سوال «آیا تتر قابل ردیابی است؟» اخیراً به یکی از داغ‌ترین موضوعات جامعه ارز دیجیتال ایران تبدیل شده است. اما نگرانی اصلی عمیق‌تر از این است: «آیا ممکن است دارایی تتری من، به خصوص از صرافی‌های ایرانی، روزی مسدود شود؟» این دغدغه با انتشار اخبار همکاری شرکت تتر با نهادهای نظارتی به یک ریسک ملموس تبدیل شده که امنیت سرمایه کاربران ایرانی را مستقیماً تهدید می‌کند.

این گزارش جامع با هدف پاسخگویی کامل به این نگرانی‌ها تدوین شده است. در این مقاله، نه تنها قابلیت ردیابی فنی تتر بررسی می‌شود، بلکه مکانیزم‌های قانونی و فنی که به شرکت تتر اجازه فریز کردن دارایی‌ها را می‌دهد، کالبدشکافی خواهد شد. کاربران با مطالعه این راهنما، درک روشنی از چرایی و چگونگی ردیابی و مسدود شدن تتر به دست آورده و به یک جعبه ابزار عملی برای به حداقل رساندن این ریسک‌ها مجهز خواهند شد.

آیا تتر قابل ردیابی است؟

پاسخ کوتاه و صریح به این سوال، مثبت است. بله، تمام تراکنش‌های تتر، مانند بسیاری دیگر از ارزهای دیجیتال، به طور کامل قابل ردیابی هستند. این ویژگی ذاتی فناوری بلاک چین است که تتر بر بستر آن عمل می‌کند. اما برای درک کامل پیامدهای این موضوع، باید به عمق سازوکار آن نگاه کرد.

شفافیت بلاک چین

اساس کار ارزهای دیجیتالی مانند تتر، فناوری بلاک چین است. بلاک چین را می‌توان به یک دفتر کل حسابداری عمومی و توزیع‌شده تشبیه کرد. هر تراکنشی که با تتر انجام می‌شود، از جمله انتقال از یک کیف پول به کیف پول دیگر، به عنوان یک رکورد دائمی در این دفتر کل ثبت می‌شود و این رکورد برای همیشه در آن باقی می‌ماند و قابل تغییر یا حذف نیست.

این دفتر کل برای همه قابل مشاهده است. می‌توان آن را به یک صورت‌حساب بانکی تشبیه کرد که هر کسی در دنیا می‌تواند آن را ببیند، با این تفاوت که به جای نام و نام خانوادگی افراد، از آدرس‌های کیف پول (رشته‌های طولانی از حروف و اعداد) استفاده می‌شود. این ماهیت شفاف، اساس قابلیت ردیابی تتر است.  

نکته کلیدی در اینجا، تفاوت میان «ناشناس بودن» (Anonymous) و «نام مستعار بودن» (Pseudonymous) است. تراکنش‌های بلاک چین کاملاً ناشناس نیستند؛ آن‌ها با نام مستعار انجام می‌شوند. اگرچه هویت واقعی شما مستقیماً به آدرس کیف پولتان در بلاک چین متصل نیست، اما شرکت‌های تحلیلی قدرتمند می‌توانند با دنبال کردن ردپای تراکنش‌ها، این آدرس‌های مستعار را به نهادهای دنیای واقعی (مانند صرافی‌ها) و در نهایت به هویت شما مرتبط سازند. بنابراین، قابلیت ردیابی، پیش‌نیاز اصلی برای هرگونه اقدام نظارتی یا اجرایی است.

ابزارهای ردیابی تتر و سایر ارزهای دیجیتال

چندین ابزار کلیدی برای ردیابی تراکنش‌های تتر وجود دارد که درک آن‌ها برای هر کاربری ضروری است:

• هش تراکنش (TxID): هر تراکنش در شبکه بلاک چین، یک شناسه منحصر به فرد به نام «شناسه تراکنش» یا TxID دریافت می‌کند. این شناسه که مجموعه‌ای از حروف و اعداد است، مانند یک کد رهگیری دیجیتال برای تراکنش عمل می‌کند. با در دست داشتن این کد، می‌توان تمام جزئیات یک تراکنش خاص را مشاهده کرد.  

• بلاک اکسپلوررها (Block Explorers): این‌ها وب‌سایت‌هایی هستند که به عنوان موتورهای جستجوی بلاک چین عمل می‌کنند. معروف‌ترین اکسپلوررها برای شبکه‌هایی که تتر روی آن‌ها فعال است، اتراسکن (Etherscan) برای تتر مبتنی بر اتریوم (ERC-20) و ترون اسکن (Tronscan) برای تتر مبتنی بر ترون (TRC-20) هستند. با وارد کردن هش تراکنش یا آدرس کیف پول در این سایت‌ها، هر شخصی می‌تواند جزئیاتی مانند آدرس فرستنده و گیرنده، مقدار تتر منتقل شده، زمان دقیق تراکنش و وضعیت تأیید آن را ببیند.  

• تاریخچه کیف پول (Wallet History): کیف پول‌های ارز دیجیتال نیز تاریخچه‌ای از تراکنش‌های ورودی و خروجی را به صورت کاربرپسند نمایش می‌دهند. با این حال، این تاریخچه صرفاً یک نمایش از داده‌هایی است که از بلاک اکسپلوررها استخراج می‌شود. منبع اصلی و قابل استناد، خود بلاک چین است.  

نحوه فریز شدن تتر

قابلیت ردیابی یک موضوع است، اما توانایی مسدود کرد یا فریز کردن تتر یک قابلیت کاملاً متفاوت است که ریشه در ساختار متمرکز تتر دارد. برخلاف ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز مانند بیت کوین، تتر دارای یک نقطه کنترل مرکزی است که این امکان را فراهم می‌کند.

تتر، یک توکن متمرکز است

بیت کوین توسط هیچ نهاد یا شرکتی کنترل نمی‌شود و کاملاً غیرمتمرکز است. اما تتر (USDT) توسط یک شرکت خصوصی به نام Tether Limited صادر و مدیریت می‌شود. این تمرکزگرایی یک انتخاب طراحی عامدانه است. این ساختار به تتر اجازه می‌دهد تا با چهارچوب‌های قانونی و نظارتی مالی در سراسر جهان همکاری کند، اما همین ویژگی، یک شمشیر دولبه است که قدرت کنترل و مسدودسازی را در اختیار شرکت صادرکننده قرار می‌دهد. این قابلیت فریز کردن یک باگ یا نقص فنی نیست؛ بلکه یک ویژگی طراحی‌شده برای انطباق با مقررات است.  

تابع blacklist در قرارداد هوشمند تتر

تتر به عنوان یک توکن بر روی دیگر مانند اتریوم و ترون فعالیت می‌کند و عملکرد آن توسط یک «قرارداد هوشمند» (Smart Contract) تعریف می‌شود. در کد این قرارداد هوشمند، یک تابع مدیریتی خاص وجود دارد که معمولاً با نام‌هایی مانند addBlackList یا freeze شناخته می‌شود. برای آشنایی بیشتر با سازوکار تتر می‌توانید مقاله تتر چیست ما را بخوانید.  

این تابع به شکل زیر عمل می‌کند:

شرکت Tether Limited به عنوان مالک و مدیر قرارداد هوشمند، این اختیار را دارد که هر آدرس کیف پولی را به این «لیست سیاه» اضافه کند. به محض اینکه یک آدرس در این لیست قرار می‌گیرد، قرارداد هوشمند به طور خودکار هرگونه تراکنش خروجی USDT از آن آدرس را رد می‌کند.

به عبارت دیگر، تترهای موجود در آن کیف پول قفل یا «فریز» می‌شوند و دیگر قابل انتقال نیستند. نکته بسیار مهمی که باید به آن توجه کرد این است که این مسدودسازی فقط و فقط روی توکن‌های USDT اعمال می‌شود. اگر در همان کیف پول، ارزهای دیجیتال دیگری مانند اتریوم (ETH) یا بیت کوین (BTC) وجود داشته باشد، آن‌ها تحت تأثیر قرار نمی‌گیرند، زیرا قراردادهای هوشمند آن‌ها چنین قابلیتی ندارند.  

چه کسی دستور فریز تتر را صادر می‌کند؟

مسدود کردن آدرس‌ها به صورت خودسرانه و بدون دلیل انجام نمی‌شود. شرکت تتر تقریباً همیشه در پاسخ به درخواست‌های رسمی از سوی نهادهای اجرای قانون بین‌المللی، احکام دادگاه‌ها یا برای پایبندی به تحریم‌های دولتی اقدام به فریز کردن دارایی‌ها می‌کند.

موارد متعددی از این اقدام در گذشته ثبت شده است، مانند مسدود کردن میلیون‌ها دلار تتر که در هک‌های بزرگ صرافی‌ها به سرقت رفته بود یا دارایی‌های مرتبط با فعالیت‌های غیرقانونی مانند پولشویی و تأمین مالی تروریسم. این موضوع نشان می‌دهد که مکانیزم فریز کردن کاملاً فعال است و در شرایط خاص به کار گرفته می‌شود.  

ردیابی تتر کاربران ایرانی

اکنون که با قابلیت‌های فنی ردیابی و مسدودسازی تتر آشنا شدیم، باید این مفاهیم را به ریسک واقعی که کاربران ایرانی با آن مواجه هستند، متصل کنیم. این ریسک عمدتاً از ناحیه تحریم‌های اقتصادی ایالات متحده و اکوسیستم نظارتی که برای اجرای آن‌ها شکل گرفته، ناشی می‌شود.

دفتر کنترل دارایی‌های خارجی (OFAC) چیست؟

دفتر کنترل دارایی‌های خارجی (Office of Foreign Assets Control) یا به اختصار OFAC، یکی از زیرمجموعه‌های وزارت خزانه‌داری ایالات متحده است. وظیفه اصلی این نهاد، تدوین و اجرای تحریم‌های اقتصادی و تجاری علیه کشورها، سازمان‌ها و افرادی است که به عنوان تهدیدی برای امنیت ملی، سیاست خارجی یا اقتصاد آمریکا شناخته می‌شوند. ایران یکی از کشورهایی است که تحت شدیدترین و جامع‌ترین تحریم‌های OFAC قرار دارد.  

از لیست سیاه SDN تا آدرس‌های کریپتو

یکی از ابزارهای اصلی OFAC، «لیست اتباع ویژه و افراد مسدود شده» (Specially Designated Nationals and Blocked Persons List) یا به اختصار لیست SDN است. هر شخص یا نهادی که در این لیست قرار گیرد، دارایی‌هایش در حوزه قضایی آمریکا مسدود می‌شود و اشخاص و شرکت‌های آمریکایی از هرگونه معامله با او منع می‌شوند.  

نقطه عطف ماجرا اینجاست که OFAC در سال‌های اخیر، شروع به اضافه کردن آدرس‌های مشخص ارز دیجیتال به لیست SDN کرده است. این اقدام، پل مستقیمی میان قوانین تحریمی آمریکا و دنیای شفاف بلاک چین ایجاد کرده است. وقتی یک آدرس ارز دیجیتال در لیست SDN قرار می‌گیرد، هرگونه تراکنش با آن آدرس به منزله نقض تحریم‌ها تلقی می‌شود و شرکت‌های حوزه کریپتو که ملزم به رعایت قوانین آمریکا هستند (مانند بسیاری از صرافی‌ها و شرکت تتر)، موظف به مسدود کردن تعامل با آن آدرس می‌شوند.  

همکاری تتر با نهادهای نظارتی و شرکت‌های تحلیلی

شرکت Tether Limited اگرچه در هنگ‌کنگ مستقر است و ادعا می‌کند به شهروندان آمریکایی خدمات نمی‌دهد، اما بارها به صراحت اعلام کرده که به قوانین بین‌المللی پایبند است و با نهادهای اجرای قانون در سراسر جهان همکاری می‌کند. این همکاری تنها به صورت واکنشی (در پاسخ به درخواست‌ها) نیست، بلکه جنبه پیشگیرانه نیز دارد.  

تتر به طور فعال با شرکت‌های پیشرو در زمینه تحلیل بلاک چین مانند Chainalysis و TRM Labs همکاری می‌کند. این شرکت‌ها با استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی و تحلیل داده‌های عظیم، تراکنش‌های روی بلاک چین را به صورت شبانه‌روزی رصد می‌کنند. آن‌ها الگوهای مشکوک را شناسایی کرده و آدرس‌های با ریسک بالا را برچسب‌گذاری می‌کنند.

یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های این شرکت‌ها، شناسایی و پرچم‌گذاری (Flagging) کیف پول‌های مرتبط با صرافی‌های ایرانی و سایر نهادهای تحت تحریم است. این اکوسیستم نظارتی، زنجیره‌ای از مسئولیت را ایجاد می‌کند که از یک صرافی ایرانی شروع شده و می‌تواند به فریز شدن دارایی کاربر نهایی ختم شود.  

آیا تترهای خریداری شده از صرافی‌های ایرانی در خطر هستند؟

با توجه به زیرساخت‌های فنی و قانونی که شرح داده شد، پاسخ به این سوال کلیدی مثبت است. تترهایی که از صرافی‌های ایرانی خریداری می‌شوند، به دلیل ردپای دیجیتالی که از خود به جای می‌گذارند، در معرض ریسک بالاتری برای مسدود شدن قرار دارند.

اثر انگشت صرافی ایرانی روی تتر شما

وقتی کاربری از یک صرافی ایرانی تتر می‌خرد و آن را به کیف پول شخصی خود برداشت می‌کند، این تراکنش از «کیف پول داغ» (Hot Wallet) آن صرافی انجام می‌شود. آدرس‌های کیف پول صرافی‌های بزرگ ایرانی برای شرکت‌های تحلیلی بلاک چین کاملاً شناخته‌شده و به عنوان نهادهای مستقر در ایران برچسب‌گذاری شده‌اند. این تراکنش یک پیوند مستقیم و غیرقابل انکار روی بلاک چین ایجاد می‌کند که نشان می‌دهد دارایی شما از یک منبع پرخطر (از دیدگاه نهادهای نظارتی بین‌المللی) سرچشمه گرفته است.  

یک تصور غلط رایج این است که با انتقال تتر میان چند کیف پول شخصی، می‌توان این ردپا را پاک کرد. این تصور کاملاً اشتباه است. تمام تاریخچه یک کوین برای همیشه روی بلاک چین ثبت است و به راحتی توسط ابزارهای تحلیلی قابل ردیابی است.

به عبارتی، منشأ هر کوین همیشه قابل مشاهده است و از بین نمی‌رود. آسیب‌پذیری اصلی، ارتباط تراکنشی با یک نهاد شناخته‌شده ایرانی است. خطر در خود USDT نیست، بلکه در قابلیت ردیابی مستقیم آن به یک منبع تحت تحریم است.

تاریخچه فریز شدن تتر کاربران ایرانی

در حالی که گزارش‌های سیستماتیک و گسترده‌ای مبنی بر فریز شدن انبوه کیف پول‌های شخصی کاربران ایرانی توسط خود شرکت تتر تا به امروز منتشر نشده است، اما زیرساخت‌ها و رویه‌ها برای این کار کاملاً مهیاست. از سوی دیگر، گزارش‌های متعددی از مسدود شدن حساب‌های کاربری ایرانیان در صرافی‌های بزرگ خارجی وجود دارد که به دلیل واریز مستقیم وجه از پلتفرم‌های ایرانی صورت گرفته است.

همچنین، شرکت‌های تحلیلی مانند Arkham Intelligence به طور فعال آدرس‌های مرتبط با صرافی‌های ایرانی را برچسب‌گذاری می‌کنند که این اولین گام در فرآیند نظارت و اجرای احتمالی تحریم‌هاست. ریسک این موضوع در حال افزایش است و عاقلانه است که کاربران رویکردی پیشگیرانه اتخاذ کنند.  

یک مثال گام به گام از ردیابی تتر ایرانیان

برای درک بهتر، فرآیند خطر را به صورت یک سناریوی ساده مرور می‌کنیم:

• یک کاربر از یک صرافی معتبر ایرانی (مانند نوبیتکس و والکس) مقداری تتر خریداری می‌کند.
• کاربر تتر خریداری‌شده را مستقیماً از صرافی ایرانی به کیف پول شخصی غیرامانی خود (مثلاً تراست ولت) منتقل می‌کند.
• آدرس کیف پول صرافی ایرانی پیشاپیش توسط شرکت‌های تحلیل بلاک چین به عنوان یک نهاد مستقر در ایران (و در نتیجه، مرتبط با یک حوزه قضایی تحریم‌شده) برچسب‌گذاری شده است.
• تحلیل آن-چین (On-chain analysis) به سادگی نشان می‌دهد که آدرس کیف پول کاربر، دارایی را مستقیماً از یک منبع پرخطر دریافت کرده است.
• در آینده، اگر یک نهاد قانونی مانند OFAC از تتر بخواهد آدرس‌های مرتبط با نهادهای تحریمی را مسدود کند، آدرس کیف پول این کاربر به دلیل داشتن این ردپای مستقیم، در معرض خطر بالای قرار گرفتن در لیست سیاه و فریز شدن دارایی USDT او قرار می‌گیرد.

چگونه از فریز شدن تتر خود جلوگیری کنیم؟

خوشبختانه، با درک مکانیزم‌های خطر، می‌توان با به کارگیری استراتژی‌های هوشمندانه، ریسک مسدود شدن دارایی را به میزان قابل توجهی کاهش داد. این بخش یک راهنمای عملی برای حفظ امنیت تتر شماست.

قدم اول: جداسازی و استفاده از کیف پول غیرامانی (Non-Custodial)

اولین و مهم‌ترین گام، کنترل کامل بر دارایی‌هاست. باید تفاوت حیاتی میان کیف پول امانی (Custodial) و غیرامانی (Non-Custodial) را درک کرد. کیف پول‌های امانی، کیف پول‌هایی هستند که در صرافی‌ها قرار دارند و کلیدهای خصوصی آن‌ها در اختیار صرافی است. اما در کیف پول‌های غیرامانی (مانند تراست ولت، متامسک یا کیف پول‌های سخت‌افزاری لجر و ترزور)، کلیدهای خصوصی در اختیار خود کاربر است.  

استفاده از یک کیف پول غیرامانی به شما کنترل کامل می‌دهد، اما باید توجه داشت که این کار به تنهایی از دارایی USDT شما در برابر تابع blacklist محافظت نمی‌کند. اگر آدرس کیف پول غیرامانی شما در لیست سیاه قرار گیرد، تترهای درون آن فریز خواهند شد. نقش اصلی کیف پول غیرامانی در اینجا، عمل کردن به عنوان یک «منطقه حائل» و بستری برای اجرای گام‌های بعدی جهت شکستن ردپای تراکنش است.

قدم دوم: تکنیک‌های «پاکسازی» ردپای تراکنش

برای از بین بردن پیوند مستقیم میان دارایی شما و صرافی ایرانی، باید زنجیره تراکنش را شکست. دو تکنیک اصلی برای این کار وجود دارد:

استراتژی کیف پول واسط

این یک قانون طلایی است: هرگز و تحت هیچ شرایطی تتر را مستقیماً از یک صرافی ایرانی به یک صرافی خارجی منتقل نکنید. مسیر صحیح و امن همیشه به این صورت است: انتقال از صرافی ایرانی به کیف پول شخصی غیرامانی و از‌آن‌جا به صرافی خارجی. این کار یک لایه جداسازی ایجاد می‌کند، اما به تنهایی کافی نیست.  

تکنیک سواپ (Swap)

این حیاتی‌ترین و مؤثرترین اقدام عملی است که هر کاربر باید بیاموزد. فرآیند گام‌به‌گام آن به شرح زیر است:

• تتر را از صرافی ایرانی به آدرس کیف پول شخصی غیرامانی خود (مثلاً تراست ولت) واریز کنید.
• درون همان کیف پول، از یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) مانند یونی سواپ (برای شبکه اتریوم) یا پنکیک سواپ (برای شبکه بایننس اسمارت چین) استفاده کنید تا تترهای دریافتی را به یک ارز دیجیتال معتبر دیگر (مانند اتریوم ETH یا حتی یک استیبل کوین غیرمتمرکز مانند DAI) تبدیل (Swap) کنید.
• به شدت توصیه می‌شود ارز جدید را به یک آدرس دوم و کاملاً تمیز در کیف پول شخصی خود منتقل کنید. این آدرس دوم هرگز به طور مستقیم از صرافی ایرانی وجهی دریافت نکرده است.
• از این آدرس دوم، می‌توانید ارز دیجیتال را به مقصد نهایی خود (مثلاً یک صرافی خارجی) ارسال کنید یا در صورت نیاز، آن را مجدداً به تتر تبدیل کرده و سپس ارسال نمایید.

این فرآیند به این دلیل مؤثر است که پیوند مستقیم آن-چین را می‌شکند. حالا صرافی خارجی، وجوهی را از یک آدرس شخصی دریافت می‌کند که تاریخچه فوری آن، یک تراکنش سواپ در یک صرافی غیرمتمرکز است، نه یک واریز مستقیم از یک نهاد تحریم‌شده.

روش‌های پیشرفته جلوگیری از فریز شدن تتر

برای کاربرانی که با پیچیدگی فنی حوزه ارزهای دیجیتال بیشتر مشکلی ندارند، روش‌های امن‌تری نیز وجود دارد:

استفاده از پرایوسی کوین‌ها: می‌توان از ارزهای دیجیتال متمرکز بر حریم خصوصی مانند مونرو (Monero) به عنوان یک واسطه استفاده کرد. تراکنش‌های مونرو تقریباً غیرقابل ردیابی هستند و بالاترین سطح حریم خصوصی را فراهم می‌کنند، هرچند این روش پیچیدگی و هزینه بیشتری دارد.  

استفاده از شبکه‌های لایه دوم: انجام سواپ در شبکه‌های لایه دوم مانند Polygon یا Arbitrum می‌تواند کارمزد بسیار کمتری داشته باشد و سریع‌تر از شبکه اصلی اتریوم انجام شود.  

جایگزین‌های امن‌تر تتر

با توجه به ریسک‌های ذاتی تتر، هوشمندانه‌ترین راهکار بلندمدت، بررسی و استفاده از جایگزین‌های امن‌تر است، به ویژه استیبل‌کوین‌های غیرمتمرکز که در برابر سانسور و مسدودسازی مقاوم هستند.

یو اس دی کوین (USDC)

یو‌اس‌دی کوین (USDC) دومین استیبل‌کوین بزرگ بازار است و اغلب به عنوان یک جایگزین شفاف‌تر برای تتر معرفی می‌شود. با این حال، برای کاربران ایرانی، USDC راه‌حل مناسبی برای ریسک تحریم نیست. این استیبل‌کوین توسط کنسرسیوم سنتر که متشکل از شرکت‌های آمریکایی (Circle و Coinbase) است، صادر می‌شود و کاملاً تحت قوانین آمریکا و نظارت OFAC قرار دارد. بنابراین، USDC نیز دقیقاً مانند USDT، متمرکز و قابل فریز شدن است و از این منظر، هیچ مزیتی برای کاربران ایرانی ندارد.  

دای (DAI)

دای (DAI) یک استیبل کوین کاملاً متفاوت است. برخلاف تتر و USDC که پشتوانه آن‌ها دلار نگهداری‌شده در حساب‌های بانکی است، پشتوانه DAI مجموعه‌ای از ارزهای دیجیتال دیگر است که در قراردادهای هوشمند به صورت وثیقه قفل شده‌اند. مهم‌تر از آن، DAI توسط یک شرکت مرکزی اداره نمی‌شود، بلکه توسط یک «سازمان خودگردان غیرمتمرکز» (DAO) مدیریت می‌شود.  

این ساختار غیرمتمرکز به این معناست که هیچ نهاد مرکزی وجود ندارد که بتوان آن را مجبور به قرار دادن آدرس‌ها در لیست سیاه کرد. فرآیندهای حاکمیتی در شبکه DAI توسط دارندگان توکن آن و از طریق رأی‌گیری انجام می‌شود. این ویژگی، DAI را به شدت در برابر سانسور و مسدودسازی مقاوم می‌کند و آن را به امن‌ترین گزینه برای کاربرانی تبدیل می‌کند که نگران فریز شدن دارایی‌هایشان هستند. برای مقایسه عمیق‌تر می‌توانید مقاله مقایسه تتر و دای ما را بخوانید.

سوالات متداول

جمع‌بندی

تتر به دلیل ماهیت متمرکزش کاملاً قابل ردیابی و مسدودسازی است. این موضوع برای کاربران ایرانی یک ریسک واقعی محسوب می‌شود که ریشه در تحریم‌های OFAC و تابع blacklist قرارداد هوشمند تتر دارد. این وضعیت یک واقعیت فنی انکارناپذیر است که نیاز به توجه جدی دارد.

با وجود ریسک‌های موجود، این خطرات قابل مدیریت هستند و هدف ایجاد هراس نیست. کاربران می‌توانند با استفاده از استراتژی‌های دفاعی مانند کیف پول‌های غیرامانی، سواپ در صرافی‌های غیرمتمرکز و جایگزین‌هایی چون DAI، کنترل امنیت دارایی‌های خود را بازپس بگیرند. دانش و اقدام پیشگیرانه قدرتمندترین ابزار دفاعی در برابر این ریسک‌هاست.