پایان دوران پناهگاه‌های امن؟

دنیای اقتصاد یکشنبه 06 مهر 1404 - 00:04
توماس بوبرل در سال ۲۰۰۱ رساله دکترای خود را حول محور اوراق قرضه نوشت و در آن اثبات کرد که اوراق بدهی دولتی همواره از اوراق شرکت‌ها امن تر هستند. وی در رساله ی خود اشاره کرد سرمایه‌گذاران می‌دانند که حتی در شرایط بحرانی، یک دولت می‌تواند بدهی‌های خود را از روش‌های مختلفی چون افزایش مالیات‌ها، اصلاح بودجه و حتی چاپ پول بازپرداخت کند. این در حالی است که شرکت‌ها چنین قابلیتی را نداشته و درنتیجه هزینه‌ی استقراض آنها همواره بالاتر است.

در سپتامبر ۲۰۲۵، اوراق قرضه شرکت آکسا با مدیریت بوبرل از اوراق دولتی فرانسه پیشی گرفتند. فرانسه درحال‌حاضر در وضعیت سیاسی و اقتصادی متزلزلی به سر می‌برد و بازار اوراق دولتی این کشور با فشار مواجه شده است. درنتیجه بازدهی این اوراق افزایش یافته و هزینه‌ی استقراض دولت به شدت بالا رفته است. درحالی‌که تقاضا برای اوراق شرکت آکسا همچنان بالا است و بازدهی آنها نیز کاهش یافته است، به گونه‌ای که در میانه‌ی سپتامبر حتی از اوراق دولتی پیشی گرفته است. چنین رخدادی نادر است و به وضوح نشان می‌دهد که دولت فرانسه در چه وضعیتی قرار دارد. درحال‌حاضر بازدهی اوراق فرانسوی حتی از ایتالیا، که معمولا به‌عنوان فرزند مشکل‌ساز منطقه یورو شناخته می‌شود، و یونان، که در مرز خروج از منطقه یورو به دلیل بدهی هنگفت قرار داشت، بالاتر رفته است.

این اتفاق زنگ خطری برای سرمایه‌گذاران محسوب می‌شود. در شرایط بحرانی فعلی، یافتن پناهگاه امن برای بازیگران بازار دشوارتر از پیش شده است. بیشتر فرضیات قدیمی بازار از جمله اینکه اوراق دولتی امن ترین هستند، زیر سوال رفته است و سلسله‌مراتب مالی اروپا در حال بازآرایی است. در این میان، سیاست‌های دونالد ترامپ که با حمله به نهادهای مالی سنتی آمریکا همراه است، نیز به افزایش بی‌ثباتی دامن زده است.

در این راستا، بوبرل در مصاحبه‌ای هشدار داده است که امروزه دیگر هیچ پناهگاه امنی وجود ندارد و هر بازاری ممکن است در کسری از ثانیه، سقوط کند. وی افزود با توجه به اینکه شرکت آکسا موظف است تعهدات بیمه‌ای خود را پوشش دهد، این موضوع حیاتی بوده و در همین راستا تصور می‌شد که خزانه‌داری آمریکا یکی از بهترین پناهگاه‌های فعلی برای پوشش ریسک است، اما نوسانات بالای قیمت و نقدشوندگی پایین این موضوع را زیر سوال برده است. از این رو بهترین مسیر برای گذار از شرایط ناپایدار فعلی، تنوع بخشی به پرتفو است.

چرا دولت همیشه امن‌تر از شرکت‌ها بوده است؟

برای دهه‌ها، سرمایه‌گذاران به یک اصل ساده پایبند بودند که اوراق بدهی دولت‌ها کم‌ریسک‌ترین دارایی‌ها در بازارهای جهانی هستند. در شرایط بحرانی، قیمت این اوراق افزایش یافته و می‌توانند پناهگاهی امن برای سرمایه‌گذاران باشند. در صدر فهرست این دارایی‌ها، اوراق خزانه آمریکا، فرانک سوئیس، اوراق آلمان و ین ژاپن قرار دارند. علاوه بر این دارایی‌هایی همچون طلا و دلار نیز همواره از جایگاه ویژه‌ای در سبد سرمایه‌گذاران برای پوشش ریسک‌های موجود برخوردار بوده‌اند. 

به نظر می‌رسد تجربه و الگوریتم‌های معاملاتی به گونه‌ای شکل گرفته‌اند که در زمان شوک‌های مالی، این دارایی‌ها به صورت خودکار واکنش نشان می‌دهند و ارزش خود را حفظ می‌کنند.

با این حال رویدادهای اخیر ثابت کردند که این قواعد قدیمی دیگر نمی توانند تحت هر شرایطی صدق کنند. سقوط بازار اوراق خزانه آمریکا در زمان همه‌گیری کرونا در سال ۲۰۲۰، و سقوط مجدد آن‌ همراه با دلار در واکنش به اعمال تعرفه‌های ترامپ در آوریل ۲۰۲۵، نشان داد که حتی پناهگاه‌های امن هم می‌تواند دچار نوسان شود. بانک تسویه‌ بین‌المللی در گزارش اخیر خود اشاره کرده است که رابطه تاریخی دلار با سطوح ریسک بازار در حال سست شدن است و دیگر نمی‌توان بدون بررسی دقیق و ریزبینانه به آن اعتماد کرد.

علاوه بر این، BNP Paribas اخیرا در گزارشی عنوان کرده است که در سطح جهانی، بازدهی اوراق قرضه دولت‌هایی که معمولا مورد اعتماد سرمایه‌گذاران بوده‌اند، مانند آمریکا و آلمان و فرانسه، درحال افزایش است. درمقابل دولت‌هایی که پیش از این تحت عنوان دولت‌های پرریسک شناخته می‌شدند، همانند ایتالیا و اسپانیا، در حال بهبود وضعیت مالی خود هستند و توانسته‌اند اعتماد سرمایه‌گذاران را تا حدود زیادی جلب کنند. درنتیجه به نظر می‌رسد امروزه بازیگران بازار باید در زمینه پیش فرض‌های ذهنی خود بازنگری کنند.

علاوه بر این امروزه نرخ‌های بهره بالا باعث شده که شرکت‌ها در مدیریت بدهی‌های خود بسیار منضبط‌تر از قبل عمل کنند. آنها کمتر بی‌محابا وام می‌گیرند و برای حفظ اعتماد سرمایه‌گذاران تلاش می‌کنند. همین امر ایمنی اوراق شرکتی را تقویت کرده است. در حال حاضر، اوراق بدهی شرکتی در آمریکا با کمترین فاصله ریسک نسبت به اوراق خزانه معامله می‌شوند. این اتفاق در چند دهه گذشته بی‌سابقه بوده است. 

به این ترتیب، امروزه نوسانات بازار بیش از هر چیز ناشی از بدهی‌های دولتی است و نه شرکت‌ها. این موضوع تغییر بزرگی در قواعد بازی سرمایه‌گذاری محسوب شده و نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران باید با دیدی بازتر و استراتژیک‌تر به بازار نگاه کنند. شکست استانداردهای قدیمی برای پوشش ریسک پرتفو در بازارها نشان می‌دهد که همه‌چیز در معرض تردید است و بحران بزرگ بعدی ممکن است همه‌چیز را به هم بریزد و قوانین شناخته‌شده بازار را بی‌اعتبار کند.

سرمایه‌گذاران باید آماده باشند که دیگر هیچ پناهگاه امن مطلقی وجود ندارد و تنها راه پوشش ریسک، تنوع‌بخشی هوشمندانه است. این تنوع‌بخشی نه فقط بین انواع دارایی‌ها بلکه بین کشورهای مختلف، ارزها و حتی بخش‌های اقتصادی مختلف باید انجام شود. در دنیایی که سیاست، اقتصاد و بازارهای مالی در هم تنیده شده‌اند، هیچ تضمینی برای امنیت مطلق وجود ندارد و هر سرمایه‌گذاری باید استراتژی خود را بر پایه واقعیت‌های جدید بازار بنا کند.

منبع خبر "دنیای اقتصاد" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. (ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.