صدساله‌شدن زمانی پدیده‌ای نادر بود؛ اما اکنون رواج بیشتری یافته است. در واقع، صدساله‌ها سریع‌ترین گروه در حال رشد جمعیت جهان هستند که تعدادشان تقریباً از دهه ۱۹۷۰ میلادی به بعد، در هر دهه دو برابر شده است. با این حال، کشف رازهای پشت این طول عمر استثنایی، کار ساده‌ای نیست و مستلزم فهم تعامل پیچیده‌ استعداد ژنتیکی و عوامل سبک زندگی در طول عمر فرد است.

کشف الگوی مشترک در نشانگرهای زیستی پیرترین افراد

پژوهشگران همواره به مطالعه‌ افراد نودساله و صدساله علاقه‌مند بوده‌اند، چرا که این افراد ممکن است کمک کنند که آن‌ها دریابند چگونه می‌توان بیشتر عمر کرد و سالم‌تر پیر شد. مطالعه مؤسسه کارولینسکا برخی نشانگرهای زیستی (Biomarkers) مشترک، از جمله سطوح کلسترول و گلوکز (قند خون)، را در افراد بالای ۹۰ سال شناسایی کرده‌ است.

پژوهش گسترده روی ۴۴ هزار سوئدی

آن‌ها برای این مطالعه که در مجله انجمن پیری آمریکا (جِروسایِنس/ Geroscience) منتشر شد، داده‌های حاصل از ارزیابی‌های سلامت ۴۴ هزار شهروند سوئدی در سنین ۶۴ تا ۹۹ سالگی را بررسی کردند.

وضعیت این شرکت‌کنندگان از طریق داده‌های ثبت‌شده در سوئد تا ۳۵ سال پیگیری شد. از این افراد، هزار و ۲۲۴ نفر یا ۲.۷ درصد تا ۱۰۰ سالگی عمر کردند که بیشترشان (۸۵ درصد) زن بودند.

۱۲ نشانگر زیستی مبتنی‌بر خون مربوط به التهاب، سوخت‌وساز بدن (متابولیسم)، عملکرد کبد و کلیه، و همچنین سوءتغذیه و کم‌خونی احتمالی، در این مطالعه گنجانده شدند. همه این موارد در مطالعات قبلی با پیری یا مرگ‌ومیر مرتبط بوده‌اند.

یافته‌های کلیدی مطالعه

بر اساس این پژوهش، افرادی که به صدسالگی‌ رسیده بودند، در مقایسه با همسالانشان که به ۱۰۰ سالگی نرسیدند، سطوح گلوکز (قند خون)، کراتینین (نشانگر کلیوی) و اسید اوریک پایین‌تری داشتند و مقادیر این نشانگرهای زیستی به‌ندرت به سطوح بسیار بالا یا بسیار پایین رسیده بود؛ به عنوان مثال، تعداد بسیار اندکی از این صدساله‌ها، قبل از رسیدن به این سن، سطح گلوکز بالاتر از ۶.۵ میلی‌مول بر لیتر یا کراتینین بالاتر از ۱۲۵ میکرومول بر لیتر داشتند.

بالا بودن سطوح گلوکز، کراتینین، اسید اوریک و نشانگرهای اختلال کبدی احتمال صدساله‌شدن را کاهش می‌دهند و سطوح کافی کلسترول تام و آهن، شرط ضروری برای عمر طولانی است.

پژوهشگران می‌گویند: این مطالعه مشخص نمی‌کند که کدام عوامل سبک زندگی یا کدام ژن‌ها مسئول مقادیر نشانگرهای زیستی هستند؛ اما منطقی است که در نظر بگیریم تغذیه یا مصرف الکل در این موضوع نقش دارند.

همچنین آن‌ها پایش منظم عملکرد کلیه (کراتینین)، عملکرد کبد، اسید اوریک و قند خون را هم‌زمان با افزایش سن، توصیه می‌کنند و می‌گویند که پیوندی بالقوه میان سلامت متابولیک، وضعیت تغذیه و طول عمر استثنایی وجود دارد.