به گزارش خبرنگار خبرگزاری مهر، قباد مرادی رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در همایش روز جهانی ایدز که به صورت مجازی برگزار شد، در تشریح شرایط جهانی HIV گفت: تا پایان سال ۲۰۲۴ حدود ۴۰ میلیون نفر در جهان با HIV زندگی می‌کردند. به‌رغم کاهش نسبی موارد ابتلاء نسبت به یک دهه گذشته، همچنان سالانه حدود یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار نفر به ویروس مبتلا می‌شوند و ۶۳۰ هزار نفر بر اثر عوارض ناشی از HIV جان خود را از دست می‌دهند.

به گفته وی؛ تاکنون ۹۱ میلیون نفر در جهان به HIV مبتلا شده‌اند و از آغاز اپیدمی تاکنون حدود ۴۴ میلیون نفر جان باخته‌اند؛ رقمی که نشان از سهم قابل‌توجه HIV در مرگ‌ومیر جهانی دارد، با این حال، وی تأکید کرد که پیشرفت‌های درمانی موجب شده ۳۶ میلیون نفر از مبتلایان تحت درمان ضدویروسی قرار گیرند که یکی از نقاط امیدبخش در مقابله با این بیماری است.

مرادی در ادامه به اهداف بین‌المللی اشاره کرد و گفت: کشورها باید بر اساس برآوردهای ملی، موارد مبتلا را شناسایی کنند و تلاش شود ۹۰ درصد از موارد تخمینی، شناسایی و سپس ۹۰ درصد این افراد تحت درمان ضدویروسی قرار گیرند و در نهایت ۹۰ درصد از مبتلایان تحت درمان به کنترل ویروسی برسند.

وی افزود: این اهداف که قبلاً ۹۰-۹۰-۹۰ بود، اکنون به ۹۵-۹۵-۹۵ تا سال ۲۰۳۰ ارتقا یافته است و اگرچه دستیابی به این هدف جاه‌طلبانه و بسیار دشوار است، اما جامعه جهانی در مجامع بین‌المللی روی آن به اجماع رسیده و کشورها موظف به حرکت در این مسیر هستند.

رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت با ارائه تازه‌ترین تحلیل‌ها درباره وضعیت HIV در کشور، تأکید کرد که الگوی انتقال این بیماری به‌طور قابل توجهی تغییر کرده است.

به گفته وی، در حالی که گذشته بخش عمده موارد ابتلاء ناشی از اعتیاد تزریقی بود، امروز تنها ۷ درصد موارد از این طریق منتقل می‌شوند و سهم انتقال جنسی به مرور در حال افزایش است.

مرادی هشدار داد: اگر شکل مداخلات، آموزش‌ها و نگاه کلان به بیماری تغییر نکند، این روند می‌تواند اپیدمی را از حالت متمرکز به اپیدمی عمومی تبدیل کند.

وی با اشاره به سن ابتلاء گفت: پس از تشخیص، بیشترین موارد ابتلاء در گروه‌های سنی بالای ۲۱ سال مشاهده می‌شود و بسیاری از مبتلایان ممکن است رفتارهای پرخطر دیگری نیز داشته باشند.

مرادی همچنین خاطرنشان کرد: انتقال مادر به کودک بسیار کم است و تنها یک درصد کل موارد در کودکان گزارش می‌شود که نشان‌دهنده کنترل نسبی این مسیر انتقال است.

شاخص‌های هشداردهنده وضعیت بیماری

رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر در خصوص شاخص‌های مهم وضعیت HIV توضیح داد: ۷۶ درصد مبتلایان هنگام تشخیص CD4 کمتر از ۵۰۰ دارند؛ این نشان می‌دهد که بسیاری از بیماران دیر شناسایی می‌شوند.

به گفته وی؛ مرگ‌ومیر در سال اول تشخیص بین ۶ تا ۷ درصد است، که این شاخص نیز هشداردهنده است و نشان می‌دهد بخشی از بیماران به دلایلی مانند ناآگاهی یا دسترسی محدود دیر مراجعه می‌کنند.

مرادی ادامه داد؛ افزایش درصد زنان مبتلا و رشد انتقال جنسی نیز از دیگر شاخص‌های هشداردهنده محسوب می‌شوند و تنها شاخص مثبت، پایین بودن میزان ابتلاء در کودکان است که نشان می‌دهد ویروس هنوز در جمعیت عمومی به‌طور گسترده گردش نمی‌کند.

مرادی افزود: این پنج شاخص غیرمستقیم وضعیت بیماری را نشان می‌دهد و برنامه‌ها باید تقویت شوند، مداخلات اثرگذارتر طراحی شوند و دستاوردهای پیشین حفظ شود.

نقش برنامه‌های کاهش آسیب و راهکارهای پیشگیرانه

وی با اشاره به موفقیت برنامه‌های کاهش آسیب در کنترل انتقال از طریق تزریق گفت: تعداد معتادان تزریقی کشور کاهش یافته و این دستاورد نتیجه صرف هزینه، زمان و تلاش زیاد است، با این حال، نباید به دستاوردها بسنده کنیم و همیشه باید تلاش کنیم آنها را حفظ کنیم، زیرا غفلت می‌تواند بحران جدیدی ایجاد کند.

رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر راهکارهای اصلی برای مقابله با تغییر الگوی انتقال HIV را چنین برشمرد و گفت: فزایش میزان تشخیص زودهنگام، حفظ دستاوردهای کاهش آسیب و درمان افراد معتاد، تقویت آموزش و آگاهی عمومی در گروه‌های پرخطر و بهبود اثربخشی مداخلات درمانی و پیشگیرانه مهم است.

مرادی در پایان تأکید کرد: اگر به روندهای جدید انتقال توجه نشود و برنامه‌ها و مداخلات به‌روزرسانی نشوند، ممکن است HIV از گروه‌های محدود به جمعیت عمومی سرایت کرده و اپیدمی گسترده‌تری ایجاد شود.