به گزارش همشهری‌آنلاین، پرسش اصلی این است که ثبات فعلی بازار ارز، تا چه اندازه پایدار است و شرط بازگشت بلندمدت ثبات به این بازار چیست؟
همراهی مردم با سیاست‌های اقتصادی کشور برای خنثی‌سازی جو روانی دشمن، مداخله مؤثر بانک مرکزی در بازار و تلاش برای مدیریت انتظارات تورمی و امید به ادامه آتش‌بس ایجادشده، راه را برای بازگشت ثبات به بازار ارز هموار می‌سازد. بعد از اعلام آتش‌بس، قیمت ارز به کانال ۸۰هزار تومان برگشت و در روزهای گذشته به‌ویژه با ریزش سنگین بازار سهام، هیجان ارزی حاکم شده و پیش‌بینی می‌شود با بازگشت تعادل به اقتصاد، بازار ارز هم از هیجان فاصله بگیرد.
همراهی مردم با بازارساز
صادق محبی، کارشناس اقتصادی: در روزهای نخست، بانک مرکزی حضور هوشمندانه‌ای داشت و با تزریق روانی منابع، از هیجانات پیشگیری کرد. همچنین مردم نیز رفتار سال‌های قبل را تکرار نکردند و برای خریدهای هیجانی صف نبستند. بازگشت ثبات به بازار ارز، بیش از آنکه نتیجه وفور ارز باشد، به‌خاطر بازگشت آرامش ذهنی بازار است. در واقع، بازار فهمید که ایران در جنگ، دست برتر را دارد و رژیم صهیونی توان ادامه جنگ فرسایشی و اقتصادی را نخواهد داشت.
ما باید بازار ارز را از یک بازار هیجانی به یک بازار دارای ابزار پوشش ریسک تبدیل کنیم. یعنی مردم و تجار بدانند که می‌توانند ارز بخرند یا بفروشند بدون آنکه نگران تغییرات ناگهانی باشند. از این جهت ایجاد بازار مشتقه ارزی، انتشار اوراق ارزی داخلی، تقویت روابط تجاری غیردلاری و بالا بردن ذخایر بانک مرکزی راهکارهایی هستند که اگر جدی گرفته شوند، بازار ارز ایران را از شکنندگی در مواقع بحران خارج می‌کنند.
راز آرامش ارزی در جنگ
محمد ربیع‌زاده، کارشناس بانکی: سیاست‌های بانک مرکزی در کنترل هیجانات و تأمین تقاضای بازار بموقع و هوشمندانه بود. البته یکی از نقاط قوت این دوره، رفتار منطقی و همدلانه مردم بود. نه شاهد هجوم به فروشگاه‌ها بودیم، نه خریدهای هیجانی در بازار ارز و طلا، و در واقع دادوستدها کنترل‌شده و عقلانی انجام شد. یک نوع وحدت ملی شکل گرفت که بسیار ارزشمند است و باید آن را سرمایه اجتماعی بزرگی برای کشور دانست. بازار و کسب‌وکارها نیز در این مدت خوب عمل کردند و چرخه فعالیت‌های اقتصادی، با وجود بحران جنگ، مختل نشد. در واقع هماهنگی و آرامش نسبی مردم در مواجهه با بحران، یک عامل تعیین‌کننده در جلوگیری از هرج‌ومرج احتمالی بود. برای آینده، باید همین مسیر را ادامه داد. اعتماد، انسجام و همصدایی ملی، مهم‌ترین ابزار در برابر تهدیدهای اقتصادی و روانی است.
مدیریت بازار ارز
عبدالکریم هاشمی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس: تامین بموقع و مناسب ارز مورد نیاز فعالان اقتصادی موجب شد تا نه‌تنها مشکلی در تامین کالاهای اساسی پیش نیاید، بلکه در بازار ارز نیز جهش قیمتی رخ ندهد. البته افزایش قیمت اونس جهانی و شرایط جنگی، قیمت دلار را تا حدود ۱۲درصد افزایش داد که این افزایش بیشتر جنبه روانی و هیجانی داشت.
در چند روز اخیر افزایش اندکی را مجدداً تجربه کرد و امیدواریم مانند ۲ماه گذشته که نرخ دلار در محدوده کمتر از ۹۰هزار تومان نوسان داشت، شاهد ثبات نسبی در بازار باشیم. سال گذشته با هدف تقویت پشتوانه پول ملی، بیش از ۱۰۰تن طلا معادل ۸میلیارد دلار وارد کشور شد و این اقدام به‌طور قطع یکی از مهم‌ترین عواملی بود که بازار را از هیجانات قیمتی دور کرد و این ثباتی که در جنگ اخیر با رژیم صهیونسیتی شاهد بودیم، ناشی از همین ذخایر طلایی است که با مجوز بانک مرکزی در سال گذشته وارد کشور شد.
نوسان‌های زودگذر
محمدعلی رزاقی هریس، پژوهشگر اقتصادی: در جنگ ۱۲روزه معامله زیادی در بازار ارز صورت نمی‌گرفت و افزایش قیمت فقط روانی و موقتی بود. شاهد بودیم پس از اینکه شرایط به ثبات برگشت قیمت‌ها ریخت، البته که در حال حاضر هم با توجه به تحریک انتظارات نرخ دلار اندکی بالا رفت، اما موقتی است و براساس تقاضای واقعی نیست. البته افزایش حدود ۱۰درصدی ارز در جنگ ۱۲روزه قابل‌قبول است، چون در چنین شرایطی حجم نااطمینانی در بازار ارز افزایش می‌یابد و این موضوع موجب احتکار و کاهش عرضه ارز می‌شود؛ بنابراین این نوسانات مورد انتظار و قابل‌قبول بود.
بانک مرکزی در این حوزه خوب بوده به‌طوری که روند تأمین ارز مناسب ارزیابی می‌شود؛ چراکه طبق آمار بانک مرکزی کل تأمین ارز از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا ۲۰ خرداد ۱۱میلیارد دلار و برای کالاهای اساسی و دارو بیش از ۲میلیارد دلار بوده و همچنین اقدام ویژه بانک مرکزی درخصوص تأمین یک میلیارد دلار برای کالاهای اساسی در چند روز که ۴۰۰میلیون دلار آن طی ۲۴ساعت انجام شد، مبین عملکرد خوب این نهاد است. در این راستا اقدامات بانک مرکزی قابل تحسین است.
مردم، ضامن ثبات بازار
شعبان فروتن، عضو اتاق بازرگانی ایران: هرنوع درگیری در سطح منطقه یا جهان تأثیر مستقیمی بر بازارهای داخلی دارد و نوسانات ارزی ازجمله پیامدهای طبیعی چنین بحران‌هایی است، اما نحوه مدیریت این نوسانات می‌تواند تفاوت‌های بزرگی در نتیجه نهایی ایجاد کند. بانک مرکزی در همان روزهای ابتدایی با اقدام سریع و سنجیده، بازار را به خوبی مدیریت کرد؛ به‌طوری‌که پس از اعلام آتش‌بس نیز، نرخ دلار به کانال ۸۰هزارتومان یعنی سطوح قبل از درگیری‌ها بازگشت و هم‌اکنون شاهد آرامش نسبی در بازار ارز هستیم. البته چنانچه اتفاق خاصی رخ ندهد، ثبات نسبی نرخ ارز در همین قیمت‌ها دور از انتظار نیست.
مدیریت موفق بانک مرکزی در جنگ ۱۲روزه
داود سوری، اقتصاددان: شواهد بازار، نشان‌دهنده مداخله هدفمند و اثربخش سیاستگذار پولی در شرایطی بی‌سابقه‌ای از نااطمینانی است. برخلاف پیش‌بینی‌های اولیه درباره جهش شدید نرخ دلار، چنین اتفاقی رخ نداد و حتی در مقایسه با پیش از تعطیلات عید نوروز که قیمت دلار از مرز ۱۰۰هزار تومان عبور کرده بود، نرخ ارز در زمان وقوع جنگ نوسان کمتری داشت و بلافاصله پس از پایان درگیری‌ها، نرخ ارز به سطح قبلی بازگشت. این رفتار قیمتی در بازار ارز نشان‌دهنده آن است که انتظارات تورمی و التهاباتی که معمولاً در شرایط جنگی شکل می‌گیرد، تحقق نیافت. بی‌تردید فعالیتی از سوی بانک مرکزی انجام شده که بازار ارز را در سطحی باثبات حفظ کرد. البته شخصاً اطلاعی از جزئیات مدیریتی این نهاد ندارم، اما شواهد بازار حاکی از موفقیت کامل این اقدامات است؛ آن هم در شرایطی که کشور با بالاترین سطح نااطمینانی مواجه بود.
موفقیت در جنگ ارزی و اقتصادی
حمیدرضا جیهانی، کارشناس اقتصادی: ایران علاوه بر پیروزی در جنگ نظامی، موفق شد در جنگ ارزی و اقتصادی نیز پیروز میدان شود. علاوه بر پیروزی ایران در جنگ نظامی، کشورمان موفق شد در جنگ ارزی و اقتصادی نیز پیروز میدان شود، چراکه بانک مرکزی با سیاست‌هایی که اجرا کرد، موفق شد به‌خوبی بازار ارز را مدیریت کند. در جنگ ۱۲روزه، نرخ ارز تنها حدود ۱۲درصد رشد کرد که در همان روزهای ابتدایی ثابت شد و در ادامه و سایر روزها بانک مرکزی موفق شد مانع جهش نرخ ارز شود. بعد از اینکه خبر آتش‌بس اعلام شد، نرخ ارز سقوط کرد و تا قیمت‌های قبلی یعنی تا نرخ ۸۴هزار تومان نیز عقبگرد داشت. این موضوع به‌خوبی نشان می‌دهد که بانک مرکزی بر بازار ارز احاطه داشته و دارد.
