تصور کنید در آسمان بر فراز درهٔ مرگ کالیفرنیا قدم می‌زنید و ناگهان چشمتان به یک صحنه کم‌نظیر می‌افتد: بمب‌افکن رادارگریز B-2 Spirit در کنار یک بوئینگ 737 تغییرشکل‌یافته که هیچ شباهتی به هواپیماهای مسافربری ندارد. این پرنده خاص همان RAT55 است؛ هواپیمایی که سال‌هاست سایه‌ای از رمز و راز بر فراز آسمان آمریکا پرسه می‌زند.
به گزارش یک پزشک، بسیاری از علاقه‌مندان هوانوردی حتی وجود آن را در ردهٔ افسانه‌ها می‌دانند، چرا که به‌ندرت دیده می‌شود و معمولاً در فضای هوایی کاملاً محدود مانند اطراف منطقه 51 فعالیت دارد. مأموریت اصلی آن سنجش ردپای راداری (Radar Cross Section) هواپیماهای پنهانکار است؛ نقشی که در توسعه و تداوم فناوری پنهانکاری ارتش آمریکا حیاتی محسوب می‌شود.
RAT55 در اصل یک بوئینگ 737-200 بود که در سال 1974 به نیروی هوایی آمریکا تحویل داده شد. در آن زمان، هواپیما با شماره سریال 73-1155 صرفاً یک T-43A برای آموزش ناوبری بود. این هواپیماها موتورهای JT8D توربوفن با خروجی یا بای‌پس کم داشتند و از نسل نخست 737ها بودند. اما سرنوشت 73-1155 کاملاً متفاوت شد. در اوایل دهه 2000 و پس از بازنشستگی بیشتر ناوبرهای آموزشی، این پرنده به شکلی گسترده بازطراحی شد و به تنها نمونه فعال NT-43A تبدیل گشت. پیشوند N در نام آن نشان می‌دهد که مأموریتش «دائماً آزمایشی» است، نه عملیاتی.
ظاهر RAT55 هیچ شباهتی به یک 737 عادی ندارد. دماغه و دم آن با رادوم‌های بزرگ پوشیده شده که درونشان آنتن‌های عظیم راداری قرار دارد. این سامانه‌ها قادرند بازتاب راداری (Radar Signature) هواپیماهای پنهانکار را از زوایای گوناگون و حتی از بالا اندازه‌گیری کنند. همچنین، بخش‌های بالایی بدنه می‌تواند با محفظه‌های اضافی برای سامانه‌های اپتیکی و فروسرخ تجهیز شود. همین ویژگی‌ها باعث شده تا RAT55 به یک آزمایشگاه پرنده تمام‌عیار تبدیل شود.
خانهٔ اصلی این پرنده، پایگاه مخفی Tonopah Test Range (TTR) در نواداست؛ همان پایگاهی که پروژه‌های سری چون F-117 و هواپیماهای بدون‌سرنشین محرمانه از آن برخاسته‌اند. با این حال، RAT55 گاهی در اطراف دره مرگ یا حتی تا فرودگاه‌های عمومی آمریکا ظاهر می‌شود. نمونه‌های کمیاب آن در آرکانزاس و تگزاس ثبت شده و اغلب این توقف‌ها صرفاً برای سوخت‌گیری عنوان شده‌اند.
کارکرد RAT55 فراتر از ثبت داده‌های عادی است. وقتی بمب‌افکن‌های B-2 یا جنگنده‌های نسل جدید از تعمیرات اساسی خارج می‌شوند، این هواپیما وظیفه دارد مطمئن شود که پوشش رادارگریز (Radar-Absorbent Skin) آن‌ها همچنان استاندارد است. حتی پروژه‌های آینده مانند بمب‌افکن B-21 Raider یا پهپادهای نسل جدید نیز ناگزیرند از فیلتر آزمایشی RAT55 عبور کنند. به همین دلیل، هر بار که این 737 قدیمی در آسمان ظاهر می‌شود، شایعات و گمانه‌زنی‌ها در میان علاقه‌مندان به اوج می‌رسد.
یکی از نادرترین صحنه‌هایی که عکاسان پرواز تا امروز ثبت کرده‌اند، حضور RAT55 در کنار B-2 Spirit بر فراز درهٔ مرگ است. این هم‌پروازی‌ها هرگز تصادفی نیستند، بلکه بخشی از فرایند ارزیابی راداری بمب‌افکن‌های رادارگریز به شمار می‌روند. پس از تعمیرات اساسی یا به‌روزرسانی‌های فناوری، هر B-2 باید بار دیگر مورد آزمون دقیق قرار گیرد تا مطمئن شوند پوشش پنهانکاری و طراحی بدنه هنوز توانایی کاهش ردپای راداری (Radar Cross Section) را دارند. RAT55 با رادوم‌های عظیم خود در دماغه و دم، توانایی دارد بازتاب راداری را از همهٔ زوایا بسنجند، کاری که سامانه‌های زمینی نمی‌توانند به همان دقت و از همان ارتفاع انجام دهند.
تصاویر ماهواره‌ای و گزارش‌های پژوهشگران مستقل مانند Dreamland Resort نشان می‌دهد که گاه B-2 مستقیماً از منطقه 51 برخاسته و همراه با RAT55 در آسمان نوادا پرواز کرده است. این پایگاه، علاوه بر باند پرواز مخفیانه، مجهز به سامانه‌های عظیم سنجش مقطع راداری روی زمین است که مکمل داده‌های هوابرد RAT55 محسوب می‌شوند. در واقع، ترکیب سنجش زمینی و پروازی تصویری کامل از ردپای راداری هر پرنده فراهم می‌کند. این داده‌ها نه‌تنها برای تأیید وضعیت B-2، بلکه برای پروژه‌های آینده مانند B-21 Raider نیز حیاتی‌اند.
تقریباً قطعی است که RAT55 در پروژه بمب‌افکن نسل جدید B-21 Raider نیز نقشی محوری دارد. این بمب‌افکن به‌عنوان جانشین B-2 طراحی شده و قرار است طی دهه آینده وارد خدمت شود. با توجه به گستردگی پهپادهای پیشرفته و جنگنده‌های نسل بعد مانند F-47، RAT55 بیش از هر زمان دیگری مأموریت دارد. هرچه پروژه‌های بیشتری وارد مرحلهٔ پرواز شوند، این هواپیمای آزمایشی قدیمی باید داده‌های بیشتری جمع‌آوری کند تا تضمین شود فناوری‌های پنهانکاری تازه مطابق استاندارد هستند.
با تمام این اهمیت، RAT55 هنوز یک هواپیمای 737-200 است که بیش از نیم‌قرن از عمر آن می‌گذرد. موتورهای JT8D آن متعلق به دوران پیش از 737-300 هستند و پشتیبانی فنی برای چنین مدلی به‌سرعت رو به کاهش است. پرسش مهم این است که چرا آمریکا این هواپیما را با نمونه‌ای جدیدتر جایگزین نکرده یا دست‌کم نسخهٔ کمکی دیگری برای آن نساخته است. برخی کارشناسان گمان می‌کنند که چنین جایگزینی در دست توسعه است، اما همانند خود RAT55، تا لحظه آخر پنهان نگاه داشته خواهد شد.
اگرچه RAT55 معمولاً در محدودهٔ محرمانهٔ نوادا و کالیفرنیا فعالیت دارد، اما گاه به شکلی غیرمنتظره در فرودگاه‌های عمومی آمریکا نیز فرود می‌آید. یکی از این رخدادها در آرکانزاس و دیگری در تگزاس اتفاق افتاد؛ جایی که عکاسان موفق شدند از نزدیک‌ترین فاصله تاکنون، تصاویر این 737 تغییرشکل‌یافته را ثبت کنند. در فرودگاه بین‌المللی آماریلو (Amarillo) این پرنده تنها برای یک ساعت توقف کرد و دوباره به سمت پایگاه تنوپا (Tonopah Test Range) پرواز کرد. علت این پروازها همچنان ناشناخته است و نیروی هوایی آمریکا هیچ توضیح رسمی در این‌باره ارائه نکرده است.
هواپیمای آزمایش راداری RAT55 نمونه‌ای بی‌همتاست که از دل یک 737 قدیمی بیرون آمده و نقشی حیاتی در حفظ و توسعه فناوری پنهانکاری ارتش آمریکا ایفا می‌کند. این هواپیما با پروازهای مشترک با بمب‌افکن B-2 Spirit و در پروژه‌های آینده مانند B-21 Raider به‌عنوان چشم پرنده برای سنجش مقطع راداری عمل می‌کند. سفرهای غیرمنتظره آن به فرودگاه‌های عمومی آمریکا پرسش‌های زیادی درباره مأموریت‌های پنهانی و احتمال ارتقا یا تعمیراتش برانگیخته است. در حالی‌که سن بالای آن آینده‌اش را مبهم کرده، RAT55 همچنان یکی از مرموزترین پرنده‌های نظامی جهان باقی مانده است.
RAT55 چیست و چه کاربردی دارد؟
RAT55 یک هواپیمای 737-200 تغییرشکل‌یافته است که برای سنجش ردپای راداری (Radar Cross Section) هواپیماهای پنهانکار طراحی شده و نقشی کلیدی در توسعه و نگهداری فناوری پنهانکاری دارد.
چرا RAT55 با B-2 Spirit پرواز می‌کند؟
این پروازها برای اطمینان از عملکرد پوشش پنهانکاری B-2 پس از تعمیرات یا ارتقا انجام می‌شوند تا مطمئن شوند سطح مقطع راداری همچنان در محدوده مطلوب قرار دارد.
آیا RAT55 هنوز تنها نمونه فعال است؟
بله، RAT55 تنها نمونه فعال NT-43A است و هیچ نسخهٔ مشابه دیگری تاکنون معرفی نشده است.
آیا این هواپیما جایگزین خواهد شد؟
با توجه به سن بالای بدنه و کمبود قطعات، احتمال جایگزینی یا توسعه نسخه‌ای جدید وجود دارد، اما تاکنون هیچ پروژهٔ رسمی اعلام نشده است.
چرا پروازهای RAT55 در فرودگاه‌های عمومی توجه‌برانگیز است؟
زیرا معمولاً در مناطق محرمانه پرواز می‌کند و حضور آن در فرودگاه‌های عمومی بسیار نادر است، همین مسئله کنجکاوی زیادی در میان علاقه‌مندان ایجاد می‌کند.
