طرز تهیه دسر سوهان؛ دسر یا خمیر سوهان همان سوهان است؟
دسر سوهان یک شیرینی سنتی ایرانی است که با الهام از سوهان معروف قم تهیه می شود، اما از نظر بافت و کاربرد با سوهان سنتی تفاوت دارد. سوهان سنتی که به عنوان یک شیرینی ترد و شکننده شناخته می شود، از ترکیب موادی مانند آرد، شکر، روغن، زعفران و مغزهای آجیل تهیه شده و پس از پخت به شکل جامد و سفت درمی آید.
اما دسر سوهان، که گاهی به آن "خمیر سوهان" یا "سوهان مایع" نیز گفته می شود، حالتی نرم، کرمی و کش دار دارد و بیشتر به عنوان یک دسر یا میان وعده مصرف می شود. این دسر با حفظ طعم و عطر اصیل سوهان، به دلیل بافت لطیف و قوام غلیظش، شبیه به کاچی یا حلوا است و معمولاً با چای یا به عنوان یک خوراکی مقوی سرو می شود.
دسر سوهان به دلیل داشتن موادی مانند آرد جوانه گندم، زعفران، کره و شکر، یک خوراکی پرانرژی و گرم مزاج محسوب می شود که به ویژه در فصول سرد یا برای وعده هایی مثل افطار در ماه رمضان بسیار مناسب است. این دسر نه تنها خوشمزه است، بلکه به دلیل استفاده از مواد مغذی، ارزش غذایی بالایی نیز دارد.
خیر، دسر سوهان یا خمیر سوهان با سوهان سنتی تفاوت های اساسی دارد. سوهان سنتی یک شیرینی خشک و ترد است که پس از پخت به شکل ورقه ای یا تکه ای سفت می شود و معمولاً به عنوان سوغات یا تنقلات مصرف می شود. اما خمیر سوهان در واقع همان مخلوط اولیه ای است که پیش از شکل گیری نهایی سوهان سنتی تهیه می شود و به صورت نرم و مایع باقی می ماند. به عبارت دیگر، خمیر سوهان می تواند پایه سوهان سنتی باشد، اما در دسر سوهان، این خمیر به عنوان محصول نهایی استفاده شده و پخت آن به شکلی انجام می شود که بافت نرم و کرمی خود را حفظ کند.
بافت: سوهان سنتی سفت و شکننده است، در حالی که دسر سوهان نرم و کش دار است.
کاربرد: سوهان سنتی به عنوان شیرینی و سوغات استفاده می شود، اما دسر سوهان بیشتر یک خوراکی دسری یا میان وعده است.
روش سرو: دسر سوهان معمولاً در ظرف سرو می شود و با قاشق خورده می شود، در حالی که سوهان سنتی به صورت تکه ای و با دست مصرف می شود.
بنابراین، اگرچه هر دو از مواد اولیه مشابهی تهیه می شوند، اما از نظر هدف، بافت و روش مصرف کاملاً متفاوت هستند.
تفاوت دسر سوهان با سوهان
دسر سوهان به دلیل استفاده از موادی مانند آرد جوانه گندم، زرده تخم مرغ، زعفران و کره، فواید تغذیه ای متعددی دارد:
منبع انرژی: آرد جوانه گندم سرشار از کربوهیدرات های پیچیده و قندهای طبیعی است که انرژی پایداری برای بدن فراهم می کند.
ویتامین ها و مواد معدنی: جوانه گندم حاوی ویتامین های گروه B و E است که برای سلامت سیستم عصبی و پوست مفیدند.
تقویت کننده: زرده تخم مرغ پروتئین و چربی های سالم را تأمین می کند و زعفران به بهبود خلق وخو و کاهش استرس کمک می کند.
گرم مزاجی: این دسر به دلیل طبع گرم، برای افراد سردمزاج یا در فصل های سرد بسیار مناسب است.
البته باید توجه داشت که دسر سوهان به دلیل داشتن شکر و کره، کالری بالایی دارد و مصرف بیش از حد آن برای افراد دارای رژیم غذایی کم کالری یا دیابتی توصیه نمی شود.
در ادامه، دستور تهیه دسر سوهان را به صورت کامل، دقیق و مرحله به مرحله توضیح می دهم تا بتوانید آن را به راحتی در خانه تهیه کنید.
| آرد سفید قنادی | ۱۰۰ گرم (حدود ۳/۴ پیمانه) |
| آرد جوانه گندم | ۳۰ گرم (حدود ۱/۴ پیمانه) |
| زرده تخم مرغ | ۲ عدد |
| پودر شکر (یا شکر آسیاب شده) | ۱۰۰ گرم (حدود ۲/۳ پیمانه) |
| کره (ذوب شده و خنک شده) | ۵۰ گرم |
| آب سرد | ۲ لیوان (حدود ۵۰۰ میلی لیتر) |
| زعفران دم کرده (غلیظ) | ۲ قاشق غذاخوری |
| گلاب (اختیاری) | ۲ قاشق غذاخوری |
| پودر هل (اختیاری) | ۱/۲ قاشق چای خوری |
| خلال پسته یا بادام | برای تزیین |
• زرده های تخم مرغ را در یک کاسه بریزید و با همزن دستی یا برقی کمی بزنید تا یکدست شوند.
• پودر شکر را به زرده ها اضافه کنید و به خوبی هم بزنید تا مخلوطی کرم رنگ و کش دار به دست آید.
•
کره ذوب شده (که خنک شده باشد) را به مخلوط اضافه کنید و حدود ۳۰ ثانیه تا ۱ دقیقه هم بزنید تا مخلوط غلیظ و یکنواخت شود. این مخلوط را کنار بگذارید.
• آرد سفید و آرد جوانه گندم را در یک کاسه مخلوط کرده و دو بار الک کنید تا کاملاً یکدست شوند.
• در یک قابلمه (ترجیحاً مسی یا نچسب)، ۲ لیوان آب سرد بریزید.
• مخلوط آرد را به تدریج به آب اضافه کنید و همزمان با همزن دستی یا قاشق چوبی هم بزنید تا گلوله های آرد کاملاً باز شوند و مخلوطی صاف به دست آید.
• قابلمه را روی حرارت ملایم قرار دهید.
• به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه مدام هم بزنید تا مخلوط غلیظ شود و بوی خامی آرد از بین برود. در این مرحله، قوام مخلوط باید شبیه به فرنی غلیظ یا کاچی شود.
• مخلوط زرده، شکر و کره را به قابلمه اضافه کنید و به سرعت هم بزنید تا کاملاً با مواد آردی ترکیب شود.
• زعفران دم کرده، گلاب و پودر هل را اضافه کنید و هم زدن را ادامه دهید. این مواد به دسر رنگ، عطر و طعم بی نظیری می دهند.
• حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه دیگر روی حرارت ملایم هم بزنید تا دسر به قوام دلخواه برسد. زمانی که رد قاشق روی مواد باقی ماند، یعنی دسر آماده است.
• شعله را خاموش کنید و دسر را در ظرف مورد نظر بریزید.
• اجازه دهید دسر کمی خنک شود (به دمای اتاق برسد).
• سطح دسر را با خلال پسته، خلال بادام یا پودر پسته تزیین کنید.
نحوه درست کردن دسر سوهان
انتخاب قابلمه: استفاده از قابلمه مسی به دلیل انتقال یکنواخت حرارت، نتیجه بهتری می دهد، اما قابلمه نچسب هم مناسب است.
هم زدن مداوم: برای جلوگیری از گلوله شدن آرد و ته گرفتن دسر، باید در تمام مراحل پخت مدام هم بزنید.
تنظیم شیرینی: مقدار شکر را می توانید بر اساس ذائقه خود کم یا زیاد کنید. اگر دسر را کمتر شیرین دوست دارید، ۷۰ گرم شکر کافی است.
جایگزینی آب با شیر: در برخی دستورها به جای آب از شیر استفاده می شود که طعم ملایم تر و کرمی تری به دسر می دهد.
نگهداری: دسر سوهان را می توانید تا ۳-۴ روز در یخچال در ظرف دربسته نگهداری کنید. قبل از سرو، کمی آن را گرم کنید تا بافت نرمش حفظ شود.
دسر سوهان یک خوراکی سنتی، خوشمزه و مقوی است که با وجود شباهت در مواد اولیه به سوهان سنتی، به دلیل بافت نرم و کرمی اش تجربه متفاوتی را ارائه می دهد. این دسر نه تنها به عنوان یک میان وعده یا دسر مجلسی کاربرد دارد، بلکه به دلیل خواص تغذیه ای و طعم دلپذیرش، می تواند جایگزین تنقلات ناسالم شود. با رعایت مراحل و نکات ذکرشده، می توانید این دسر را به راحتی در خانه تهیه کنید و از آن در کنار خانواده لذت ببرید.
گردآوری: بخش آشپزی بیتوته
