بعضی از فواید نگهداری از حیوانات خانگی در دوران بارداری عبارت است از:
حیوانات خانگی به ویژه سگ‌ها و گربه‌ها می‌توانند با رفتارهای آرام‌بخش خود سطح استرس مادر باردار را کاهش دهند. نوازش حیوان، بازی کردن با او و حتی نگاه کردن به حیوانات می‌تواند میزان هورمون‌های استرس مانند کورتیزول را کاهش دهد و حس آرامش بیشتری ایجاد کند.
بیشتر بخوانید: استرس در بارداری چه عوارضی دارد؟
حضور حیوانات خانگی باعث افزایش ترشح هورمون سروتونین و دوپامین در بدن می‌شود که مستقیماً با احساس شادی و بهبود روحیه ارتباط دارند.
مراقبت از حیوان خانگی حس مسئولیت‌پذیری مادر را تقویت می‌کند و می‌تواند به آمادگی او برای مراقبت از نوزاد کمک کند. همچنین برنامه‌ریزی برای تغذیه و فعالیت حیوان می‌تواند نظم روزانه مادر را بهتر کند.
بیشتر بخوانید: رعایت اصول بهداشتی حیوانات خانگی
فعالیت‌های روزانه مانند پیاده‌روی با سگ، بازی کردن با گربه یا تمیز کردن محیط زندگی حیوان، تحرک و فعالیت بدنی ملایم ایجاد می‌کند که برای سلامت قلب، کاهش ورم دست و پا و کنترل وزن مفید است.
در کنار مزایای نگهداری از حیوانات خانگی در دوران بارداری می‌تواند معایبی هم داشته باشد که رعایت آنها برای سلامت مادر و جنین ضروری است:
برخی حیوانات می‌توانند بیماری‌ها و انگل‌هایی به انسان منتقل کنند که برای جنین خطرناک هستند. نمونه بارز، توکسوپلاسموز است که از طریق مدفوع گربه منتقل می‌شود و می‌تواند باعث مشکلات جدی برای جنین شود. همچنین برخی باکتری‌ها و ویروس‌ها نیز ممکن است از حیوان به مادر منتقل شوند.
زنان باردار ممکن است نسبت به مو یا ترشحات حیوان حساسیت پیدا کنند. این حساسیت‌ها می‌تواند علائمی مانند عطسه، خارش چشم، سرفه و حتی مشکلات تنفسی ایجاد کند که شرایط بارداری را دشوارتر می‌کند.
برخی حیوانات پرتحرک یا ناآرام ممکن است باعث اضطراب مادر شوند، به ویژه اگر رفتارهایی مانند گاز گرفتن، خراشیدن یا پرش ناگهانی داشته باشند. این موارد می‌تواند بر کیفیت خواب و آرامش مادر تاثیر منفی بگذارد.
بیشتر بخوانید: راهکارهای عملی برای کنار آمدن با مرگ حیوانات خانگی
مراقبت از حیوان خانگی نیازمند زمان، انرژی و مسئولیت است. در دوران بارداری که مادر ممکن است دچار خستگی و محدودیت‌های جسمی شود، نگهداری از حیوان می‌تواند چالش‌برانگیز باشد و باعث فشار روانی شود.
حیوانات بزرگ یا پرانرژی ممکن است باعث سقوط یا آسیب ناخواسته شوند، به خصوص در مراحل پایانی بارداری که تعادل و قدرت بدنی مادر کاهش یافته است. حتی بازی یا برخورد ناگهانی حیوان می‌تواند خطرناک باشد.
نگهداری از حیوانات خانگی به طور مستقیم باعث سقط جنین نمی‌شود، اما در برخی شرایط خاص می‌تواند خطراتی ایجاد کند. یکی از مهم‌ترین این خطرات، ابتلا به بیماری توکسوپلاسموز است که معمولاً از طریق تماس با مدفوع گربه یا خاک آلوده منتقل می‌شود. این بیماری در صورت ابتلای مادر باردار می‌تواند مشکلات جدی برای جنین ایجاد کند و در موارد نادر خطر سقط جنین را افزایش دهد. سایر حیوانات نیز ممکن است باکتری‌ها یا ویروس‌هایی داشته باشند که در صورت رعایت نکردن بهداشت، ریسک ابتلا را بالا می‌برند.
با رعایت نکات بهداشتی و ایمنی، نگهداری از حیوان خانگی در دوران بارداری معمولاً بی‌خطر است. شست‌وشوی کامل دست‌ها بعد از تماس با حیوان، دوری از تماس مستقیم با مدفوع گربه، اطمینان از سلامت و واکسیناسیون حیوان و جلوگیری از تماس با حیوان بیمار یا آسیب‌دیده، از مهم‌ترین راهکارها برای کاهش هرگونه ریسک است.
بیشتر بخوانید: ۹ حیوان خانگی خطرناک برای زن باردار
سگ‌ها معمولاً حیواناتی اجتماعی و دوست‌داشتنی هستند و نگهداری از آنها در دوران بارداری می‌تواند فواید روانی زیادی داشته باشد، از جمله کاهش استرس و افزایش نشاط مادر. با این حال، لازم است مادر باردار از تماس مستقیم با مدفوع سگ خودداری کند و اطمینان حاصل کند که حیوان واکسینه و سالم است. همچنین بهتر است فعالیت‌های پرتحرک و پیاده‌روی‌های طولانی با سگ توسط دیگر اعضای خانواده انجام شود تا خطر زمین خوردن یا آسیب جسمی کاهش یابد.
گربه‌ها می‌توانند منبع بیماری توکسوپلاسموز باشند که از طریق مدفوع گربه منتقل می‌شود و برای جنین خطرناک است. بنابراین، زنان باردار باید از تماس مستقیم با خاک گربه و تمیز کردن آن خودداری کنند و این کار را به دیگر افراد واگذار کنند. نگهداری از گربه سالم، واکسینه و تمیز می‌تواند فواید روانی مانند کاهش اضطراب و افزایش حس آرامش را برای مادر فراهم کند، اما رعایت نکات بهداشتی الزامی است.
بیشتر بخوانید: نگهداری گربه در دوران بارداری، خطر دارد؟
جوندگان کوچک مانند همستر و خرگوش معمولاً خطرات جدی کمی دارند، اما امکان انتقال باکتری‌ها و انگل‌های خفیف وجود دارد. مادران باردار باید از تماس مستقیم با مدفوع و ادرار حیوان خودداری کنند، ظرف غذا و قفس حیوان را مرتب تمیز کنند و دست‌های خود را پس از هر تماس بشویند. این حیوانات می‌توانند سرگرم‌کننده و آرامش‌بخش باشند، اما رعایت نکات بهداشتی ضروری است.
پرندگان خانگی ممکن است حامل باکتری‌ها یا قارچ‌هایی مانند کلامیدیا یا آسپرژیلوس باشند که در صورت تماس مستقیم یا استنشاق گرد و غبار قفس می‌تواند مشکلات تنفسی برای مادر ایجاد کند. زنان باردار بهتر است هنگام تمیز کردن قفس از دستکش و ماسک استفاده کنند یا این کار را به دیگر افراد بسپارند.
بیشتر بخوانید: نگهداری پرنده در بارداری، خطر دارد؟
لاک‌پشت‌ها و برخی حیوانات آبزی ممکن است سالمونلا یا سایر باکتری‌ها را منتقل کنند که برای زنان باردار و جنین خطرناک است. تماس مستقیم با این حیوانات یا تمیز کردن آکواریوم باید با احتیاط و دستکش انجام شود و حتی بهتر است این مسئولیت به دیگر افراد خانواده واگذار شود.
برای نگهداری از حیوانات خانگی در دوران بارداری بهتر است نکات زیر را در نظر داشته باشید:
تمیز نگه داشتن محل زندگی حیوان و شستشوی دست‌ها بعد از تماس با حیوان از اهمیت بالایی برخوردار است. این کار ریسک انتقال بیماری‌ها و انگل‌ها را کاهش می‌دهد.
زنان باردار بهتر است از تماس مستقیم با مدفوع حیوانات خودداری کنند، زیرا برخی انگل‌ها مانند توکسوپلاسموز می‌توانند برای جنین خطرناک باشند. اگر حیوان گربه است، تعویض خاک گربه باید توسط فرد دیگری انجام شود.
اطمینان از واکسیناسیون به‌روز حیوان و مراجعه منظم به دامپزشک به منظور بررسی بیماری‌های قابل انتقال به انسان ضروری است.
حیوانات باید آموزش دیده باشند تا رفتارهای پرخطر مانند گاز گرفتن یا خراشیدن مادر باردار را نداشته باشند. آرامش حیوان تأثیر مستقیمی بر آرامش مادر دارد.
در صورتی که حیوان خانگی دچار بیماری یا جراحت است، تماس مستقیم مادر باردار با حیوان باید محدود شود تا از خطر عفونت جلوگیری شود.
زنانی که در دوران بارداری دچار حساسیت شدید به حیوانات، مشکلات تنفسی یا آلرژی‌های حاد هستند، بهتر است از نگهداری حیوان خانگی خودداری کنند، زیرا تماس با مو، پوست یا ترشحات حیوان می‌تواند علائم آنها را تشدید کند. همچنین مادرانی که سیستم ایمنی ضعیف دارند یا بیماری‌های زمینه‌ای دارند که مقاومت بدنشان را کاهش می‌دهد، یا در خانه شرایط بهداشتی مناسبی برای نگهداری حیوان فراهم نیست، بهتر است مراقبت مستقیم از حیوان را به دیگر افراد خانواده واگذار کنند تا خطر ابتلا به بیماری‌ها و انگل‌های قابل انتقال به جنین کاهش یابد.
اکثر متخصصان زنان و زایمان و کارشناسان بهداشت، نگهداری حیوان خانگی در دوران بارداری را به طور مطلق ممنوع نمی‌دانند، بلکه با رعایت نکات ایمنی و بهداشتی توصیه می‌کنند. آنها بر این باورند که فواید روانی و عاطفی حیوانات خانگی، از جمله کاهش استرس، افزایش شادی و ایجاد حس مسئولیت، می‌تواند برای مادر باردار مفید باشد.
با این حال، متخصصان تاکید دارند که در شرایطی که حیوان بیمار، آلوده به انگل یا باکتری، پرخطر یا محیط نگهداری او غیر بهداشتی باشد، بهتر است مادر از تماس مستقیم با حیوان خودداری کند یا نگهداری حیوان به تعویق بیفتد. همچنین مادرانی که حساسیت شدید، مشکلات تنفسی یا سیستم ایمنی ضعیف دارند، توصیه می‌شود که مراقبت از حیوان را به دیگر اعضای خانواده بسپارند.
بیشتر بخوانید: اطلاعات قبل از سرپرستی حیوانات خانگی
اگر تصمیم گرفتید در دوران بارداری کمتر یا اصلاً با حیوان خانگی خود تماس نداشته باشید، چند راهکار برای مدیریت وضعیت حیوان و حفظ آرامش مادر و حیوان وجود دارد:
اگر کسی در خانه هست که بتواند غذادهی، تمیز کردن محل زندگی و بازی با حیوان را انجام دهد، این کار را به او واگذار کنید. این روش باعث می‌شود حیوان همچنان مراقبت شود و مادر باردار از تماس مستقیم دور بماند.
می‌توانید برای حیوان فضایی جداگانه و امن تعیین کنید تا رفت‌وآمد او به مکان‌های اصلی مادر محدود شود. این کار باعث کاهش تماس مستقیم و کاهش احتمال انتقال بیماری می‌شود.
اگر حیوانی مثل سگ دارید، پیاده‌روی‌ها و فعالیت‌های بیرون از خانه را می‌توان به فرد دیگری محول کرد یا در زمان‌های کوتاه و با فاصله از مادر انجام داد.
حتی اگر مادر با حیوان تماس نداشته باشد، باید محل زندگی، ظرف غذا و آب حیوان به طور منظم تمیز و ضدعفونی شود تا ریسک انتقال بیماری کاهش یابد.
اطمینان حاصل کنید که حیوان واکسن‌های لازم را دریافت کرده و سالم است. این کار از ابتلا به بیماری‌های قابل انتقال به مادر و جنین جلوگیری می‌کند.
نگهداری از حیوانات خانگی در دوران بارداری می‌تواند تجربه‌ای پر از محبت، آرامش و نشاط باشد، مشروط بر اینکه به نکات بهداشتی و ایمنی توجه شود. با رعایت اصول ذکر شده، مادر می‌تواند از مزایای روانی و جسمی حضور حیوان خانگی بهره‌مند شود و همزمان سلامت خود و جنین را تضمین کند.
