سال گذشته بازارهای هنری جهان با افت ۱۲درصدی روبهرو شدند و از آن به عنوان سومین رکود بزرگ بازار جهانی هنر در ۱۵سال گذشته یاد شد. این افت در حالی ثبت شد که وضعیت از رکود سال ۲۰۰۹ با افت ۳۶درصد و دوران همهگیری کووید در سال ۲۰۲۰ با افت ۲۲درصد بدتر نبوده است. براساس گزارش موسسه تحقیقاتی Arts Economics تقریبا در تمام مناطق دنیا فروش کاهش یافت اما در این میان چین بیشترین آسیب را دید و با کاهش ۳۳درصدی مواجه شد. در ایالات متحده که بزرگترین بازار هنر جهان را به خود اختصاص داده فروشها ۹درصد افت کرد. فرانسه و ایتالیا نیز هر دو با کاهش ۱۰درصدی مواجه شدند و کرهجنوبی افت ۱۵درصدی را تجربه کرد. با وجود مشکلات ناشی از «برگزیت»، بریتانیا فقط ۵درصد کاهش داشت و همچنان دومین بازار بزرگ هنر باقی ماند.
حالا در سال ۲۰۲۵ نیز در بر همان پاشنه میچرخد و به نظر میرسد رکود سنگینتری بر بازارهای هنری سایه انداخته و حتی حراجیهای معروف ساتبیز و کریستیز با کاهش فروش مواجه شده اند.
کارشناسان مهمترین دلیل این اتفاق را شرایط اقتصاد ناپایدار جهانی و تنشهای ژئوپلیتیکی میدانند و معتقدند این شرایط مجموعهداران را محتاط تر کرده است.همچنین در دورههایی که عدماطمینان حاکم است، فروشندگان تمایل کمتری به عرضه آثار ارزشمند خود دارند چون نگرانند که نتوانند به قیمتهای مورد انتظار آثارشان را بفروشند و همین موضوع منجر به کاهش عرضه آثار لوکس در حراجیها شده است.
بسیاری از مجموعهداران نیز به جای تمرکز بر خرید آثار گرانقیمت به سمت آثاری با قیمتهای متوسط تمایل پیدا کردهاند. اگرچه این امر باعث میشود حجم تراکنشها افزایش یابد اما ارزش کلی فروش کاهش پیدا میکند.
اگرچه هنوز آمار دقیقی از افول بازارهای هنری منتشر نشده اما نشانههایش آشکار است. در همین رابطه افکارسنجی موسسه تحلیلی ایدم یک نظرسنجی برگزار کرد که بر اساس آن ۸۵درصد از صاحبان نگارخانه نسبت به وضعیت اقتصادی بازار هنر در سالجاری دیدگاه خوبی نداشتند و معتقدند بازار هنر در سالجاری نسبت به سال پیش تاکنون ۱۲درصد کاهش فروش را ثبت کرده است. فیلیپ شارپنتیر یکی از اعضای کمیته نگارخانهداران فرانسه گفته است: بازار هنر بار دیگر به سال ۲۰۱۰ بازگشت و یک دهه رشد سرمایه از دست رفته است.
او توضیح داد: نگارخانههای جدیدی که پس از سال ۲۰۱۵ افتتاح شدهاند، نتوانستهاند وضعیت کلی را تغییر دهند، بینالمللی یا وارد سیستم نمایشگاهی شوند. این امر در درازمدت، بازار را تضعیف میکند، تنوع را از بین میبرد و توانایی ما را برای سوق دادن هنرمندان به صحنه بینالمللی به خطر میاندازد.
بر اساس گزارش آرت بازل هنگکنگ بازارهنری آسیا نیز اگرچه زیاد موفقیتآمیز نبوده اما روند نسبتا ثابتی را طی کرده است. سرعت بیوقفه برگزاری نمایشگاههای هنری، همراه با رکود کلی بازار هنر به همه نگارخانهها در جهان آسیب رسانده به طوری که تعدادی از نگارخانههای متوسط مانند بلوم و ونوس اوور منهتن تعطیل شدهاند و هر دو، دلیل این امر را فشار و چالشهای پیروی از مدلهای سنتیتر دانستهاند.
بر اساس گزارش ایدم حدود ۱۲درصد از نگارخانههای فرانسه طی ۱۸ماه گذشته با نوعی از مشکلات مالی روبهرو بودهاند و همچنین شمار دیگری از آنها درخواست ورشکستگی ارائه داده و انتظار میرود برخی هم تعطیل شوند.
یکی دیگر از اتفاقات مهم اخیر مربوط به توقف فعالیت انجمن سوداگران هنری آمریکا در سالجاری است. این رویداد هر سال در منهتن نیویورک میزبان علاقهمندان است و قرار بود در سالجاری هم برگزار شود اما برگزارکنندگان آن اعلام کردهاند به تعطیلی نمایشگاه در سالجاری افزودهاند که این اقدام توقفی راهبردی است که توسط هیات امنا بعد از بررسی و بازبینی دقیق وضعیت بازار هنر اتخاذ شده است.
در حالی که انجمن سوداگران هنری آمریکا این اقدام را فرصتی برای برنامهریزی مناسبتر در آینده نامیده ولی این اقدام بیشتر نشان بیثباتی بازتنظیم و برنامهریزی مجدد در دنیای هنر است. این نمایشگاه که از سال ۱۹۸۸ آغاز به کار کرد همواره برای مجموعهداران رویدادی مهم به حساب میآمد و معاملهگران سرشناس هنر در دنیا را دور هم جمع میکرد.
بر اساس خبرهای منتشر شده، رکود به همه نگارخانهها در جهان آسیب رسانده و برخی از آنها همچون «بلوم» و «ونوس اوور» منهتن تعطیل شدهاند و هر دو دلیل این اتفاق را فشار و چالشهای اقتصادی دانستهاند. تیم بلوم ضمن اعلام توقف فعالیت هنری خود گفت چرخه بیپایان نمایشگاهها، افتتاحیهها، تعهدات و انتظارات سال به سال بیشتر و سختتر شدهاند، این روش جواب نمیدهد و باید دنبال الگویی منعطفتر بود.
شارپنتیر گفت: نگارخانههای جدیدی که پس از سال ۲۰۱۵ افتتاح شدهاند، نتوانستهاند وضعیت کلی را تغییر دهند، بینالمللی یا وارد سیستم نمایشگاهی شوند. این امر در درازمدت، بازار را تضعیف میکند، تنوع را از بین میبرد و توانایی ما را برای سوق دادن هنرمندان به صحنه بینالمللی به خطر میاندازد.