارض جانبی ناشی از هایپرکلسمی (افزایش کلسیم خون) منجر می شود. این وضعیتی است که در آن کلسیم به جای استخوان ها، در جریان خون ذخیره می شود.
برای دسترسی به مقاله علمی مرتبط با هر بخش می توانید روی کلمه های آبی رنگ این متن کلیک کنید.
یکی از اولین نشانه های مصرف بیش از حد ویتامین د، احساس ناخوشی در معده است. علائم گوارشی اغلب اولین و قابل توجه ترین نشانه های مصرف زیاد ویتامین د هستند.
هایپرکلسمی سیستم گوارش را تحریک کرده و می تواند باعث بی اشتهایی، تهوع و استفراغ شود. با افزایش سطح کلسیم، بدن برای دفع کلسیم اضافی تلاش می کند که این تلاش می تواند به صورت علائم گوارشی غیرعادی ظاهر شود.
حساسیت شکمی نیز می تواند نشانه ای از مسمومیت با ویتامین د باشد.
احساس خستگی یک علامت غیر اختصاصی است، به این معنی که می تواند نشان دهنده طیف وسیعی از مشکلات باشد. با این حال، یکی از دلایلی که مصرف بیش از حد ویتامین د می تواند باعث خستگی بیش از حد معمول شود، این است که کلسیم بالای حاصله می تواند تعادل مایعات و الکترولیت های بدن را برهم بزند.
همچنین ممکن است در صورت مصرف بیش از حد ویتامین د، دچار سرگیجه، تحریک پذیری یا کسالت (احساس کلی ناخوشی) شوید.
هنگامی که سطح کلسیم بیش از حد بالا است، کلیه های شما برای دفع آن از سیستم بدن سخت کار می کنند. وظیفه اصلی کلیه ها فیلتر کردن خون و حذف سموم و مواد زائد از بدن است. با این حال، این فشار بر کلیه ها می تواند منجر به افزایش ادرار شود، حتی اگر مایعات اضافی ننوشید.
در حالی که ادرار برای دفع کلسیم اضافی ضروری است، ادرار بیشتر می تواند در نهایت منجر به کم آبی بدن و در نتیجه علائمی مانند تشنگی، خستگی یا سردرد شود. با گذشت زمان، ممکن است منجر به تغییرات قابل توجهی در پوست یا خشکی غشاهای مخاطی، مانند چشم و بینی، شود.
در حالی که ویتامین د برای قوی نگه داشتن استخوان ها ضروری است، مصرف بیش از حد آن می تواند اثر معکوس داشته و منجر به درد استخوان شود. مصرف زیاد ویتامین د منجر به افزایش جذب کلسیم می شود. در حالی که مقداری از کلسیم اضافی وارد جریان خون می شود، مقداری نیز در مفاصل، رگ های خونی و بافت های نرم رسوب کرده و می تواند به صورت سفتی، کوفتگی یا درد ظاهر شود.
در صورت عدم تغییر، این کلسیم اضافی می تواند منجر به سنگ کلیه (رسوبات سختی از مواد معدنی و نمک ها که در کلیه ها ایجاد می شوند) یا آسیب به رگ های خونی و ایجاد مشکلات قلبی عروقی، از جمله ضربان قلب نامنظم (آریتمی) شود.
علائم عصبی مانند گیجی یا مه مغزی جدید یا مداوم می تواند نشانه ای از مصرف بیش از حد ویتامین د و سطوح بالای کلسیم باشد. هایپرکلسمی می تواند سیگنال دهی عصبی و سطوح مایعات را مختل کرده و باعث گیجی، عدم جهت یابی، ابهام ذهنی، مشکل در تمرکز یا تحریک پذیری شود.
برخی افراد بیشتر از دیگران مستعد عوارض جانبی نامطلوب مکمل های ویتامین د هستند، از جمله کسانی که دارای شرایط زیر هستند:
هایپرپاراتیروئیدیسم (پرکاری غده پاراتیروئید): این وضعیتی است که در آن غدد پاراتیروئید بیش از حد هورمون پاراتیروئید (PTH) تولید می کنند که سطح کلسیم در خون و استخوان ها را تنظیم می کند. هورمون پاراتیروئید بیش از حد می تواند منجر به سطوح بالای کلسیم شده و اثرات ویتامین د بر کلسیم خون را تشدید کند.
بیماری های گرانولوماتوز: شرایطی مانند سارکوئیدوز، که باعث واکنش بیش از حد سیستم ایمنی می شود، می تواند باعث تولید بیش از حد ویتامین د فعال توسط بدن شود. افزودن مکمل ویتامین د بدون مشورت با پزشک می تواند منجر به مسمومیت شود.
مصرف برخی مکمل های دیگر: اگر چندین مکمل مصرف می کنید، آگاهی از تمام منابع ویتامین د مصرفی ضروری است. به عنوان نمونه، بسیاری از مولتی ویتامین ها حاوی ویتامین د هستند، از این رو افزودن یک مکمل ویتامین د بی مورد می تواند به طور قابل توجهی خطر مسمومیت را افزایش دهد.
استفاده از برخی داروها: ادرارآورهای تیازیدی، مانند میکروزاید (هیدروکلروتیازید)، می توانند هایپرکلسمی را بدتر کنند. اگر به دلیل مصرف بیش از حد ویتامین د دچار هایپرکلسمی هستید، مصرف این داروها با مکمل های ویتامین د می تواند خطر ضربان قلب نامنظم را افزایش دهد.
میزان توصیه شده روزانه برای ویتامین د، 600 واحد بین المللی (IU) برای بزرگسالان است. این میزان معمولاً از طریق غذا در رژیم غذایی، همچنین قرار گرفتن در معرض نور خورشید و مکمل های ویتامین د (در صورت لزوم) قابل دستیابی است. مؤسسه ملی بهداشت آمریکا می گوید که یک فرد بالغ سالم نباید بیش از 4000 واحد بین المللی ویتامین د در روز مصرف کند.
بهترین راه برای تعیین نیاز به مکمل ویتامین د، بررسی سطح آن در خون توسط یک پزشک است. آزمایش به پزشک برای تصمیمی گیری درباره این که آیا به دوز نگهدارنده روزانه یا دوز موقت بالاتر برای اصلاح کمبود ویتامین د نیاز دارید، کمک می کند. پیروی از دستورالعمل های پزشک در مورد دوز مهم است.
ویتامین د یک ماده مغذی مهم است، اما برخی افراد باید در مصرف مکمل های ویتامین د احتیاط کنند، به عنوان نمونه:
افراد مبتلا به شرایط پزشکی مانند هایپرکلسمی، هایپرپاراتیروئیدیسم یا بیماری های گرانولوماتوز.
افرادی که مکمل های دیگر حاوی کلسیم یا ویتامین د مصرف می کنند.
افرادی که در حال حاضر سطح ویتامین د خون بالایی دارند.
ویتامین د ضروری است، اما مصرف بیش از حد آن، به ویژه از طریق مکمل ها، می تواند عوارض جانبی جدی داشته باشد.
مصرف بیش از حد ویتامین د می تواند باعث افزایش خطرناک سطح کلسیم در خون شود که می تواند به علائمی مانند خستگی، تهوع، گیجی و آسیب به رگ های خونی منجر شود.
پیش از افزودن مکمل ویتامین د، سطح خون خود را آزمایش کنید و از دستورالعمل های پزشک خود پیروی کنید.
