همشهری‌آنلاین - پروانه بندپی: خبرها حاکی از افزایش آمار بیماری ام‌اس در کشور است و نکته قابل تامل این که ۷۵ درصد این مبتلایان، زن هستند. مدیرعامل انجمن حمایت از بیماران ام‌اس کشور چند روز پیش از وجود ۱۲۰ هزار بیمار مبتلا به ام‌اس در کشور خبر داد و گفت: «پراکندگی این بیماران در کشور تا حدی زیاد است که فرآیند درمان آنها را پرچالش کرده است.» بیماری ناشناخته‌ای که نه عوامل ابتلا به آن هنوز دقیقا مشخص است و نه دلیل بالاتر بودن میزان ابتلای زنان. با این حال ۵۶ انجمن ام‌اس در استان‌های مختلف کشورمان تشکیل شده تا به ارائه خدمات حمایتی به بیماران، افزایش آگاهی عمومی درباره این بیماری و تسهیل دسترسی به مراقبت‌های تخصصی کمک کنند.

ام‌اس درمان دارد؟

ام‌اس (Multiple Sclerosis) یک بیماری مزمن و التهابی سیستم عصبی مرکزی است که مغز و نخاع را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری معمولاً در سنین جوانی (۲۰ تا ۴۰ سالگی) آغاز می‌شود و می‌تواند با طیف گسترده‌ای از علائم شامل ضعف عضلانی، مشکلات بینایی، خستگی شدید و اختلال در هماهنگی حرکتی همراه باشد.

ام‌اس، بیماری جدیدی نیست. با این حال علت دقیق ابتلا به آن همچنان ناشناخته است و درمان قطعی برای آن وجود ندارد. در ایران ثبت دقیق آمار ام‌اس طی دو دهه گذشته به شکل جدی آغاز شده و همین موضوع باعث شده نرخ گزارش‌شده بیماری نسبت به گذشته افزایش یابد. هرچند ممکن است این افزایش تنها بازتابی از تشخیص بهتر و بیشتر باشد.

عبدالحسین هوشمند، مدیرعامل انجمن حمایت از بیماران ام‌اس کشور در گفتگو با همشهری‌آنلاین می‌گوید: «واقعیت این است که دلیل اصلی ابتلا به ام‌اس هنوز به طور قطعی مشخص نیست. اما عواملی مانند کمبود ویتامین D، سابقه بیماری‌های عفونی، زمینه ژنتیکی، استرس مزمن و حتی مصرف سیگار و سایر دخانیات ممکن است در بروز این بیماری نقش داشته باشند. این عوامل می‌توانند باعث تحریک سیستم ایمنی و بروز بیماری شوند اما هیچ‌ کدام به ‌تنهایی دلیل قطعی نیستند.»

به گفته مدیرعامل انجمن ام‌اس کشور، «ام‌اس در زمره‌ی بیماری‌های خودایمنی قرار دارد؛ این بیماری، سیستم ایمنی بدن به سلول‌های عصبی حمله می‌کند و لایه محافظ سلول‌های مغز و اعصاب را از بین می‌برد و اختلال حسی - عصبی ایجاد می‌کند. این بیماری، خود را به شکل‌های مختلف نشان می‌دهد؛ از اختلال بینایی تا اختلال حرکتی، گزگز و خواب‌رفتگی همگی علائمی هستند که ام‌اس از خود بروز می‌دهد.»

زنان در صدر جدول

جمعیت مبتلایان ام‌اس روزبه‌روز در حال افزایش است. به طوری که ۵۶ انجمن ام‌اس در سراسر ایران فعال هستند. یکی از نکات قابل توجه در ام‌اس، شیوع بالاتر آن در زنان است؛ تحقیقات نشان می‌دهد که احتمال ابتلای زنان ۲ تا ۳ برابر مردان است. علت این تفاوت هنوز به طور کامل شناخته نشده، اما ترکیبی از عوامل هورمونی، ژنتیکی و محیطی مطرح است.

مدیر عامل انجمن حمایت از بیماران ام‌اس کشور هم در این باره می‌گوید: «این موضوع محدود به سال جاری نیست؛ در ۲ - ۳ سال اخیر، سالانه حدود ۶۵۰۰ مورد جدید ابتلا به ام‌اس هر سال در کشور ثبت می‌شود و سهم ابتلای زنان هم معمولا خیلی بیشتر از مردان است. به طوری که حدود سه‌چهارم مبتلایان زن هستند. هرچند دلیل مشخص و متقنی برای این تفاوت جنسی در ابتلا وجود ندارد. ممکن است حساسیت‌های فیزیولوژیکی زنان یا عوامل دیگر در این زمینه نقش داشته باشد.»

هرچند هیچ روش قطعی برای جلوگیری از ام‌اس وجود ندارد، اما تحقیقات نشان می‌دهد که تغییرات سبک زندگی می‌تواند به کاهش ریسک و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند. این اقدامات شامل مصرف کافی ویتامین D و رژیم غذایی متعادل، فعالیت بدنی منظم و ورزش سبک، مدیریت استرس و خواب کافی و اجتناب از سیگار و مواد مضر است. با اینکه این روش‌ها بیماری را کاملاً پیشگیری نمی‌کنند، اما می‌توانند نقش مؤثری در کاهش شدت علائم و احتمال ابتلا داشته باشند.