پژوهش جدید نشان می‌دهد که یک رژیم غذایی خاص، همراه با سبک زندگی سالم، می‌تواند فرایند پیری را در سطح سلولی معکوس کند. به گفته محققان مصرف روزانه موادی مانند زردچوبه، سیر و چای سبز در یک دوره هشت هفته‌ای توانست سن بیولوژیکی شرکت‌کنندگان را به‌طور متوسط ۲ سال کاهش دهد و در برخی موارد این کاهش به ۱۱ سال نیز رسیده است.

براساس گزارش نیویورک پست، دانشمندان دانشگاه واشنگتن دریافتند که انتخاب‌های غذایی ما می‌تواند ساعت بیولوژیکی بدن را به عقب برگرداند. آنها بر نقش مهم ترکیبات گیاهی خاصی به نام «متیل آداپتوژن‌ها» (methyl adaptogen) تأکید دارند.

تأثیر مصرف مواد غذایی بر کاهش سن بیولوژیکی

قبل از آنکه به پژوهش محققان بپردازیم، باید ابتدا با مقوله سن بیولوژیکی آشنا شویم. سن بیولوژیکی، برخلاف سن تقویمی، سن واقعی سلول‌ها و بافت‌های بدن ما را نشان می‌دهد و تحت تأثیر عواملی مثل ژنتیک، سبک زندگی، استرس و رژیم غذایی قرار دارد.

یکی از دقیق‌ترین روش‌ها برای اندازه‌گیری این سن، بررسی الگوهای متیلاسیون DNA است. متیلاسیون به زبان ساده، برچسب‌های شیمیایی هستند که روی DNA قرار می‌گیرند و بدون تغییر توالی ژن‌ها، فعالیت آنها را «روشن» یا «خاموش» می‌کنند. محققان در این مطالعه با استفاده از ابزار دقیقی به نام «ساعت اپی‌ژنتیک هوروات» (Horvath’s epigenetic clock) این تغییرات را ردیابی کردند.

در این پژوهش، ۴۳ مرد سالم در بازه سنی ۵۰ تا ۷۲ سال، یک برنامه هشت هفته‌ای جامع را دنبال کردند که شامل موارد زیر بود:

• رژیم غذایی: یک رژیم غذایی عمدتاً گیاهی و سرشار از مواد مغذی.
• ورزش: فعالیت بدنی متوسط و منظم.
• خواب: داشتن خواب کافی و باکیفیت.
• مدیریت استرس: انجام تمرینات مدیتیشن روزانه.

نکته کلیدی در این رژیم، تمرکز بر مصرف روزانه ۶ ماده غذایی خاص بود که سرشار از ترکیبات پلی‌فنول بودند و به‌عنوان «متیل آداپتوژن» شناخته می‌شوند. این مطالعه نشان داد شرکت‌کنندگانی که این ۶ ماده را مصرف کرده بودند، بیشترین کاهش را در سن بیولوژیکی خود تجربه کردند:

1. زردچوبه: نصف قاشق چای‌خوری در روز
2. رزماری: نصف قاشق چای‌خوری در روز
3. سیر: ۲ حبه در روز
4. انواع توت: نصف فنجان در روز
5. چای سبز: ۲ فنجان در روز
6. چای اولونگ: ۳ فنجان در روز

دانشمندان معتقدند این مواد از چند طریق با پیری مقابله می‌کنند:

• تنظیم متیلاسیون: ترکیبات فعالی مانند کورکومین در زردچوبه و EGCG در چای سبز، آنزیم‌هایی را که مسئول «روشن و خاموش‌کردن» ژن‌ها هستند، تنظیم می‌کنند.
• کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو: پلی‌فنول‌های موجود در این مواد، دارای خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی قوی هستند که دو عامل کلیدی در فرایند پیری محسوب می‌شوند.
• حفظ تلومرها: شواهد نشان می‌دهد این ترکیبات ممکن است به حفظ «تلومرها» (کلاهک‌های محافظ انتهای کروموزوم‌ها که با افزایش سن کوتاه می‌شوند) کمک کنند.

در پایان دوره هشت هفته‌ای، گروهی که رژیم و سبک زندگی مشخص‌شده را دنبال کرده بودند، به‌طور متوسط دو سال جوان‌تر شدند. این کاهش در برخی افراد بسیار چشمگیرتر بود و به ۹ تا ۱۱ سال نیز رسید. جالب اینجاست که این بهبود، مستقل از کاهش وزن شرکت‌کنندگان بود که نشان می‌دهد خود مواد غذایی تأثیر مستقیمی بر نشانگرهای پیری داشته‌اند.

اگرچه این مطالعه با حجم نمونه کوچکی انجام شده و نیازمند تحقیقات گسترده‌تر بر روی جمعیت‌های متنوع‌تر است، اما یافته‌های آن همسو با پژوهش‌های قبلی درباره فواید رژیم‌هایی مانند رژیم مدیترانه‌ای است که سرشار از پلی‌فنول‌ها هستند.

یافته‌های این پژوهش در Aging journal منتشر شده است.