سرخک ، بیماری ویروسی واگیرداری که توسط ویروس سرخک (Measles Virus) ایجاد می‌شود، از گذشته‌های دور سلامت جوامع را تهدید کرده است. این بیماری با قابلیت انتقال سریع از طریق ذرات معلق در هوا، در تاریخ ایران نیز چالش‌هایی ایجاد کرده بود.

منشأ احتمالی سرخک در ایران 

منشأ دقیق ورود سرخک به ایران به دلیل فقدان سوابق جامع تاریخی مشخص نیست، اما شواهد نشان می‌دهد که این بیماری احتمالاً از طریق تعاملات تجاری و فرهنگی در مناطق خاورمیانه باستان به ایران وارد شده است.

 در قرن نهم میلادی، محمد زکریای رازی، پزشک ایرانی، در کتاب «الحاوی» شرح دقیقی از سرخک ارائه کرد و آن را از آبله متمایز نمود، که نشان‌دهنده حضور این بیماری در ایران باستان است. با توجه به موقعیت جغرافیایی ایران در مسیر جاده ابریشم، به‌ویژه در مناطقی مانند بین‌النهرین و شبه‌قاره هند که مراکز تمدنی با تراکم جمعیتی بالا بودند، احتمالاً سرخک از این مناطق به ایران منتقل شده است.

مسیر گسترش سرخک در ایران/ این بیماری بیشتر در کدام مناطق رایج بود؟

سرخک در ایران به‌صورت دوره‌ای و با شدت بالا در جوامع شهری و روستایی گسترش یافت. در دهه‌های ۱۳۵۰ و ۱۳۶۰ شمسی، پیش از اجرای برنامه‌های گسترده واکسیناسیون، سالانه بین ۱۵۰,۰۰۰ تا ۵۰۰,۰۰۰ مورد ابتلا گزارش می‌شد، به‌ویژه در مناطق پرجمعیت مانند تهران، اصفهان و تبریز.

در سال‌های اخیر، موارد محدودی از سرخک، عمدتاً در مناطق مرزی مانند سیستان و بلوچستان و هرمزگان، گزارش شده که منشأ آنها به ورود اتباع خارجی از کشورهای با پوشش واکسیناسیون پایین، مانند افغانستان و پاکستان، نسبت داده شده است.

قطع  زنجیره انتقال بومی در کشور

وزارت بهداشت ایران با اجرای برنامه ایمن‌سازی همگانی از دهه ۱۳۶۰ و کمپین واکسیناسیون گسترده در سال ۱۳۸۲، که بیش از ۳۳ میلیون نفر را تحت پوشش قرار داد، زنجیره انتقال بومی سرخک را قطع کرد. این اقدامات منجر به دریافت گواهی حذف سرخک در سال ۱۳۹۸ از سازمان جهانی بهداشت شد.