بیماری‌های قلبی، سرطان، دیابت، زوال عقل و غیره، تنها تعدادی از بیماری‌هایی هستند که هر سال میلیارد‌ها دلار صرف تحقیق و تلاش جهت ریشه‌کن کردن آن‌ها انجام می‌شود. به رغم این، حتی اگر بشر بتواند درمانی قطعی برای هر یک از این امراض پیدا کند، باز راه فراری از ایستگاه پایانی زندگی (مرگ) نیست.

 

دکتر جی اولشانسکی، استاد اپیدمیولوژی و آمار زیستی در دانشگاه ایلینوی دانشکده بهداشت عمومی شیکاگو می‌گوید: بشر تا زمانی‌که نتواند فرایند پیری (Aging) را متوقف سازد، پی به راز جاودانگی نخواهد برد.

 

آیا روزی خواهیم توانست این کار را انجام دهیم؟ چه تضمینی وجود دارد که گام جهت گسترش طول عمر، در مسیر نادرستی نباشد؟ آیا شواهدی در طبیعت در این زمینه وجود دارد و این‌که چرا برخی از محققان در این زمینه بسیار امیدوار هستند؟ شاید بتوان گفت همه این سؤالات، قطعاتی از پازل جاودانگی هستند. معمایی که جهان را دگرگون خواهد کرد؛ نامیرایی.

 

دکتر اوبری دو گری (Aubrey de Grey) را شاید بتوان پیشروی مطالعه جاودانگی دانست که توجه گسترده‌ای را به این اعتقاد جلب کرده است.

 

دی گری می‌گوید: محدودیتی جهت سالم نگه‌داشتن افراد وجود ندارد و شاید روزی دارو‌های ضد پیری با تنظیم دوباره یا برگشت ساعت فیزیولوژیک بدن بتوانند آسیب‌های واردشده به بدن را از بین ببرند.

 

او رئیس ارشد علوم و بنیان‌گذار بنیاد مرکز تحقیقات SENS است که تحقیق درباره چگونگی مهار ترمز برای پیری را انجام می‌دهد.

 

از نظر تئوری، دیدگاه دی گری خیلی دور از ذهن نیست؛ زیرا طبیعت توانسته است مهر تأییدی بر اکسیر جاودانگی بزند. عروس دریایی جاویدان گونه‌ای با نام علمی Turritopsis dohrnii قادر است سلول‌های خود را از حالت بالغ به نابالغ بازگرداند و در یک چرخه زندگی بسیار منظم دوباره جوان شود.

 

این تنها حیوانی است که می‌تواند با بازگشت از بزرگسالی به مرحله پولیپ خود در صورت تهدید خطر یا گرسنگی مرگ را فریب بدهد.

 

سر نخ‌های دیگری برای زندگی ابدی احتمالی نیز ممکن است در زیر آب وجود داشته باشد. بعضی از صدف‌های دریایی می‌توانند بیش از ۵۰۰ سال عمر کنند.

 

خرچنگ‌های دریایی ذخیره‌ای به ظاهر نامحدود از یک آنزیم جوانی را فراهم می‌کنند و برخی از دانشمندان را به این فکر وا داشته است که سخت‌پوستان در بهترین شرایط ممکن است برای همیشه زنده بماند.

 

محققان در میان انسان‌ها در حال مطالعه روی افراد پیر هستند. افرادی که نه تنها طول عمر بالاتری دارند، بدون بسیاری از بیماری‌های مزمن که همسالان را آزار می‌دهند، زندگی می‌کنند.

 

اطلاعات نشان می‌دهد افرادی که از ۹۵ تا ۱۱۲ سال دارند، به سرطان، بیماری قلبی، دیابت، پوکی استخوان و سکته مغزی تا ۲۴ سال دیرتر از افراد با طول عمر متوسط مبتلا می‌شوند.

 

کشف این علت با تقلید اطلاعات به دست آمده از DNA این افراد شاید بتواند زمینه را برای ژن‌تراپی هدفمند برای سایر افراد نیز هموار سازد.

 

اولشانسکی می‌گوید: به احتمال زیاد راز‌هایی در ژنوم آن‌ها وجود دارد که در نهایت کشف می‌شوند و به ما کمک می‌کنند تا مداخلات درمانی را برای تقلید اثرات کاهش پیری انجام بدهیم.

 

درمان پیری از این راه ممکن است نتیجه بیشتری نسبت به هدف قرار دادن بیماری‌های فردی داشته باشد. به این دلیل که حتی اگر بتوانید از هر بیماری فرار کنید، راه فراری برای پیری وجود ندارد.

 

دی گری می‌گوید: طول عمر عارضه جانبی سلامتی و پیری یک بیماری است. اگر بتوانیم افراد را سالم نگه داریم، احتمال مرگ آنها کاهش می‌یابد.

 

 

 

 

 

مطالعات قبلی نشان داد که در افراد دیابتی نوع ۲ که متفورمین مصرف می‌کنند، میزان مرگ و میر آنها به هر علتی در مقایسه با همسالانی که این دارو را مصرف نمی‌کنند، کمتر است. به نظر می‌رسد متفورمین به مهار بروز بیماری‌های وابسته به سن، از جمله بیماری‌های قلبی، زوال عقل و آلزایمر کمک می‌کند.

 

همچنین ممکن است خطر ابتلا به بسیاری از انواع سرطان را کاهش و همچنین احتمال زنده ماندن را افزایش بدهد. مشاهدات انجام‌شده از ابتدای پاندمی COVID-۱۹ نشان می‌دهد افرادی که هنگام مصرف متفورمین به ویروس مبتلا می‌شوند، احتمال کمتری برای بستری شدن در بیمارستان و مرگ را دارند.

 

در همین زمینه یک مطالعه کلینیکال ترایال طراحی شده است که اکنون در فاز ۳ بالینی قرار دارد. این مطالعه با نام TAME (Targeting Aging with Metformin) یا هدف‌گیری پیری با متفورمین با هدف اثبات این که این داروی ارزان‌قیمت و در دسترس ممکن است، یک اکسیر ضد پیری باشد، انجام می‌شود.

 

ذکر این نکته حائز اهمیت است که سبک زندگی سالم می‌تواند سال‌ها به زندگی بیشتر افراد بیافزاید و درواقع پیری سلولی را بهبود ببخشد.

 

برخی از پر بازده‌ترین کار‌ها برای این موضوع سیگار نکشیدن، فعالیت بدنی بیش از ۵ ساعت در هفته و حفظ وزن طبیعی است. دارو‌ها همچنین می‌توانند با قطع نشانگر‌های متداول پیری ازجمله طول تلومر، التهاب، استرس اکسیداتیو و کاهش متابولیسم سلول این کار را انجام بدهند.

 

 

 

 

 

سلول‌های آسیب‌دیده به عنوان راهی برای محافظت از بدن در برابر تقسیم سلولی مضر یا غیر قابل کنترل غیر فعال می‌شوند، اما مانند یک سیب کرم خورده که سیب‌های سالم را نیز خراب می‌کند. سلول‌های پیر Senescent cells نیز سلول‌های سالم مجاور خود را تشویق می‌کنند که دچار نقص عملکرد شوند. همچنین پروتئین‌هایی منتشر می‌کنند که آتش التهاب را روشن می‌کنند.

 

بدن شما به طور طبیعی این سلول‌ها را از بین می‌برد، اما سیستم‌های ایمنی افراد مسن پاک‌سازی سخت‌تری دارند؛ بنابر این سلول‌های پیر می‌توانند در همه جای بدن پدیدار شوند. تخلیه این بقایای انباشته ممکن است یکی از راه‌های جلوگیری از پیری باشد. 

 

جیمز کرکلند، یکی از محققانی است که این نظریه را بررسی می‌کند. او مخلوطی از داروی سرطانی Dasatinib و یک رنگدانه گیاهی به‌نام کوئرستین را به افراد مبتلا به بیماری کلیوی دیابتی داد. کوئرستین نوعی آنتی اکسیدان است که در انگور، گوجه فرنگی و سایر میوه‌ها وجود دارد و به سبزیجات عطر و طعم می‌بخشد.

 

یک آزمایش بالینی فاز ۱ نشان داد که ترکیب dasatinib-quercetin بافت‌های افراد مبتلا را از سلول‌های پیر پاکسازی می‌کند.

 

در مطالعه‌ای دیگر، دانشمندان از اکسیژن درمانی برای مقابله با سلول‌های پیر استفاده کردند. سی و پنج بزرگسال ۶۴ ساله و بالاتر اکسیژن درمانی را در یک محفظه تحت فشار دریافت کردند. پس از ۶۰ جلسه روزانه آنها کاهش سلول‌های پیر و بهبود طول بخش‌های از DNA به نام تلومر را نشان دادند.

 

تصور می‌شود که بخش‌های کوتاه تلومر‌ها یکی دیگر از علائم پیری است. محققان همچنین به دنبال فناوری ویرایش ژن CRISPR برای درمان‌های ضد پیری هستند؛ اما آزمایش‌ها تاکنون فقط روی موش‌ها انجام شده‌اند.

 

اداره سرشماری آمریکا پیش‌بینی می‌کند که آمریکایی‌های متولد ۲۰۶۰ باید به طور متوسط ۸۵.۶ سال زندگی کنند، درحالی‌که این رقم برای سال ۲۰۱۸ در حدود ۷۸ سال بود. پیش‌بینی De Grey متفاوت از این اعداد است. وی معتقد است که امید به زندگی برای برخی متولدین سال ۲۱۰۰ ممکن است ۵۰۰۰ سال باشد! با تمام این اوصاف هنوز راه زیادی تا کشف معمای جاودانگی باقی مانده است.

 

تلاش‌های بسیاری در جهت کاهش پیری و افزایش طول دوران جوانی در حال انجام است؛ اما باید دید که بشر ماجراجو تا کجا پیش خواهد رفت و چه اندازه می‌تواند راز نامیرایی را کشف کند.