کیست کرویید، یک کیسه پر از مایع است که در بخش کرویید پلکسوس مغز جنین شکل می‌گیرد. کرویید پلکسوس ناحیه‌ای در مغز بوده که مسئول تولید مایع مغزی-نخاعی (CSF) است. این مایع از مغز و نخاع محافظت کرده و مواد مغذی لازم را فراهم می‌کند. کیست‌های کرویید معمولاً در سه‌ماهه دوم بارداری (بین هفته‌های ۱۶ تا ۲۴) در سونوگرافی دیده می‌شوند. اندازه آن‌ها معمولاً کوچک و در حدود ۲ تا ۱۰ میلی‌متر است.
دلایل ایجاد کیست کرویید جنین هنوز به طور کامل شناخته نشده‌اند، اما یافته‌های علمی نشان می‌دهد که این کیست‌ها اغلب بخشی طبیعی از رشد مغز جنین در مراحل ابتدایی بارداری هستند. در ادامه، دلایل و فرضیات رایج درباره تشکیل کیست کرویید را مرور می‌کنیم:
در سه‌ماهه دوم بارداری، مغز جنین به سرعت در حال رشد و تمایز سلولی است. کرویید پلکسوس که مسئول تولید مایع مغزی-نخاعی (CSF) است، به طور موقت ممکن است ساختارهایی مشابه کیست‌های کوچک پر از مایع ایجاد کند. در اکثر موارد، این کیست‌ها به صورت طبیعی و بدون مداخله خاصی، تا هفته ۲۸ بارداری خود به خود از بین می‌روند.
زمانی‌که مایع مغزی-نخاعی در نواحی خاصی از کرویید پلکسوس به طور موقت تجمع پیدا کند، ممکن است ساختار کیستی شکل بگیرد. این وضعیت معمولاً نتیجه فرآیندهای فیزیولوژیکی طبیعی بدن جنین است و نشانه بیماری نیست.
در موارد نادری که کیست کرویید با سایر ناهنجاری‌ها همراه است، ممکن است به عنوان یکی از نشانه‌های اختلالات ژنتیکی مانند تریزومی ۱۸ (سندروم ادوارد) در نظر گرفته شود. با این حال، به تنهایی وجود کیست کرویید، به خصوص اگر «isolated» باشد (یعنی با هیچ نشانه غیرطبیعی دیگری همراه نباشد)، معمولاً بی‌خطر و غیرژنتیکی است.
برخی محققان احتمال داده‌اند که تغییرات جزئی در فشار مایع مغزی یا ساختار جمجمه در حال تکامل، ممکن است زمینه‌ساز ایجاد این کیست‌های موقتی شود.
خیر، در بیشتر موارد کیست کرویید پلکسوس (choroid plexus cyst) خطری ندارد و نیازی به درمان نیست. در بیش از ۹۰٪ موارد، این کیست‌ها کاملاً خوش‌خیم هستند و در طول رشد طبیعی مغز جنین، خود به خود و بدون مداخله پزشکی (معمولاً تا هفته ۲۸ بارداری) ناپدید می‌شوند.
اگر این کیست تنها یافته غیر طبیعی در سونوگرافی باشد، به آن "isolated CPC" گفته می‌شود که معمولاً بی‌خطر است. اگر همزمان با کیست، ناهنجاری‌های دیگری در سونوگرافی دیده شود (مثل مشکلات در رشد اندام‌ها، قلب یا جمجمه)، پزشک ممکن است بررسی‌های تکمیلی برای رد اختلالات ژنتیکی مانند تریزومی ۱۸ (سندرم ادوارد) تجویز کند.
خیر، درمان خاصی نیاز نیست. در صورت isolated بودن، نیازی به دارو، جراحی یا اقدامات دیگر نیست. تنها در شرایط خاص، پزشک ممکن است آزمایش‌هایی مانند آمنیوسنتز یا NIPT را پیشنهاد دهد، آن هم فقط برای اطمینان بیشتر.
مراجعه به پریناتولوژیست معمولاً زمانی توصیه می‌شود که یکی از شرایط زیر وجود داشته باشد:
اگر در سونوگرافی ناهنجاری‌های دیگری مانند مشکلات ساختاری در مغز، قلب یا اندام‌های دیگر دیده شود، ارزیابی بیشتر توسط پریناتولوژیست ضروری است.
در صورت وجود سابقه سندرم‌هایی مانند تریزومی ۱۸ یا سایر اختلالات ژنتیکی در خانواده، ارجاع برای بررسی‌های تخصصی‌تر منطقی است.
اگر تست‌های غربالگری سه ماهه اول یا دوم، خطر ابتلای جنین به اختلالات کروموزومی را بالا نشان دهند، ممکن است نیاز به بررسی بیشتر از جمله مشاوره ژنتیک یا آمنیوسنتز باشد.
کیست کرویید پلکسوس (choroid plexus cyst) معمولاً به طور اتفاقی و در جریان بررسی‌های معمول بارداری کشف می‌شود. این نوع کیست یکی از یافته‌های نسبتاً شایع در سونوگرافی سه ماهه دوم بارداری است و در بیشتر موارد بدون علامت و بی خطر است.
مراحل و روش‌های تشخیص:
مهم‌ترین و رایج‌ترین روش تشخیص کیست کرویید، سونوگرافی دقیق بین هفته‌های ۱۸ تا ۲۲ بارداری است. در این اسکن، متخصص سونوگرافی ساختار مغز جنین را بررسی کرده و می‌تواند کیست‌هایی به اندازه ۲ تا ۱۰ میلی‌متر را در ناحیه بطن‌های مغزی مشاهده کند.
در صورت نیاز به بررسی دقیق‌تر، پزشک ممکن است از سونوگرافی با رزولوشن بالا یا حتی سونوگرافی سه بعدی استفاده کند تا موقعیت، اندازه و تعداد کیست‌ها را مشخص کند.
اگر کیست تنها یافته غیرعادی باشد (isolated)، معمولاً اهمیت بالینی ندارد. اگر همراه با سایر ناهنجاری‌ها دیده شود، احتمال اختلالات ژنتیکی مانند تریزومی ۱۸ (Edwards Syndrome) مطرح می‌شود و ارزیابی‌های بعدی توصیه خواهد شد.
در صورت نیاز به بررسی بیشتر، نتایج تست‌های غربالگری سه ماهه اول یا دوم (مانند آزمایش‌های بیوشیمیایی یا NIPT) برای ارزیابی خطر اختلالات کروموزومی در کنار یافته کیست در نظر گرفته می‌شود.
اگر خطر ابتلا به اختلالات ژنتیکی بالا بوده یا نتایج غربالگری مشکوک باشد، پزشک ممکن است آمنیوسنتز را برای بررسی دقیق کروموزوم‌های جنین پیشنهاد دهد.
در بیشتر موارد، کیست کرویید جنین یک یافته خوش‌خیم، موقتی و بدون عارضه در سونوگرافی دوران بارداری است که معمولاً خود به خود تا پایان سه ماهه دوم یا سوم بارداری از بین می‌رود. اگر این کیست به تنهایی و بدون سایر ناهنجاری‌های ساختاری یا کروموزومی مشاهده شود، معمولاً جای نگرانی ندارد و نیاز به مداخله درمانی خاصی نیست. با این حال، ارزیابی دقیق سونوگرافی و در صورت لزوم بررسی‌های تکمیلی ژنتیکی، برای اطمینان از سلامت کامل جنین توصیه می‌شود. پیگیری منظم بارداری تحت نظر متخصص، کلید تصمیم‌گیری درست و آگاهانه در مواجهه با کیست کرویید جنین است.
