گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) هورمونی است که تنها در زمان بارداری تولید می‌شود. در واقع، پس از لقاح، سلول‌ها به سرعت شروع به تولید hCG می‌کنند. چرا که این هورمون نقش مهمی در رشد جفت دارد و به حفظ بارداری نیز کمک می‌کند. hCG معمولاً ۱۰ روز پس از لقاح در نمونه‌های خون یا ادرار قابل تشخیص است. سطح hCG در طول سه ماهه اول به طور قابل پیش بینی افزایش می‌یابد، سپس کاهش می‌یابد و دوباره، در سه ماهه دوم و سوم بارداری زیاد می‌شود.
در بارداری دوقلو، hCG به احتمال زیاد با سرعتی مشابه با یک بارداری تک جنینی افزایش می‌یابد. تنها تفاوت این است که سطح پایه برای بارداری دوقلو به احتمال زیاد بسیار بالاتر خواهد بود. این بدان معنی است که در ۴ تا ۶ هفته اول،hCG هر دو روز یک بار، دو برابر می‌شود و تا هفته ششم بارداری نیز زمان دو برابر شدن ممکن است به هر ۳ تا ۴ روز کاهش یابد. سپس سطح HCG معمولاً در حدود هفته دهم به اوج خود می‌رسد و بعد از آن، دوباره کاهش می‌یابد و تا زمان زایمان ثابت می‌ماند.
در بررسی نتایج آزمایش عدد بتا، پزشکان بیشتر به روند افزایش یا کاهش توجه می‌کنند تا اعداد دقیق. چرا که دامنه وسیعی از سطح hCG به عنوان «میزان طبیعی» در نظر گرفته می‌شود و تا زمانی که سطح hCG مطابق انتظار افزایش یابد، احتمالاً بارداری سالم است.
کاهش یا ثابت ماندن سطح hCG در اوایل بارداری می‌تواند نشانه‌ای از سقط جنین، بارداری پوچ یا بارداری خارج رحمی باشد. از سوی دیگر، سطح غیرعادی و بالای hCG ممکن است نشان‌دهنده بارداری مولار، تومور جفت یا بارداری چندقلو باشد. بنابراین بالا بودن سطح هورمون اچ سی جی می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد ولی اغلب آن را با بارداری دو قلو یا سه قلو مرتبط می‌دانند. اگر می‌خواهید بدانید که دو قلو باردار هستید یا خیر باید آزمایش‌های بارداری را انجام دهید و تفسیر آن را فقط به پزشک متخصص خود بسپارید.
به نقل از دکترMaureen Baldwin، سطح hCG در بارداری‌های دوقلو یا چندقلو می‌تواند ۳۰ تا ۵۰ درصد بالاتر از سطح این هورمون در بارداری‌های تک قلو در همان زمان از بارداری باشد.
نقل قول از:
While your hCG level may be higher than expected or rise faster, we cannot reliably predict whether or not you will have twins until we see them on ultrasound," says Dr. Lang.
ترجمه:
دکتر لنگ می‌گوید: «حتی اگر سطح hCG شما بالاتر از حد انتظار باشد یا سریع‌تر افزایش یابد، نمی‌توانیم به‌طور قطعی پیش‌بینی کنیم که بارداری دوقلو دارید یا نه، مگر اینکه در سونوگرافی آن‌ها را ببینیم».
سونوگرافی اولیه معمولاً در هفته ششم بارداری انجام می‌شود.
در جدول زیر عدد بتا در بارداری دو قلویی را ذکر کردیم اما فراموش نکنید که این اعداد صد در صد به معنی بارداری دو قلو نیست و امکان دارد عوامل دیگری دخیل باشند. برای اطمینان یافتن از بارداری دو قلو باید سونوگرافی انجام دهید.
|
تعداد روزهای گذشته از تخمک‌گذاری |
عدد بتا در بارداری دو قلو (میانگین hCG به mIU/ml) |
|
14 |
68 |
|
15 |
88 |
|
16 |
146 |
|
17 |
154 |
|
18 |
360 |
|
19 |
499 |
|
21 |
963 |
در هفته سوم بارداری، سطح بتا hCG در بارداری دوقلو به‌طور میانگین حدود ۳۶۰ واحد بین‌المللی در هر میلی‌لیتر (mIU/ml) گزارش شده است. این عدد ممکن است نشان‌دهنده‌ی لانه‌گزینی موفق جنین‌ها باشد اما همچنان پایین و در محدوده‌ی ابتدایی بارداری قرار دارد. هرچند این مقدار معمولاً از بارداری‌های تک قلو بیشتر است، تایید دوقلویی تنها با آزمایش خون ممکن نیست و نیاز به سونوگرافی دارد.
عدد بتا در بارداری هفته چهارم بین ۵ تا ۵۰۰ واحد بین‌المللی در هر میلی‌لیتر (mIU/mL) است. این بازه شاید گسترده به نظر برسد اما در واقع نشان‌دهنده‌ی تفاوت‌های طبیعی میان زنان مختلف است. اگر بارداری دوقلو، سه‌قلو یا بیشتر داشته باشید، سطح hCG در هفته چهارم بارداری به‌طور نسبی بالاتر خواهد بود. وجود چندین جنین منجر به افزایش تولید این هورمون می‌شود که معمولاً از طریق آزمایش خون قابل شناسایی است. در این شرایط، سونوگرافی‌های اولیه برای تایید تعداد کیسه‌های بارداری و پایش دقیق بارداری انجام می‌گیرد.
در هفته پنجم بارداری، سطح hCG معمولاً به بالای ۱۰۰۰ می‌رسد. هرچند عدد بالای hCG می‌تواند نشان‌دهنده‌ی بارداری چندقلو باشد اما تنها راه مطمئن برای تشخیص، انجام سونوگرافی ترانس واژینال در این هفته است.
در هفته ششم بارداری، پیگیری سطح هورمون hCG اهمیت بیشتری پیدا می‌کند، چراکه به تایید سلامت و پیشرفت بارداری کمک می‌کند. در این مرحله، انتظار می‌رود که سطح hCG به‌صورت منظم افزایش یابد و معمولاً هر ۴۸ تا ۷۲ ساعت دو برابر شود.
همان‌طور که در مقاله عدد بتا در بارداری پسر ذکر کردیم، برخی مطالعات، نشان می‌دهند که عدد بتا در بارداری پسر کمتر از بارداری دختر است اما این اختلاف بسیار جزئی است و نمی‌تواند صد در صد جنسیت جنین را تعیین کند.
آزمایشBeta hCG برای تشخیص بارداری پس از انتقال جنین در روش IVF نیز استفاده می‌شود. از آنجا که در روش ای وی اف احتمال انتقال بیش از یک جنین وجود دارد، شانس بارداری دوقلو در این روش نسبت به بارداری طبیعی بیشتر است.
یک مطالعه که روی بارداری‌های دوقلو انجام شد، نشان داد زمانی که مقدار β-hCG در روز سیزدهم پس از لقاح کمتر از ۲۰۷ واحد در میلی‌لیتر (mIU/mL) باشد، احتمال تولد دوقلو ۳۳ درصد است و ۵۵ درصد احتمال دارد که یکی از جنین‌ها از بین برود. این مطالعه همچنین نشان داد که در بارداری‌های دوقلو که میزان β-hCG برابر یا بیشتر از ۷۶۸ mIU/mL باشد، ۸۱ درصد احتمال تولد زنده‌ی دوقلوها وجود دارد.
در بارداری‌های دوقلو، سطح hCG به‌طور معمول بالاتر از بارداری‌های تک قلو است و ممکن است سریع‌تر افزایش یابد. به همین دلیل، مقدار بالای hCG می‌تواند نشانه‌ای از چندقلویی باشد، هرچند برای تشخیص قطعی باید سونوگرافی انجام شود. آزمایش بتا (Beta-hCG) به پزشک کمک می‌کند تا روند رشد جنین را در هفته‌های ابتدایی بارداری، به‌ویژه در آی وی اف تفسیر و بررسی کند.
