همشهری آنلاین، فاطمه عباسی: سینما تنها به پرده نقره‌ای و سالن‌های تاریک خلاصه نمی‌شود؛ روح آن در کالبد شهر نیز دمیده شده و در گوشه و کنار پایتخت ردپایی از خود به یادگار گذاشته است. از کوچه‌هایی که حالا نام بزرگان این هنر را بر پیشانی خود دارند تا خانه‌هایی که روزگاری محل زندگی و خلق هنری استادان سینما بوده و امروز به موزه تبدیل شده‌اند تهران میزبان میراث هنر هفتم است. در روزی که گذشت بسیاری از سینمادوستان شاید در سالن‌های سینما به تماشای فیلمی نشستند یا در جشن‌های روز سینما شرکت کردند، اما امروز می‌خواهیم سفری متفاوت را آغاز کنیم، سفری در خیابان‌ها و مکان‌هایی که نام و خاطره سینماگران را برای همیشه در حافظه شهر ثبت کرده‌اند. این مکان‌ها، از خیابان انتظامی تا موزه سینما در باغ فردوس تنها نام یا بنایی بر نقشه نیستند؛ اینها ایستگاه‌هایی برای ادای احترام به هنرمندانی هستند که با هنرشان به زندگی ما معنا و خاطره بخشیده‌اند و حالا نامشان بر تن شهر جاودانه شده است.
ستارگان بر تابلوی خیابان‌ها
شهرها حافظه دارند و خیابان‌ها و کوچه‌های تهران بخشی از این حافظه را به نام سینماگران و بازیگران بزرگ این سرزمین ثبت کرده‌اند تا یاد و نامشان در تردد روزمره شهروندان زنده بماند.
در سال۱۴۰۱، کوچه‌ای در قلب شهر، حد فاصل خیابان فلسطین جنوبی و برادران مظفر به نام زنده‌یاد خسرو شکیبایی، صاحب صدای ماندگار سینما درآمد. پیش از آن در سال۱۳۹۸، در تهران ۳خیابان مهم به نام ۳بازیگر سرشناس مزین شد: خیابانی در ابتدای مقدس اردبیلی به نام استاد جمشید مشایخی، خیابانی در نزدیکی نیاوران به نام آقای بازیگر، استاد عزت‌الله انتظامی و خیابانی در سعادت‌آباد به نام استاد محمدعلی کشاورز. در سال۱۳۹۹ نیز خیابان معارف در منطقه۲ به نام زنده‌یاد داوود رشیدی مزین و سردیس او در آنجا نصب شد. همچنین خیابان نیلوفر به نام استاد علی نصیریان، خیابان برنا در پارک هنرمندان به نام بانوی هنرمند، جمیله شیخی، خیابانی در منطقه تجریش به نام کارگردان شهیر، عباس کیارستمی، کوچه‌ای به نام منتقد و تهیه‌کننده فقید، علی معلم و خیابانی به نام استاد تئاتر و سینما، حمید سمندریان مزین شده است.
میراث آقای بازیگر
در میان تمام خانه‌های اهالی سینما تنها یک خانه است که درهایش به روی مردم باز است تا میراث صاحب‌نامش را به نمایش بگذارد: خانه-موزه استاد عزت‌الله انتظامی. این خانه که در خیابان اندرزگو واقع شده، محل زندگی آقای بازیگر در سال‌های پایانی عمر پربارش بود. استاد انتظامی در زمان حیات خود این ملک را به شهرداری تهران واگذار کرد تا پس از او به مرکزی فرهنگی برای فعالیت‌های هنری و موزه‌ای برای نمایش یادگارهای شخصی و هنری‌اش تبدیل شود. امروز این خانه آجری زیبا نه‌تنها میزبان وسایل شخصی، اسناد، عکس‌ها و جوایز این هنرمند بزرگ است، بلکه با داشتن یک سالن تئاتر کوچک به پاتوقی برای هنرمندان جوان و اجرای نمایش‌های تجربی تبدیل شده است. خانه-موزه انتظامی نمونه‌ای درخشان از پیوند عمیق یک هنرمند با مردم و فرهنگ جامعه‌اش است.
گنجینه هنر هفتم
وقتی صحبت از تاریخ سینما در ایران می‌شود، هیچ مکانی بهتر از موزه سینما در باغ فردوس نمی‌تواند این قصه صد و چندساله را روایت کند. این موزه که در یکی از زیباترین باغ‌ها و عمارت‌های قاجاری تهران قرار گرفته، گنجینه‌ای بی‌نظیر از تاریخ، تجهیزات، افتخارات و خاطرات سینمای ایران است. بازدیدکنندگان در این موزه سفری تاریخی را آغاز می‌کنند؛ از نخستین تجهیزات فیلمبرداری و نمایش فیلم در ایران، مانند دستگاه سینماتوگراف تا پوسترها، عکس‌های پشت صحنه، فیلمنامه‌ها و جوایز بین‌المللی سینماگران ایرانی در این موزه قرار دارد. هر تالار از این موزه به دوره‌ای خاص یا بخشی از فرایند تولید فیلم اختصاص دارد و ویترین‌های آن پر از یادگارهایی از فیلم‌های خاطره‌انگیز و ستارگان محبوب سینماست. موزه سینما فقط مکانی برای تماشا نیست، بلکه فضایی زنده با سالن‌های سینمای فعال است که گذشته و حال سینما را در کنار هم به مخاطب عرضه می‌کند.
کارخانه رؤیاسازی
شهرک سینمایی و تلویزیونی ایران (که با نام شهرک سینمایی غزالی شناخته می‌شود)، کارخانه بزرگ رؤیاسازی سینما و تلویزیون ایران است. این شهرک عظیم در سال۱۳۵۸ به همت کارگردان فقید، علی حاتمی برای ساخت سریال «هزاردستان» بنا شد و از آن زمان تاکنون لوکیشن اصلی بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌های تاریخی و معاصر بوده است. قدم زدن در این شهرک مانند سفر در زمان است، از خیابان لاله‌زار و گراند هتل تهران قدیم گرفته تا میدان بهارستان و دکورهای شهر کوفه که برای سریال «امام علی(ع)» ساخته شد. هر دکور و هر بنای این شهرک داستانی از یک اثر سینمایی یا تلویزیونی را در خود پنهان کرده است. شهرک غزالی تنها یک لوکیشن فیلمبرداری نیست، بلکه یک میراث فرهنگی زنده است که بخش مهمی از حافظه تصویری ملت ایران در آن شکل گرفته و همچنان به تولید خاطرات جدید برای نسل‌های آینده ادامه می‌دهد.
