پنل سرمایه‌گذاری در اکوسیستم استارتاپی ایران در رویداد سالانه پادرو با حضور کیوان جامه‌بزرگ و نیما نامداری برگزار شد. در این پنل اعلام شد که سرمایه‌گذاری جدیدی تحت شرایط فعلی رخ نخواهد داد و سرمایه‌گذاران به‌دنبال حفظ منابع فعلی خود هستند تا در این شرایط باقی بمانند. همچنین حاضرین در این پنل باور داشتند که موج اقتصاد دیجیتال توسط نسل جدید شکل خواهد گرفت چرا که این موضوع با زندگی مردم ادغام شده است. آنها تأکید دارند که حاکمیت در نهایت با موج اقتصاد دیجیتال همراه خواهد شد و مجبور به پذیرش این موج خواهد شد.
«نیما نامداری» مدیرعامل کارنامه در ابتدای این پنل اعلام کرد: «هر سرمایه‌گذاری اگر در سال‌های اخیر حتی یک پراید خریده بود، سود بسیار هنگفتی به جیب زده بود. حوزه‌هایی مثل حوزه املاک و حتی برخی حوزه‌های غیر سنتی مثل فضای کسب‌وکارهای سوپرمارکتی هم سودآوری زیادی داشته است. در حال حاضر من واقعاً به کسی نمی‌توانم توصیه کنم که وارد حوزه سرمایه‌گذاری شود. من باور دارم که در بهترین حالت اگر بتوانیم همین تیم‌های فعلی را با چنگ و دندان حفظ کنیم هم خیلی هنر کردیم. در مورد سرمایه‌ای صحبت می‌کنیم که باید از آنها در برابر رگولاتورهای بی‌احساس و نادان محافظت کنیم. باید هسته درونی همین استارتاپ‌ها را حفظ کنیم و از آنسو منابع محدودی داریم که باید آنها را نگاه داشت. در حال حاضر صرف نمی‌کند کسی به‌تازگی وارد بازار سرمایه شود.»
نامداری همچنین باور دارد که رشد اکوسیستم استارتاپی کشور طی سالیان گذشته نه به‌خاطر سرمایه‌گذاری‌های بزرگ در سال ۹۴ که در حوزه 4G صورت گرفت که بلکه بخاطر حضور ایرانیان خارج از کشور در ایران و فعالیت جوانان حاذق بوده: «یک سری از ایرانیان آمدند و دانش خود را با ما به اشتراک گذاشتند و یک سری جوان باعلم و دانش نیز ریسک کردند و استارتاپ درست کردند. این موارد همزمان شد با توسعه زیرساخت و تحولات اکوسیست استارتاپی.» نامداری تأکید دارد مشکلات زیرساختی اما می‌تواند منجر به نابودی استارتاپ‌ها شود.
به باور نامداری، با وضع اختلالات اینترنتی، استارتاپ‌ها هر کاری را شروع کردند عملاً یک کار پارتیزانی است: «مشکلات فقط فنی نیستند و همه چیز را درگیر کرده است. یک برنامه‌نویس جوان برای دو خط کدزدن باید کلی انرژی مصرف کند. این افراد عصبانی از وضعیت اختلالات را باید آرام کرد و در این شرایط جذب سرمایه جدید یک چیز فانتزی به‌نظر می‌رسد.»
«کیوان جامه‌بزرگ» عضو هیئت‌مدیره سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران و معاون توسعه راهبردی و امور شرکت‌های هلدینگ فناپ نیز در ادامه این پنل با اعلام اینکه هیچکس فکر نمی‌کرد وضعیت کشور به این سمت برود گفت: «ما در فناپ همین کار سرمایه‌گذاری را بلد هستیم و باید این کار را ادامه دهیم. نمی‌توانیم بیخیال این فعالیت بشویم. با اتفاقات اخیری که رخ داده، ما هم بیشتر روی تاب‌آوری سرمایه‌گذاری‌هایی که کردیم متمرکز شدیم و می‌خواهیم از سرمایه‌های خود نگه‌داری کنیم. در واقع سیاست ما در فناپ اینست که هشتاد درصد حفظ سرمایه‌گذاری موجود را داشته باشیم و بیست درصد هم به سرمایه‌گذاری جدید فکر می‌کنیم.»
جامه‌بزرگ باور دارد پادرو یک وجه ممیزی متفاوت با سایر تیم‌ها داشته و آن هم این بوده که توانستند خودشان را در شرایط فعلی نجات دهند: «سرمایه‌گذاری سیصد میلیارد تومانی ما روی پادرو هنوز به اتمام نرسیده و همه پول به این تیم تزریق نشده است. از اول هم قرار نبود این سرمایه به یکباره به تیم وارد شود و حالا هم قص نداریم ادامه تزریق سرمایه را متوقف کنیم. ما از تیمی که روی آنها سرمایه‌گذاری کردیم خوشحال هستیم.»
در ادامه نامداری با تأکید براینکه در حال حاضر اکوسیستم استارتاپی در ایران وجود ندارد اعلام کرد که عناصر تداوم حیات استارتاپ‌ها در حال نابودی است: «مشکل جدی ما اینست که هیچ دانشجوی نخبه‌ای هیچ دلیلی ندارد که در ایران بماند. این یک عنصر مهم است و در آن شکست خوردیم. شاید در حال حاضر تیم‌های بزرگ و یا اپراتورها در اکوسیستم سرمایه‌های بزرگی نیز تزریق کرده باشند اما هیچ‌یک از این سرمایه‌گذاری‌ها، خروجی خاصی داشته است؟ خیر.» نامداری باور دارد سرمایه‌گذار هرچه‌قدر هم باهوش باشد وقتی با یک اکوسیستم ناقص روبرو شود، به مشکل می‌خورد.
جامه‌بزرگ نیز به بحران مهاجرت اشاره کرد و گفت: «اگر واقع‌بینانه نگاه کنیم،شرایط اصلا مناسب نیست. در سال گذشته ۷۵ درصد از نیروهای فناپ که از تیم ما خارج شدند، مهاجرت کردند. آنها در تیم‌های رقیب حاضر نشدند بلکه از ایران رفتند.» جامه‌بزرگ با طرح این پرسش که در این شرایط باید چه کرد؟ به این سوال خود پاسخ داد: «باید یک امیدی داد. نمی‌خواهیم خیلی امیدوارانه حرف بزنم اما حس می‌کنم فضا به سمت واقعیت پیش می‌رود. پیش‌تر این تصور وجود داشت که اکوسیستم استارتاپی قصد دارد تا اقتصاد ایران را نجات دهد و شرایط کشور را متحول کند. اما حالا تیم‌هایی ماندند که واقعا کاری می‌توانند بکنند. کل سرمایه‌ای که وارد استارتاپ‌های ایرانی شده اندازه چهار برج در پایتخت نیست اما رشد آنها بسیار بالاست. اسنپ در گاهی موارد از اوبر بیشتر رشد کرده و کار دیجی‌کالا بی‌نظیر است. این تیم‌ها در شرایط فعلی همینقدر می‌هوانند رشد کنند و نمی‌توان بیشتر انتظار داشت. باید انتظارات خود را تبدیل به خواسته‌هایی واقعی کنیم. سیاستگذار حساب ویژه‌ای روی اقتصاد دیجیتال باز نکرده و حتی به این تیم‌ها یک نگاه امنیتی دارد؛ در این شرایط همین قدر رشد هم عالی است.
نامداری در خاتمه صحبت‌های اعلام کرد که مردم در تمام حوزه‌های زندگی خود به دنبال تجارت الکترونیکی و خرید آنلاین هستند. او باور دارد دیجیتالی شدن راه‌های ارتباطی با مشتری اتفاق مهمی است که در همه کسب‌وکارها رخ داده است: «حاکمیت تصور می‌کند که تحول دیجیتال یک پدیده انتخابی است اما اینطور نیست. این نگاه غلط حاکمیت است. زندگی نسل جدید این موضوع را نمی‌پذیرد و آنها همه چیز را می‌خواهند و نگاه Selective ندارند. این مثل یک موج در نسل جدید به‌وجود می‌آید و به‌زودی به صورت سیاستگذار خواهد خورد.»
نامداری باور دارد سیاستگذار در نهایت مجبور است که کوتاه بیاید: «موج تحول دیجیتال آنچنان سیاستمدار را با خود خواهد برد که نمی‌توان هیچ جایگزینی برای آن درست کرد. او اعلام کرد برخی از سیاستمداران انتظاری از اینترنت ارند که نمی‌توان اصلا آن را متصور شد: «آنها نگاهی انتزاعی به اینترنت دارند و که نمی‌تواند شکل بگیرد. شاید یکی دو سالی موش و گربه بازی بتوان درآورد اما در نهایت موج اقتصاد دیجیتال حاکمیت را با خود خواهد برد و مجبور است که به حرف مردم گوش دهد و سیاست‌های درباره اینترنت تغییر پیدا کند. »
جامه‌بزرگ نیز در خاتمه صحبت‌های خود اعلام کرد باید به فکر بقا در این شرایط بود: «دنیا به سمت اقتصاد دیجیتال پیش رفته و کشور ما هم با تقاضایی که در جامعه ۸۵ میلیونی آن وجود دارد، قطعاً مشکلات را حل خواهد کرد. اقتصاد دیجیتال را نمی‌توان متوقف کرد.» اپ باور دارد جامعه ایران یک جامعه شبکه‌ای و نه توده‌ای و از همین رو می‌تواند از محدودیت‌های اینترنتی عبور کند.
