اگر در یک شرکت، کارمندان احساس کنند حقوق اضافه‌کاری آن‌ها درست محاسبه نمی‌شود، اولین نتیجه آن از بین رفتن اعتماد و ایجاد دلخوری است. از آن طرف، کارفرمایی که محاسبه اضافه کاری را جدی نمی‌گیرد، امکان دارد که با شکایت، جریمه‌های قانونی یا حتی هزینه‌های غیر منتظره روبرو شود.
به همین دلیل، اضافه کاری فقط یک عدد روی فیش حقوقی نیست، بلکه نشان از رعایت قانون، عدالت در پرداخت و حفظ انگیزه کارکنان است.
مطابق با ماده ۵۱ قانون کار، ساعت‌های کاری قانونی در ایران، حداکثر ۴۴ ساعت در هفته است. این مقدار اگر به روز تقسیم شود، معادل ۷ ساعت و ۲۰ دقیقه ( ۷.۳۳) در روز کاری عادی می‌شود. به این ساعت، ساعت موظفی 1404 می‌‌گویند و مبنای محاسبه اضافه کاری است. جدول زیر ساعات موظفی ۱۴۰۴ را نشان می‌دهد.
با توجه به آنکه تعداد روزهای کاری و تعطیلات رسمی در هر ماه متفاوت است، ساعت کاری ماهانه نیز عدد ثابتی نیست و لازم است برای هر ماه از فرمول محاسبه ساعت کاری مجزا استفاده شود. ساعات کاری طبق قانون کار برای تمام کارگران شاغل بدون در نظر گرفتن شرایط کار و نوع کارگاه یکسان است و در این مورد هیچ استثنایی وجود ندارد.
اضافه‌کاری به زمانی اطلاق می‌شود که یک کارگر یا کارمند بیش از ساعت کار قانونی تعیین‌شده توسط وزارت کار، با توافق کارفرما به فعالیت ادامه دهد. طبق قانون، ساعت کار استاندارد ۷.۳۳ ساعت در روز و ۴۴ ساعت در هفته است که در مشاغل سخت و زیان آور به ۶ ساعت روزانه و ۳۶ ساعت هفتگی کاهش می‌یابد. دستمزد اضافه‌کاری با ۴۰٪ افزایش نسبت به نرخ عادی محاسبه و پرداخت می‌شود.
برای رعایت قانون کارو جلوگیری از تخلف، پیشگیری از اختلاف بین کارگر و کارفرما و ایجاد اعتماد و شفافیت در روابط کاری، محاسبه صحیح اضافه‌کاری ضروری است.
محاسبه اضافه کاری ۱۴۰۴ را طبق سه مرحله زیر انجام دهید.
۱. محاسبه دستمزد ساعت عادی
ابتدا باید حقوق روزانه را بر 7.33 تقسیم کنید که حقوق یک ساعت عادی به دست آید.
اگر حقوق روزانه شما ۳.۴۶۴.۵۶۶ باشد:
472.655 = 7.33 ÷ ۳.۴۶۴.۵۶۶
۲. اعمال ضریب قانونی اضافه کاری
طبق قانون، هر ساعت کار اضافی با ضریب ۱.۴ محاسبه می‌شود. ( یعنی ۴۰٪ بیشتر از مزد عادی)
۶۶۱.۷۱۷ = 1.4 × 472.655
۳. محاسبه ساعت‌های اضافه کاری
اگر مثلا در تیرماه ۲۰۰ ساعت کرده‌اید و ساعت موظفی آن ۱۸۳ ساعت است.
17 = 183 - 200
۱۱.۲۴۹.۱۸۹ = 17 × ۶۶۱.۷۱۷ = مبلغ اضافه کاری ماهانه
همهٔ اضافه کاری‌ها نرخ ثابت ندارند و بسته به شرایط ممکن است نرخ آن بالاتر رود. در ادامه آن را یاد می‌گیریم.
حالا چطور انواع اضافه کاری را محاسبه کنیم و مطمئن باشیم که صحیح محاسبه کرده‌ایم؟ پیشنهاد می‌کنیم برای محاسبه از ابزار آنلاینی که در ادامه معرفی می‌کنیم، استفاده کنید.
محاسبه دستی اضافه‌کاری نه تنها وقت‌گیر است، بلکه خطای انسانی هم در آن رخ می‌دهد. اشتباه وارد کردن ضریب یا جمع زدن اشتباه محاسبه را بر هم می‌زند. موسسه حسابداری محاسبان یک ابزار رایگان محاسبه اضافه کاری طراحی کرده که با وارد کردن تنها چند عدد، تمام مراحل بالا را برای شما انجام می‌دهد. ویژگی‌های این ابزار آنلاین عبارت است از:
برای استفاده از این ابزار، کافی است که وارد سایت محاسبان شوید و در قسمت مقاله‌ها، اضافه کاری را سرچ و در مقاله اضافه کاری حقوق و ساعت کاری خود را وارد کنید که بلافاصله پس از آن مبلغ اضافه کاری شما محاسبه شود.
